Najczęściej zadawane pytania: Stanowisko Pracy ds. Obsługi Administracyjnej ZNP w UG

105 lat Związku Nauczycielstwa Polskiego

Od korzeni po współczesność (1905–2010)

 

„...aby mierzyć drogę przyszłą, trzeba wiedzieć skąd się wyszło..”
 

C.K.Norwid
 
ZNP, jako jedna z najstarszych organizacji związkowych na ziemiach polskich, jest dobrowolną, niezależną i samorządną organizacją zawodową pracowników oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki oraz emerytów i rencistów. ZNP jest rzecznikiem ich uprawnień, a przede wszystkim broni zawodowych, ekonomicznych i socjalnych interesów czynnych zawodowo, jak i byłych pracowników. Związek troszczy się o kształtowanie demokratycznego oblicza polskiego szkolnictwa, szerokiego do niego dostępu, wychowania w duchu tolerancji, poszanowania praw, wolności i godności osobistej.

Działalność organizacji zawodo 105 lat Związku Nauczycielstwa Polskiego Od korzeni po współczesność (1905–2010) wych o charakterze narodowym na ziemiach polskich pod zaborami była zabroniona. Dopiero szeroka autonomia Galicji stwarzała ludności polskiej rozległe możliwości rozwoju własnej kultury i oświaty, tworzenia towarzystw, stowarzyszeń itp. W tym samym okresie (II połowa XIX w.) Prusy, Niemcy i Rosja wzmogły swe antypolskie przedsięwzięcia i m.in. nie zezwalały na tworzenie organizacji zawodowych. Przyzwolenie takie nastąpiło dopiero po 1905 r. w Rosji i w 1918 r. w Niemczech. Nauczyciele Polacy we wszystkich trzech zaborach podejmowali próby organizowania się stosownie do swoich możliwości, w warunkach zaborczego ustawodawstwa. Jako sposób organizacji masowego protestu przeciw nauczaniu w języku rosyjskim, postanowiono zwołać zjazd nauczycieli ze wszystkich guberni Królestwa Polskiego. W dniu 1 października 1905 r. odbył się on w szkole w Pilaszkowie k/Łowicza oraz podjął uchwałę o nauczaniu w szkołach w języku polskim. Uchwałę podpisało około tysiąca nauczycieli, którzy rozpoczęli w szkołach naukę w języku polskim.

Zjazd w Pilaszkowie powołał Związek Nauczycieli Ludowych, który działał nielegalnie i w następstwie licznych aresztowań po kilku tygodniach przestał istnieć. Jednak najbardziej
aktywni nauczyciele wstąpili do utworzonego 9 grudnia 1905 r. w Warszawie „Polskiego Związku Nauczycielskiego” i „Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego”. Statut organizacji został zatwierdzony przez władze carskie dopiero w styczniu 1907 r. Z kolei grupa krakowska, w dniu 28 grudnia 1905 r. powołała Krajowy Związek Nauczycielstwa Ludowego w Galicji. Stąd można mówić, że Związek kształtował się tak, jak na to pozwalały warunki pod zaborami. Od czerwca 1917 r. rozpoczęło się wydawanie „Głosu Nauczycielskiego” jako comiesięcznego organu prasowego (obecnie wydawanego cotygodniowo). W lipcu 1930 r. odbył się zjazd połączeniowy Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych (ZPNSP) istniejącego od 12 kwietnia 1919 r. i Związku Zawodowego Nauczycielstwa Polskich Szkół Średnich (ZZNPSŚ), utworzonego w lutym 1919 r., tworząc Związek Nauczycielstwa Polskiego (ZNP). Nadszedł jednak tragiczny okres historii – napaść hitlerowskich Niemiec (1 września 1939 r.) i Związku Radzieckiego (17 września 1939 r.) na Polskę, która przerwała na 5,5 roku legalną i twórczą pracę ZNP dla szkoły i nauczycieli. W końcu października 1939 r. postanowiono, że Związek pod okupacyjnym kryptonimem TON, czyli „Tajna Na zdjęciu po lewej stronie autor (wiceprezes ZNP w UG 1994-2010, delegat 39. i 40. Krajowego Zjadu ZNP), po prawej stronie Prezes ZNP w Politechnice Gdańskiej doc. dr inż. Tadeusz Umiński (1994-2010) obecnie wiceprezes, członek Zarządu Federacji i przedstawiciel ZNP w Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego (2000-2006), na wniosek której przyznano Mu medal Komisji Edukacji Narodowej, a w 2011 r. otrzymał złotą odznakę ZNP za 50-letnią przynależność i działalność związkową. Na kadencję 2010-2014 prezesem ZNP w PG został wybrany dr inż. Sławomir Makowski z Wydziału Mechanicznego. Miniatura ławeczki szkolnej znajduje się w Zarządzie ZNP w UG. Fot. Jerzy Szmytka Organizacja Nauczycielska”, prowadzić będzie konspiracyjną działalność w zakresie tajnego nauczania i pomocy nauczycielom, ofiarom wojny itp.
 
