Naukowcy z Uniwersytetu Gdańskiego przybliżą tematykę komunistycznej gastronomii. Opowiedzą o niezwykłej diecie naszych rodaków w czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Ogólnopolska konferencja naukowa „Kuchnia w PRL” odbędzie się w ramach gdańskich obchodów Święta Wolności i Praw Obywatelskich 4-5 czerwca br. w Europejskim Centrum Solidarności.

Zawrotną karierę w PRL zrobiło słowo „kombinować”. Z powodu niedostatków na rynku spożywczym gospodynie domowe miały ciężki orzech do zgryzienia, gdy chciały nie tylko zaskoczyć gości, ale zwyczajnie zapewnić odpowiedni posiłek swojej rodzinie. Zatem kombinowano na wiele sposobów kuchni: hitem tamtych lat jest marcepan z fasoli, schabowy z mortadeli oczywiście nie mającej nic wspólnego z włoską, czy parówki z nutrii.

Władze robiły wszystko, by obywatele PRL przestali celebrować posiłki, jak wcześniej ziemiaństwo. Jedzenie miało jedynie zaspokoić potrzebę głodu i poprzez dostarczenie jak największej liczby kalorii – dać robotnikowi siłę do pracy ku chwale ojczyzny. Na półkach sklepowych często brakowało owoców i warzyw innych niż ziemniaki, które stanowiły podstawę diety każdego Polaka. „Żelazna kurtyna” skutecznie odcięła nas od czerpania inspiracji kulinarnych z Zachodu, jedynie mogliśmy coś podpatrzeć u innych demoludów, które miały podobny zestaw składników w zanadrzu. Powstawały książki kucharskie, które  od razu informowały czym zastąpić dany składnik: jak zrobić marcepan z fasoli, sos winegret śmiało można zastąpić śmietaną, a schab mortadelą. Coś jednak sprawia, że ludzie, którzy dobrze pamiętają te czasy bardzo chcieliby wrócić do „kreatywnej kuchni” rodem z PRL. Z utęsknieniem wspominają wspaniały nabiał, czy „gruźliczankę”, czyli wodę sodową pitą z jednej, niezbyt dobrze opłukanej szklanki, kolektywnie z połową miasta.

Europejskie Centrum Solidarności zaprasza sympatyków dawnej gastronomii na konferencję naukową „Kuchnia w PRL”, gdzie w bardzo szerokim ujęciu naukowcy porozmawiają o zwyczajach kuchni statystycznego Polaka drugiej połowy XX w. Poruszony będzie temat gościnności, „matki karmicielki” Stoczni Gdańskiej, walki o artykuły luksusowe, czy miłości do biesiadowania, która mimo wszystko nie wygasła do końca XX w.

Program:

4 czerwca 2022 SOBOTA

13.00–15.00

OTWARCIE KONFERENCJI

• dr Grzegorz Piotrowski, Europejskie Centrum Solidarności/Uniwersytet Gdański „Przez żołądek do serca – projekt nowego człowieka wg władzy komunistycznej a kuchnia”
• dr Agata Bachórz, Uniwersytet Gdański „Kiedy nasze jadłospisy będą racjonalne? Książki kulinarne z okresu PRL i modernizacja stylów życia”
• prof. Tadeusz Czekalski, Uniwersytet Jagielloński „Internacjonalizacja kuchni polskiej od lat 50. XX wieku”
• prof. Jarosław Dumanowski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu „Schabowy, bigos i fasolka po bretońsku. PRL i mit kuchni staropolskiej”

15.30–18.30

• dr Katarzyna Stańczak-Wiślicz, Instytut Badań Literackich PAN „Krajowe bakalie i parówki z nutrii – kuchnia i gotowanie w warunkach kryzysu lat 80. XX wieku”
• dr Monika Milewska, Uniwersytet Gdański „Od pajdy chleba ze smalcem do jednej siódmej jajka – sekrety komunistycznej diety”
• prof. Andrzej Zawistowski, Instytut Pileckiego, Szkoła Główna Handlowa „Na mięso, na sól i na książki, czyli kartkowa rzeczywistość w handlu Polski Ludowej”
• prof. Dorota Rancew-Sikora, Uniwersytet Gdański „Wędliny musi starczyć, niech dopychają chlebem i margaryną: gościnność w PRL na podstawie wspomnień”

5 czerwca 2022 NIEDZIELA

10.00–12.00

• Olga Drenda, etnolożka i antropolożka kultury, laureatka Nagrody Literackiej Gdynia za książkę Wyroby. Pomysłowość wokół nas (2019) „Wielkie chlebowe nieporozumienie”
• prof. Piotr Korduba, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu „Walka o stół. Miejsce – mebel – nakrycie”
• dr Judyta Bielanowska, Europejskie Centrum Solidarności „Zróżnicowanie skłonności alkoholowych w elitach władzy PRL – studium przypadków”
• Arkadiusz Onasch, restaurator, pasjonat dawnych smaków „Zero waste w ojczyźnie socjalistycznej, czyli jak można było odżywiać się proekologicznie za Jaruzelskiego”

12.30–14.30

• Arkadiusz Bilecki, Europejskie Centrum Solidarności „Purée z dżemem, a kasza niedogotowana. Menu w polskich filmach czasów PRL”
• dr Marta Cywińska, Akademia Finansów i Biznesu Vistula, Wszechnica Polska Akademia Nauk Stosowanych w Warszawie „Kartka wieloasortymentowa szczęścia nie daje, czyli o reglamentacji w polskich filmach?”
• dr Magdalena Staręga, Europejskie Centrum Solidarności „Stocznia Gdańska karmicielka. Gdzie, jak i co jedli stoczniowcy?”
• dr Przemysław Ruchlewski, Europejskie Centrum Solidarności „Braki żywnościowe w PRL na przykładzie załogi Stoczni Gdańskiej im. Lenina”

Konferencja odbędzie się w bibliotece ECS. Wstęp wolny.

Konferencję można obejrzeć również online: youtube.com/ecsgdapl, fb.com/ecsgdansk

Więcej wydarzeń na: https://ecs.gda.pl/title,Aktualnosci,pid,8.html