105 lat Związku Nauczycielstwa Polskiego
Od korzeni po współczesność (1905–2010)
„...aby mierzyć drogę przyszłą, trzeba wiedzieć skąd się wyszło..”
ZNP, jako jedna z najstarszych organizacji związkowych na ziemiach polskich, jest dobrowolną, niezależną i samorządną organizacją zawodową pracowników oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki oraz emerytów i rencistów. ZNP jest rzecznikiem ich uprawnień, a przede wszystkim broni zawodowych, ekonomicznych i socjalnych interesów czynnych zawodowo, jak i byłych pracowników. Związek troszczy się o kształtowanie demokratycznego oblicza polskiego szkolnictwa, szerokiego do niego dostępu, wychowania w duchu tolerancji, poszanowania praw, wolności i godności osobistej.
Działalność organizacji zawodo 105 lat Związku Nauczycielstwa Polskiego Od korzeni po współczesność (1905–2010) wych o charakterze narodowym na ziemiach polskich pod zaborami była zabroniona. Dopiero szeroka autonomia Galicji stwarzała ludności polskiej rozległe możliwości rozwoju własnej kultury i oświaty, tworzenia towarzystw, stowarzyszeń itp. W tym samym okresie (II połowa XIX w.) Prusy, Niemcy i Rosja wzmogły swe antypolskie przedsięwzięcia i m.in. nie zezwalały na tworzenie organizacji zawodowych. Przyzwolenie takie nastąpiło dopiero po 1905 r. w Rosji i w 1918 r. w Niemczech. Nauczyciele Polacy we wszystkich trzech zaborach podejmowali próby organizowania się stosownie do swoich możliwości, w warunkach zaborczego ustawodawstwa. Jako sposób organizacji masowego protestu przeciw nauczaniu w języku rosyjskim, postanowiono zwołać zjazd nauczycieli ze wszystkich guberni Królestwa Polskiego. W dniu 1 października 1905 r. odbył się on w szkole w Pilaszkowie k/Łowicza oraz podjął uchwałę o nauczaniu w szkołach w języku polskim. Uchwałę podpisało około tysiąca nauczycieli, którzy rozpoczęli w szkołach naukę w języku polskim.
Zjazd w Pilaszkowie powołał Związek Nauczycieli Ludowych, który działał nielegalnie i w następstwie licznych aresztowań po kilku tygodniach przestał istnieć. Jednak najbardziej
aktywni nauczyciele wstąpili do utworzonego 9 grudnia 1905 r. w Warszawie „Polskiego Związku Nauczycielskiego” i „Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego”. Statut organizacji został zatwierdzony przez władze carskie dopiero w styczniu 1907 r. Z kolei grupa krakowska, w dniu 28 grudnia 1905 r. powołała Krajowy Związek Nauczycielstwa Ludowego w Galicji. Stąd można mówić, że Związek kształtował się tak, jak na to pozwalały warunki pod zaborami. Od czerwca 1917 r. rozpoczęło się wydawanie „Głosu Nauczycielskiego” jako comiesięcznego organu prasowego (obecnie wydawanego cotygodniowo). W lipcu 1930 r. odbył się zjazd połączeniowy Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych (ZPNSP) istniejącego od 12 kwietnia 1919 r. i Związku Zawodowego Nauczycielstwa Polskich Szkół Średnich (ZZNPSŚ), utworzonego w lutym 1919 r., tworząc Związek Nauczycielstwa Polskiego (ZNP). Nadszedł jednak tragiczny okres historii – napaść hitlerowskich Niemiec (1 września 1939 r.) i Związku Radzieckiego (17 września 1939 r.) na Polskę, która przerwała na 5,5 roku legalną i twórczą pracę ZNP dla szkoły i nauczycieli. W końcu października 1939 r. postanowiono, że Związek pod okupacyjnym kryptonimem TON, czyli „Tajna Na zdjęciu po lewej stronie autor (wiceprezes ZNP w UG 1994-2010, delegat 39. i 40. Krajowego Zjadu ZNP), po prawej stronie Prezes ZNP w Politechnice Gdańskiej doc. dr inż. Tadeusz Umiński (1994-2010) obecnie wiceprezes, członek Zarządu Federacji i przedstawiciel ZNP w Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego (2000-2006), na wniosek której przyznano Mu medal Komisji Edukacji Narodowej, a w 2011 r. otrzymał złotą odznakę ZNP za 50-letnią przynależność i działalność związkową. Na kadencję 2010-2014 prezesem ZNP w PG został wybrany dr inż. Sławomir Makowski z Wydziału Mechanicznego. Miniatura ławeczki szkolnej znajduje się w Zarządzie ZNP w UG. Fot. Jerzy Szmytka Organizacja Nauczycielska”, prowadzić będzie konspiracyjną działalność w zakresie tajnego nauczania i pomocy nauczycielom, ofiarom wojny itp.
Sławomirem Broniarzem na czele. W Zjeździe udział brało 15 delegatów wybranych przez Radę Szkolnictwa Wyższego i Nauki ZNP (w tym niżej podpisany), z których pięciu weszło w skład Zarządu Głównego ZNP, na kadencję 2010-2014 r. Jednym z głównych celów na obecną kadencję jest obrona statusu prawnego i materialnego pracowników oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, emerytów i rencistów; kontynuowanie działań na rzecz ochrony miejsc pracy, nabytych uprawnień i możliwości rozwoju zawodowego, a także podnoszenie skuteczności działania związku oraz umacnianie pozycji ZNP na arenie międzynarodowej. Zjazd dokonał też zmian w statucie związku.
Umieszczona przed gmachem ZNP ławka szkolna przypomina o nauczycielkach i nauczycielach, którzy organizację budowali i o naszych własnych szkolnych ławkach.
Członek Komisji Rewizyjnej Rady
Szkolnictwa Wyższego i Nauki
ZNP w Warszawie (2010-2014)
Uchwała Walnego Zebrania Związku Nauczycielstwa Polskiego w Uniwersytecie Gdańskim z dnia 24.10.2005
W związku z uchwałą Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego z dnia 22 marca 2005 r w sprawie przyjęcia do ZNP Związku Nauczycielstwa Polskiego w Uniwersytecie Gdańskim w drodze jego przekształcenia w jednostkę organizacyjną ZNP posiadająca osobowość prawną postanawia co następuje:
Przekształca się Związek Nauczycielstwa Polskiego w Uniwersytecie Gdańskim w jednostkę organizacyjną Związku Nauczycielstwa Polskiego posiadającą osobowość prawną i działającą od dnia podjęcia niniejszej uchwały,pod dotychczasową nazwą jako zakładowa organizacja ZNP.
Z dniem podjęcia niniejszej uchwały traci moc statut Związku Nauczycielstwa Polskiego w Uniwersytecie Gdańskim.
Z dniem podjęcia niniejszej uchwały zasady funkcjonowania Związku Nauczycielstwa Polskiego w Uniwersytecie Gdańskim jako jednostki organizacyjnej ZNP, określa Statut Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.