Stacja Morska im. prof. Krzysztofa Skóry – naukowo-badawcza stacja terenowa Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego zajmuje się głównie badaniami i dydaktyką dotyczącą przyrody i ochrony Morza Bałtyckiego. Poza aktywnością wynikającą z działalności statutowej, zespół Stacji Morskiej realizuje też projekty czynnej ochrony morskiej przyrody oraz podejmuje liczne inicjatywy o charakterze informacyjno–edukacyjnym. Dużym zainteresowaniem, zwłaszcza w czasie letnim, cieszy się też prowadzone przez stację Fokarium.

Stacja została powołana do życia w 1977 r. jako Morskie Laboratorium Terenowe. Jej tematyka badawcza i edukacyjna koncentruje się na biologii i ekologii ssaków morskich w Morzu Bałtyckim, biologii i ekologii ryb strefy przybrzeżnej Bałtyku, występowaniu chronionych, rzadkich oraz obcych gatunków fauny bałtyckiej oraz na monitoringu chronionych gatunków i ich siedlisk.

Dzięki wyjątkowej lokalizacji oraz infrastrukturze Stacja Morska ma możliwość wykonywania badań w strefie przybrzeżnej otwartego morza, Zatoki Puckiej oraz przymorskich wód śródlądowych. Prowadzone długoterminowo serie obserwacji biologicznych w rejonach zatok Puckiej i Gdańskiej pozwalają na śledzenie zmian w bioróżnorodności tych akwenów. Położenie oraz wyposażenie i zaplecze laboratoryjno-socjalne umożliwia prowadzenie badań także innym zespołom naukowym.

Krajowe centrum badań bałtyckich ssaków morskich

Stacja Morska jest krajowym centrum badań bałtyckich ssaków morskich – fok i morświnów. Gromadzone są tutaj dane na temat ich występowania w polskiej części Bałtyku, kondycji zdrowotnej, a także skali zagrożeń dla tych zwierząt wynikających z działalności człowieka. Obserwacje i spotkania z tymi zwierzętami w ich naturalnym środowisku przyjmowane są pod nr. alarmowym: 601 88 99 40.

Stacja Morska w latach 80. XX wieku rozpoczęła badania nad morświnem Phocoena phocoena, jedynym waleniem stałe zamieszkującym Morze Bałtyckie, w którym jego populacja jest skrajnie zagrożona wyginięciem. Poza zbiorem danych o obserwacjach i jego śmiertelności, prowadzi ona badania z zakresu monitoringu akustycznego z zastosowaniem detektorów hydroakustycznych (C-POD). Stacja Morska brała udział w największym na świecie projekcie akustycznym pn. SAMBAH (Statyczny monitoring akustyczny bałtyckich morświnów), który decyzją Dyrekcji Generalnej ds. Środowiska Komisji Europejskiej, został nominowany do nagrody w konkursie "Najlepszy z najlepszych" dla projektów zrealizowanych z mechanizmu LIFE+, zakończonych w latach 2016 – 2017. Nasłuch morświnów prowadziła ostatnio w rejonie Zatoki Puckiej, a w 2020 r. badania rozpocznie w całej polskiej strefie przybrzeżnej. We współpracy z instytucjami z innych krajów bałtyckich, Stacja prowadzi także rejestr obserwacji innych gatunków waleni, które gościnnie pojawiają się w Bałtyku.

Morświnowi dedykowany jest otwarty i udostępniony dla zwiedzających w 2013 roku obiekt o charakterze mini-muzeum, funkcjonujący pod nazwą Dom Morświna. Przedstawiona jest tam gromadzona przez wiele lat wiedza o biologii, ekologii i zagrożeniach dla bałtyckiej populacji tego gatunku oraz międzynarodowym i krajowym prawie dotyczącym jego ochrony. Zamieszczone w budynku statyczne i multimedialne ekspozycje oraz filmy dokumentalne informują również o delfinach i wielorybach, które w ostatnich latach zaobserwowano w polskich wodach Morza Bałtyckiego. Więcej informacji na stronie i na stronie FB .