Powojenne dzieje ZNP to ponad 65 lat, które obfitowały w bardzo ważne wydarzenia w historii narodu polskiego, a w tym szkolnictwa i nauki, stanowiąc integralny składnik polskiej oświaty i kultury. W omawianym okresie uchwalona została ustawa z 1972 r. „Karta praw i obowiązków nauczyciela” (aktualna z późniejszymi zmianami). W połowie 1980 r., potęgowało się niezadowolenie społeczne wyrażone w strajkach i protestach robotniczych. W dniu 11 września 1980 r. pod hasłem odnowy życia związkowego, Zarząd Sekcji Nauki ogłosił się Komitetem Założycielskim Związku Zawodowego Pracowników Szkół Wyższych i Instytucji Naukowych. Obradująca VIII Krajowa Konferencja Sekcji Nauki (12-13 października 1980 r.) podjęła uchwałę o przekształceniu Sekcji we wspomniany Związek. Zaznaczono, że Związek ten wejdzie w skład ZNP na zasadzie Federacji - ZNP Nauka z ZNP Oświata. Podział ZNP stał się faktem.
 
W czerwcu 1983 r. powstał Komitet Założycielski Federacji ZNP Szkół Wyższych i Nauki, w którym udział brali również członkowie Zarządu ZNP w Uniwersytecie Gdańskim – śp. doc. dr Stanisław Mielczarski i prof. dr hab. Zdzisław Kordel (aktualnie Prezes ZNP w UG kadencja 2010- 2014), który przez szereg lat był reprezentantem Zarządu ZNP UG, w Radzie Federacji (podobnie jak dr inż. Anicet Niedźwiecki z PG). Federacja Związków Nauczycielstwa Polskiego Szkół Wyższych i Nauki, do której należało 69 uczelni państwowych, została zarejestrowana 9 października 1983 r.
 
W dniu 30 listopada 2004 r. odbył się XXXVIII Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Delegatów ZNP, który dokonał zmian w statucie, dając podstawę do stworzenia jednolitej organizacji ZNP na Jubileusz 100-lecia ruchu związkowego. Zarząd ZNP na Uniwersytecie Gdańskim w dniu 24 stycznia 2005 r. jednogłośnie podjął uchwałę o przystąpieniu do jednolitej struktury związkowej, a Zarząd Główny ZNP uchwałą z dnia 22 marca 2005 r. postanowił włączyć do swojego Związku Zarządy Uczelniane ZNP będące dotychczas członkami FEDERACJI. Jednocześnie postanowił, że jednym z najważniejszych wydarzeń obchodów Jubileuszu 100-lecia ZNP będzie organizowany w dniach 2-3 czerwca 2005 r. Kongres Pedagogiczny pod hasłem: „Edukacja polska w jednoczącej się Europie”, a jego dorobek będzie wydany w wersji książkowej.
 
