Zawody w rzucie kaloszem lub w przenoszeniu żony przez tor przeszkód, kalsarikännit (czyli „picie w gaciach”), a obok tego sisu i sauna - fińska kultura jest naprawdę wyjątkowa! To właśnie Finlandia znalazła się w centrum zainteresowania dziewiątej edycji Nordic Focus Festival - festiwalu kultur nordyckich, który rokrocznie gości w murach Uniwersytetu Gdańskiego.

- Nordic Focus Festival już po raz dziewiąty zawitał na Uniwersytet Gdański - mówi Tomasz Pupacz, zastępca kierownika ACK UG „Alternator”. - Z roku na rok festiwal się rozwija, poszerza - jest taką pozytywną kulą śnieżną, w którą wciągamy artystów i instytucje zarówno z Polski, jak i z zagranicy. Myślę, że ten koncept idzie w bardzo dobrym kierunku.

Tegoroczną edycję festiwalu, w sposób szczególny poświęconą Finlandii, otworzyły w piątkowy wieczór Prorektorka ds. Studenckich dr hab. Urszula Patocka-Sigłowy, prof. UG oraz Ambasadorka Republiki Finlandii w Polsce Päivi Maarit Laine. Pierwszym wydarzeniem artystycznym był pokaz filmu The Best of Muminki z muzyką na żywo zespołu NAGROBKI i Mikołaja Trzaski.

Podobnie jak w latach ubiegłych odbyły się warsztaty językowe, tym razem z języków fińskiego, norweskiego, szwedzkiego i duńskiego. Uczestnicy mogli poznać podstawy wymowy oraz nauczyć się kilku zwrotów w wybranym języku. - Mamy bardzo mało czasu na naukę języka, ale to wystarczy, żeby się w nim zakochać - powiedziała Alicja Szczudlińska, jedna ze współorganizatorek festiwalu, prowadząca zajęcia z języka norweskiego.

Studenci linii fińskiej skandynawistyki UG przybliżyli gościom niektóre osobliwości fińskiej kultury. Monika Zarajczyk i Łukasz Sankala podzielili się ciekawostkami na temat dość niezwykłych sposobów spędzania wolnego czasu przez Finów, a Laura Czernysz i Florian Huzar opowiedzieli o specyfice fińskiej kinematografii. Spośród niespotykanych fińskich hobby powszechne zdumienie wzbudziły zawody w rzucie kaloszem czy zepsutym telefonem komórkowym (te ostatnie mające u podstaw szlachetną ideę recyklingu elektrośmieci), a także wyścigi w przenoszeniu żon przez tor przeszkód. Motywem przewodnim prezentacji była pochwała inności i dziwności, które nie muszą się kojarzyć negatywnie: - Miejmy odwagę być dziwni jak Finowie - pożegnała widownię Laura Czernysz.

Laura Santoo, lektorka języka fińskiego na Uniwersytecie Gdańskim, opowiedziała, jak to jest być Finką w Polsce: co w naszym kraju jest inspirującego, a co może stwarzać trudności. Odwrotną perspektywę - Polki od wielu lat mieszkającej w Finlandii - zaprezentowała Aleksandra Michta-Juntunen, autorka książki Finlandia: sauna, sisu i salmiakki. Z kolei wybitny tłumacz z języka fińskiego Sebastian Musielak, autor brawurowego przekładu powieści Juhaniego Karili Polowanie na małego szczupaka, podzielił się różnymi wyzwaniami translatorskimi, jakie postawiło przed nim tłumaczenie książki napisanej w znacznym stopniu jedną z fińskich gwar, m.in. tym, jak - i dlaczego - stworzył na potrzeby tego przekładu „sztuczną” gwarę, stanowiącą kompilację cech różnych lokalnych odmian języka polskiego.

Wyjątkowym gościem festiwalu był Oliver Lovrenski, autor powieści Jak byliśmy młodsi, której akcja rozgrywa się w środowisku nastolatków z Oslo pochodzących z niższych warstw społecznych, uwikłanych w używki i przemoc. Pisarz mimo młodego wieku zdobył wiele prestiżowych nagród, a jego książka zaprawia nutą goryczy idylliczny obraz norweskiego społeczeństwa.

O tym, dlaczego konkurs piosenki Eurowizji jest tak popularny w krajach skandynawskich, opowiedziała Maja Wojcieszek w prezentacji „We just love Eurovision too much”. Prelegentka przybliżyła historię konkursu, przygotowania, organizatorów oraz wydarzenia towarzyszące. Skupiła się przede wszystkim na tegorocznej edycji, którą miała okazję relacjonować jako dziennikarka. Opowiedziała o trudnościach, z którymi w tym roku musieli zmierzyć się organizatorzy, mających związek między innymi z protestami wywołanymi przez sytuację polityczną na linii Izrael – Palestyna.

Dyrektorka Akademickiego Centrum Wsparcia Psychologicznego dr Agata Rudnik przybliżyła uczestnikom festiwalu trzy filary fińskiego szczęścia: sisu, saunę i kalsarikänni. Opowiedziała o tym, dlaczego kultura fińska inspiruje ludzi na całym świecie poprzez filozofię i zdrowy tryb życia, system edukacji, bliskość natury (friluftsliv), zaufanie społeczne czy sisu – zachowanie hartu ducha w obliczu trudności. Dr Agata Rudnik dużą część prezentacji poświęciła kalsarikänni rozumianemu jako sztuka szeroko pojętego relaksu w samotności. Według Finów jest to antidotum na przepracowanie i presję społeczną. Prelegentka podsumowała, że kluczem do szczęścia Finów jest balans pomiędzy wytrwałością (sisu), regeneracją (sauna) i relaksem (kalsarikänni).