Fokarium – ochrona foki szarej Halichoerus grypus

Funkcjonujące w Stacji Fokarium jest miejscem realizacji projektu czynnej ochrony foki szarej Halichoerus grypus, służącego badaniom i edukacji. Obecnie może je odwiedzić jednorazowo ograniczona reżimem sanitarnym liczba osób i wyłącznie w porach karmienia fok. Stacja prowadzi także ośrodek rehabilitacji fok, w którym corocznie udaje się przywrócić środowisku naturalnemu od kilkunastu do kilkudziesięciu małych pacjentów foczego szpitalika. Są to najczęściej znajdowane na plażach focze szczenięta, które nie są w stanie bez pomocy człowieka rozpocząć samodzielnego życia. Szczegóły na stronie Fokarium i na FB profilu Fokarium.

Skarbnica wiedzy o rzadkich i chronionych gatunkach ryb

Stacja Morska prowadzi zbiór informacji na temat występowania w Bałtyku rodzimych (rzadkich i chronionych), a także obcych gatunków ryb – zarówno inwazyjnych, jak i występujących incydentalnie. Posiada unikatowe kolekcje ichtiologiczne okazów pochodzących z Bałtyku, jak i ryb antarktycznych, którą utworzono na bazie materiału pozyskanego podczas polskich i międzynarodowych wypraw przez założyciela i wieloletniego kierownika stacji Profesora Krzysztofa Skórę. Stacja Morska jest predysponowana do prowadzenia monitoringu ichtiofauny wód morskich, przejściowych i śródlądowych. Dane pozyskane w wyniku badań in situ mogą być weryfikowane w laboratorium akwariowym zasilanym m.in. naturalną wodą morską i umożliwiającym prowadzenie obserwacji ryb oraz doświadczeń fizjologicznych i hodowlanych.

Dydaktyczno-edukacyjna rola stacji badawczej

Zajęcia dydaktyczne w Stacji Morskiej mają charakter ćwiczeń terenowych, praktyk wakacyjnych i dyplomowych, kursów specjalistycznych, a także wykładów i seminariów. Są to zajęcia zarówno dla studentów przyrodniczych kierunków Uniwersytetu Gdańskiego, jak i innych uczelni polskich oraz zagranicznych.

W ofercie Stacji Morskiej jest także edukacja dzieci i młodzieży prowadzona we współpracy z Fundacją Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego oraz dzięki długoletniemu wsparciu WFOŚiGW w Gdańsku. Cieszący się niesłabnącą popularnością projekt pt. Błękitna Szkoła – Warsztaty Morskie ma na celu popularyzowanie wiedzy o Morzu Bałtyckim i jego strefie brzegowej, propagowanie pro-przyrodniczego współistnienia ze środowiskiem oraz zrównoważonego korzystania z jego zasobów, a także zachęcanie do aktywnego udziału w działaniach ochronnych. Zajęcia w ramach Błękitnej Szkoły mają formę lekcji oraz warsztatów terenowych i laboratoryjnych. Mogą w nich wziąć udział także grupy osób dorosłych. Żeby zarezerwować zajęcia lub dowiedzieć się więcej, wejdź na stronę internetową. 

Całoroczna baza noclegowa

Stacja Morska dysponuje całoroczną bazą noclegową z 39 miejscami oraz halą seminaryjno-konferencyjną, która od 2017 roku wzbogaca możliwość organizacji większych spotkań czy konferencji. W obiekcie tym, oprócz sali seminaryjnej dla 100 osób, znajduje się również sala dydaktyczno-laboratoryjna, wyposażona w specjalistyczne stoły do analiz materiału biologicznego. Na ukończeniu jest również budowa tzw. Nadmorskiej leśniczówki – obiektu przeznaczonego na cele edukacji dzieci i młodzieży w ramach zajęć Błękitnej Szkoły, a także przedstawieniu historii związków rybołówstwa i leśnictwa w tradycji Helu.