W dniu 18-20 listopada 2010 r. odbył się 40. Krajowy Zjazd Delegatów ZNP, na którym wybrano nowe władze związkowe z dotychczasowym prezesem Zarządu Głównego
Sławomirem Broniarzem na czele. W Zjeździe udział brało 15 delegatów wybranych przez Radę Szkolnictwa Wyższego i Nauki ZNP (w tym niżej podpisany), z których pięciu weszło w skład Zarządu Głównego ZNP, na kadencję 2010-2014 r. Jednym z głównych celów na obecną kadencję jest obrona statusu prawnego i materialnego pracowników oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki, emerytów i rencistów; kontynuowanie działań na rzecz ochrony miejsc pracy, nabytych uprawnień i możliwości rozwoju zawodowego, a także podnoszenie skuteczności działania związku oraz umacnianie pozycji ZNP na arenie międzynarodowej. Zjazd dokonał też zmian w statucie związku.
 
Głównym gościem honorowym Zjazdu był premier rządu Donald Tusk, który w swoim wystąpieniu powiedział m.in., że: „ZNP jest twardym, ale odpowiedzialnym i godnym zaufania partnerem” i że „nauczycielskie podwyżki należą do rządowych priorytetów”. Po słowach „trzymajcie się Waszego związku” otrzymał owacje na stojąco. Od prezesa ZG ZNP premier otrzymał drobny upominek – miniaturę ławeczki szkolnej.
 
Ławka szkolna, jako jedyny taki pomnik, pojawia się w XIX w. wraz z powszechną szkołą odzwierciedlającą ówczesne popularne poglądy pedagogiczne. Pomnik ławki szkolnej został zaprojektowany przez rzeźbiarza Wojciecha Gryniewicza, absolwenta ASP (1975 r.) w Gdańsku. Odsłonięcia pomnika i tablicy dokonała prezydent m. st. Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz.
 
Przed osiemdziesięciu laty wmurowano kamień węgielny pod Dom Nauczyciela na warszawskim Powiślu. Odsłonięta tablica upamiętnia architekta Teodora Burszego (Bursche) i inż. Antoniego Kowalskiego, autorów projektu Domu Nauczycielskiego.
Umieszczona przed gmachem ZNP ławka szkolna przypomina o nauczycielkach i nauczycielach, którzy organizację budowali i o naszych własnych szkolnych ławkach.
 
Usiądźmy na chwilę… i powspominajmy.
 
Jerzy Szmytka
Członek Komisji Rewizyjnej Rady
Szkolnictwa Wyższego i Nauki
ZNP w Warszawie (2010-2014)

 data-cke-saved-src=http://www.ug.edu.pl/pl/administracja/_upload/jedn/67/images/zdjecie.jpg 

 

Uchwała Walnego Zebrania Związku Nauczycielstwa Polskiego w Uniwersytecie Gdańskim z dnia 24.10.2005

W związku z uchwałą Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego z dnia 22 marca 2005 r w sprawie przyjęcia do ZNP Związku Nauczycielstwa Polskiego w Uniwersytecie Gdańskim w drodze jego przekształcenia w jednostkę organizacyjną ZNP posiadająca osobowość prawną postanawia co następuje:
 

&1.
 

Przekształca się Związek Nauczycielstwa Polskiego w Uniwersytecie Gdańskim w jednostkę organizacyjną Związku Nauczycielstwa Polskiego posiadającą osobowość prawną i działającą od dnia podjęcia niniejszej uchwały,pod dotychczasową nazwą jako zakładowa organizacja ZNP.
 

&2.
 

Z dniem podjęcia niniejszej uchwały traci moc statut Związku Nauczycielstwa Polskiego w Uniwersytecie Gdańskim.
 

&3.
 

Z dniem podjęcia niniejszej uchwały zasady funkcjonowania Związku Nauczycielstwa Polskiego w Uniwersytecie Gdańskim jako jednostki organizacyjnej ZNP, określa Statut Związku Nauczycielstwa Polskiego.
 

&4.
 

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Pokaż rejestr zmian

Data publikacji: wtorek, 11. Marzec 2014 - 09:48; osoba wprowadzająca: Importer Automatyczny Ostatnia zmiana: poniedziałek, 17. Marzec 2014 - 15:23; osoba wprowadzająca: Importer Automatyczny