Ciekawym wydarzeniem było również spotkanie autorskie z Emilianą Konopką oraz Anną A. Prorok, współautorkami książki Nordyckie opowieści, które poprowadziła Anna Ratajczak-Krajka. Autorki opowiedziały między innymi o wyborze postaci z nordyckiego folkloru oraz o trudnościach w tłumaczeniu tekstów z języka norweskiego. Zgromadzeni na festiwalu goście dowiedzieli się również, jak współcześnie w poszczególnych krajach postrzegane są postaci z legend - czy społeczeństwo wciąż wierzy w ich istnienie, czy stały się jedynie elementem popkultury. Prelegentki odpowiedziały również na liczne pytania publiczności, między innymi o swoich ulubionych bohaterów w folklorze nordyckim.

Festiwal obfitował również w wydarzenia towarzyszące: wystawę fotografii, wyjątkowy spacer po Parku Oliwskim, wydarzenia artystyczne przygotowane we współpracy z Oddziałem Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku, pokój karaoke w BUG czy popularne nordyckie gry planszowe i towarzyskie, w których można było spróbować swoich sił na holu Wydziału Filologicznego i Wydziału Historycznego. Ostatnim akcentem był koncert Jaakka Eina Kaleviego i Michała Jana Ciesielskiego w Bibliotece UG.

- Od dziewięciu lat współorganizuję wraz z Uniwersytetem Gdańskim i z Tomaszem Pupaczem Nordic Focus Festival - powiedziała Krystyna Weiher-Sitkiewicz z Muzeum Narodowego w Gdańsku. - Jest to wzruszające - patrzeć, jak nasz festiwal się rozwija, jak ewoluuje, jak różne ma twarze. Krajów nordyckich jest raptem kilka, a ile opowieści można o nich snuć! Jest to niewyczerpana formuła. Wiemy, że przyszłoroczna edycja - dziesiąta - stawia wyzwania przed nami jako organizatorami, ale patrząc na tę, która jest teraz, mamy wrażenie, że jesteśmy naprawdę spełnieni. Jest ogromna frekwencja, a program obudowuje się w coraz to nowsze zagadnienia.

Szczegółowa relacja na Facebooku wydarzenia: Nordic Focus Festival | Facebook

Producent wykonawczy: Stowarzyszenie Inicjatyw Artystycznych „Jantar”

Dofinansowane ze środków Miasta Gdańska.

Przedsięwzięcie zostało objęte wsparciem w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności i dofinansowane przez Unię Europejską NextGenerationEU.

Kurator festiwalu: Tomasz Pupacz

Koordynacja wydarzeń i Public Relations: Alicja Szczudlińska

Social media: Aleksandra Mętel, Zuzanna Rumińska

Prowadzenie spotkań autorskich i dyskusji: Krystyna Weiher-Sitkiewicz, Anna Ratajczak-Krajka, Koło Naukowe Nordsterna, Studenci_tki linii fińskiej (Instytut Skandynawistyki i Fennistyki UG)

Zespół festiwalowy: Laura Santoo, Zofia Bełdzińska, Krystyna Weiher-Sitkiewicz, Waldemar Elwart, Agnieszka Grzegowska, Jagoda Reszko, Paweł Herman

Wolontariusze: Dominika Majkowska, Malwina Woźna, Laura Czernysz, Agata Bączyk, Florian Huzar, Monika Zarajczyk, Łukasz Sankała, Daria Rybarczyk, Filip Zemfler, Marta Kudła, Karolina Krzyż, Julia Grau, Mateusz Tomaszewski, Antoni Majewski, Ariel Grala, Dominik Raciński

Videorelacja i montaż materiałów filmowych: Janusz Wojtkowski

Fotorelacja: Zuzanna Litwinko, Maciej Moskwa

Obsługa techniczna: Wiesław Cyganik

Projekt graficzny festiwalu: Ula Awdankiewicz

Animacja: Krzesimir Jagiełło

Honorowy patronat: JM Rektor UG prof. dr hab. Piotr Stepnowski, Ambasada Królestwa Danii, Ambasada Republiki Finlandii, Ambasada Republiki Islandii, Ambasada Królestwa Norwegii i Ambasada Królestwa Szwecji, Honorowy Konsulat Generalny Szwecji w Gdańsku

Organizatorzy: Stowarzyszenie Inicjatyw Artystycznych JANTAR, Muzeum Narodowe w Gdańsku

Partnerzy: Uniwersytet Gdański, Akademickie Centrum Kultury Alternator UG, Instytut Skandynawistyki i Fennistyki UG, Dyskusyjny Klub Filmowy UG Miłość Blondynki, Biblioteka Główna UG, NORLA − Norwegian Literature Abroad, Polsko-Szwedzka Izba Gospodarcza, Wydawnictwo ArtRage, Wydawnictwo Marpress, Wydawnictwo Poznańskie, Wydawnictwo Bezdroża, Wydawnictwo Moc Media, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Salomonsson Agency, Portal Utulę THULE, Akademickie Centrum Wsparcia Psychologicznego UG, Koło naukowe Nordsterna, Akademicki Chór Uniwersytetu Gdańskiego, Tactic Games, Silplito, Fińska Wioska Kalevala, Szkoła Językowa Językonauta, ulillu, Księgarnia Smak Słowa, Coffee-Moose Gdańsk, Dom Oliwski & Fischgarten.

Patronat medialny: Portal Trojmiasto.pl, Radio Gdańsk, Magazyn Skandynawski Zew Północy, Szwecjoblog, „Gazeta Uniwersytecka” Pismo Społeczności Akademickiej UG, Radio MORS, Prestiż Magazyn Trójmiejski, MojaNorwegia.pl

Projekt zrealizowany w ramach statutowej działalności Stowarzyszenia Inicjatyw Artystycznych JANTAR.