Osteoporoza to choroba charakteryzująca się obniżeniem masy kostnej, a także pogorszeniem jakości oraz zaburzeniami mikroarchitektury kości. W konsekwencji może to prowadzić do osłabienia siły szkieletu i zwiększenia ryzyka złamań. Zapraszamy pracowniczki UG do udziału w badaniach dotyczących prewencji osteoporozy w ramach programu „Nauka dla Społeczeństwa II”.

Osteoporoza jest najczęstszą chorobą kości u ludzi i stanowi poważny problem zdrowia publicznego. Wg szacunków liczba osób cierpiących na osteoporozę w Polsce w 2019 roku wynosiła 1 985 000 osób, co stanowi blisko 5% populacji kraju. Dodatkowo przewidywana liczba złamań do roku 2034 ma wzrosnąć o niemal 30% wynosząc 267 000 złamań osteoporotycznych w samym 2034 roku.

W przeważającej części problem osteoporozy dotyka osób po 50. roku życia, częściej kobiet niż mężczyzn. Jest to choroba bezobjawowa do momentu wystąpienia złamania (nazywana z tego powodu „cichym zabójcą”), co powoduje poważne problemy zdrowotne, a nawet śmierć (mimo tego, dane z 2019 roku wskazują, że odsetek kobiet z wysokim ryzykiem złamania, które nie otrzymały leczenia, wynosił aż 83%).

Wg szacunków National Osteoporosis Foundation (USA) ryzyko złamania kości u kobiety jest równe sumie ryzyka wystąpienia raka piersi, raka szyjki macicy i raka jajnika. Innymi słowy, szansa na to, że 50-letnia kobieta umrze z powodu złamania jest podobne do ryzyka zgonu z powodu raka piersi i czterokrotnie większe niż szansa na śmierć z powodu raka szyjki macicy.

Co więcej, dane wskazują, że większość osób, które przeżyją, nie będzie chodzić tak sprawnie, jak przed urazem, a niektórzy w ogóle utracą możliwość przemieszczenia się o własnych siłach (sześć miesięcy po złamaniu biodra tylko 15% pacjentów jest w stanie przejść samodzielnie przez pokój).

Wśród specjalistów panuje konsensus, że podejmowanie regularnej aktywności fizycznej stanowi jeden z filarów prewencji oraz terapii osteoporozy. Dane doświadczalne wskazują, że najbardziej istotnymi cechami obciążenia dla procesu przebudowy kości są: wielkość, tempo i częstotliwość wywołanego obciążenia. Optymalne zalecenia dotyczące ćwiczeń w celu zapobiegania i leczenia osteoporozy powinny zatem obejmować ćwiczenia dynamiczne, z dużym obciążeniem. A zatem trening siłowy stanowi optymalny protokół ćwiczeń dla kości.

Jak będzie przebiegało badanie?

Badaniem zostaną objęte kobiety w wieku ≥ 50 lat, zdrowe lub ze zdiagnozowaną osteoporozą.

Uczestniczki badania zostaną losowo przydzielone do jednej z dwóch grup:

• grupa placebo, otrzymująca placebo w formie oleju roślinnego,
• grupa suplementowana witaminą D₃ w dawce 4000 IU/dzień.

Wszystkie uczestniczki badania zostaną poddane 10-miesięcznemu, nadzorowanemu przez wykwalifikowanego specjalistę, programowi treningu siłowego. Trening będzie odbywał się 2 razy w tygodniu, trwając każdorazowo około 1 godziny.

W pierwszym miesiącu trwania badania uczestniczki będą przyzwyczajane do treningu siłowego, a ćwiczenia bazować będą na wykorzystaniu ciężaru własnego ciała. W kolejnych miesiącach, trening będzie obejmował podstawowe ćwiczenia siłowe dostosowane do indywidualnych możliwości każdej z uczestniczek.

Co będzie badane?

• Gęstość mineralna kości

Uczestniczki badania zostaną poddane trzykrotnie (przed oraz w 10. miesiącu eksperymentu, a także w 6 miesięcy po zakończeniu procedury doświadczalnej) badaniu gęstości mineralnej kości z wykorzystaniem aparatu densytometrycznego. Jest to badanie nieinwazyjne stanowiące złoty standard diagnostyki osteoporozy.

• Siła mięśniowa oraz sprawność funkcjonalna

Badane trzykrotnie (przed oraz w 10. miesiącu eksperymentu, a także w 6 miesięcy po zakończeniu procedury doświadczalnej) zostaną poddane testom siły mięśniowej (np. siła chwytu ręki) oraz wybranym testom funkcjonalnym (w tym m.in. test polegający na pięciokrotnym przejściu z pozycji siedzącej na krześle do pozycji stojącej w możliwie jak najkrótszym czasie).

• Markery biochemiczne we krwi

Badanym 4-krotnie zostanie pobrana krew do analizy (przed rozpoczęciem eksperymentu, w 5. i 10. miesiącu trwania eksperymentu oraz 6 miesięcy po zakończeniu interwencji treningowej).

Oznaczenia we krwi obejmować będą:

• morfologię krwi rozszerzoną o profil diagnostyczny zdrowia szkieletu,
• stężenie metabolitów witaminy D,
• stężenie wybranych markerów związanych z procesami osteoporozy i starzenia.

Jak się zgłosić?

Wystarczy wypełnić poniższy formularz:

FORMULARZ

W przypadku jakichkolwiek pytań dotyczących badania zachęcamy do kontaktu: projekt-sport@ug.edu.pl