Prof. Marek Żukowski z Uniwersytetu Gdańskiego, jeden ze światowych liderów w dziedzinie fizyki kwantowej,  został laureatem Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza za rok 2015 w kategorii nauk przyrodniczych i ścisłych. To najważniejsze na Pomorzu naukowe wyróżnienie zostało przyznane Panu Profesorowi za sformułowanie teoretycznych podstaw eksperymentalnej interferometrii wielofotonowej stanów splątanych i badanie konsekwencji zjawisk nieklasycznych dla naszego zrozumienia podstaw teorii kwantów oraz możliwości zastosowania tych zjawisk w kwantowej komunikacji.

Laureatką tegorocznej nagrody w kategorii nauk humanistycznych i społecznych została prof. Danuta Popinigis z Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku.

Nagroda Naukowa Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza, nazywana także Pomorskim Noblem, przyznawana jest od 1987 roku reprezentantom gdańskiego środowiska naukowego za wybitne osiągnięcia naukowe. Uroczystość wręczenia nagród, z udziałem prezydenta miasta Gdańska Pawła Adamowicza, odbyła się 28 stycznia 2016 r. w Ratuszu Głównego Miasta przy ul. Długiej 46/47 w Gdańsku.

Profesor Marek Żukowski jest jednym ze światowych liderów w dziedzinie fizyki kwantowej. Podstawami mechaniki kwantowej i kwantową informacją zajmuje się od 1987 roku. Jest autorem ponad 150 prac naukowych. W czołowym naukowym czasopiśmie amerykańskim Physical Reviev Letters  opublikowano 27 jego prac, a w Nature dwa artykuły i dwa komentarze. Seria tych prac była cytowana około 5000 razy. Był wielokrotnie nagradzany znaczącymi wyróżnieniami za badania w zakresie fizyki kwantowej. Są to między innymi Nagroda Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, Nagroda Naukowa im. Marii Skłodowskiej-Curie Polskiej Akademii Nauk, międzynarodowa Polsko-Niemiecka Nagroda Naukowa COPERNICUS, którą otrzymał wspólnie z prof. Haraldem Weinfurterem z Uniwersytetu w Monachium. Jest także laureatem szeregu Nagród Ministra Nauki. Realizował  granty Narodowego Centrum Badań i Rozwoju i Ministerstwa Nauk i Szkolnictwa Wyższego,  a także granty FNP, w tym ostatnio TEAM, a wcześniej otrzymał od FNP prestiżowy grant-nagrodę obecnie nazywaną Mistrz. Był też kierownikiem polskich zespołów realizujących szereg grantów VI i VII Programu Ramowego UE. Pełni funkcję dyrektora Instytutu Fizyki Teoretycznej i Astrofizyki Uniwersytetu Gdańskiego. Jest również członkiem Rady Narodowego Centrum Nauki. Od 1 stycznia jest redaktorem czasopisma American Physical Society Physical Review A.

Najważniejsze osiągnięcia  prof. Marka Żukowskiego to opracowanie metody  obserwacji interferencji wielofotonowej i szereg prac dotyczących interpretacji i struktury praw rządzących światem atomów i cząstek. W praktyce oznacza to między innymi badania nad szeroko rozumianą komunikacją kwantową i opracowywaniem najbezpieczniejszych szyfrów (biogram prof. Marka Żukowskiego w załączniku).

Gdańsk i Uniwersytet Gdański od lat należy do czołowych ośrodków naukowych na świecie w dziedzinie fizyki kwantowej. Tu powstały koncepcje i rozwiązania stosowane na całym świecie, a  wyniki prac naukowych były cytowane w tysiącach prac innych autorów i stosowane w dziesiątkach laboratoriów. To zaowocowało powołaniem w 2007 roku Krajowego Centrum Informatyki Kwantowej, które pełni rolę ważnego ogniwa w europejskiej przestrzeni badawczej w dziedzinie informatyki kwantowej. Na czele KCIK stoi prof. Ryszard Horodecki. Naukowcy z Uniwersytetu Gdańskiego prowadzą badania nad kryptografią kwantową, stanami ze związanym splątaniem, kwantową pamięcią, klonowaniem i kasowaniem informacji kwantowej, interferometrią kwantową. Pionierzy informatyki kwantowej w świecie: profesor Charles H. Bennett z USA oraz Anton Zeilinger z Austrii otrzymali tytuł Doktora Honoris Causa Uniwersytetu Gdańskiego.

Naukowcy z Uniwersytetu Gdańskiego są laureatami Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza od początku jej ustanowienia w 1987 roku. W dziedzinie nauk przyrodniczych i ścisłych laureatami zostali: prof. dr hab. Maciej Żylicz (1992), prof. dr hab. Karol Taylor (1995), prof. dr hab. Zbigniew Grzonka (1999), prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn (2003), prof. dr hab. Marcin Pliński (2007), prof. dr hab. Ryszard Horodecki (2008), prof. Jerzy Błażejowski (2012). W kategorii nauk humanistycznych: prof. dr hab. Roman Wapiński (2001), prof. dr hab. Edmund Kotarski (2002), prof. dr hab. Józef Bachórz (2003), prof. dr hab. Bohdan Dziemidok (2004), prof. dr hab. Józef Borzyszkowski (2005), prof. dr hab. Jerzy Limon (2006), prof. dr hab. Małgorzata Czermińska-Książek (2007), prof. dr hab. Zdzisław Brodecki (2009), prof. dr hab. Jan Burnewicz (2010), prof. dr hab. Mirosław Szreder (2011), prof. Brunon Synak (2012), prof. Stefan Chwin (2013), prof. Mieczysław Nurek (2014).  

dr Beata Czechowska-Derkacz, rzecznik prasowy Uniwersytetu Gdańskiego