Danie możliwości osobom ze szczególnymi potrzebami swobodnego, łatwego i pełnego korzystania z dóbr dziedzictwa przyrodniczego - taki cel przyświeca „Drużynie Ptasiej Obrączki”, czyli osobom, które postarają się o udogodnienia pozwalające wszystkim w pełni cieszyć się urokami przyrody kaszubskiej Nordy, w szczególności niezwykłym światem ptaków tego regionu.
Projekt „Drużyna Ptasiej Obrączki” został zainicjowany przez Fundację Akcja Bałtycka. Ma na celu włączenie osób ze specjalnymi potrzebami w proces realizacji inwestycji turystyki przyrodniczej na każdym etapie ich powstawania: od planowania po ewaluację. - Chcemy zapytać naszych ekspertów o udogodnienia, które pozwoliłyby im w pełni cieszyć się urokami przyrody Nordy, w szczególności niezwykłym światem ptaków tego regionu. Tymi ekspertami są osoby ze specjalnymi potrzebami, które traktujemy bardzo poważnie – między innymi wypłacamy im honorarium, co jest niestety w Polsce zupełnie nowym podejściem – mówi dr inż. Jarosław Nowakowski ze Stacji Badania Wędrówek Ptaków. - Mówiąc „osoby ze szczególnymi potrzebami”, mamy na myśli osoby z ograniczonymi możliwościami ruchu, osoby niedowidzące i niewidome, głuche i głuchonieme, z uszkodzonym aparatem mowy, niepełnosprawne intelektualnie, seniorów, rodziców z małymi dziećmi.
Osoby niepełnosprawne, seniorzy i osoby opiekujące się małymi dziećmi, tak jak każdy człowiek, odnoszą ogromne korzyści z kontaktu z dziką przyrodą – zarówno dla swojej psychiki, jak i kondycji fizycznej. Jednocześnie próba takiego kontaktu stanowi dla nich wyzwanie, większe nawet niż, na przykład, korzystanie z dóbr kultury w mieście. Obowiązkiem powinno być danie im możliwości swobodnego, łatwego i pełnego korzystania również z dóbr dziedzictwa przyrodniczego.
Dla koordynatorów projektu „Norda – Kraina Ptaków” od razu było jasne, że osoby o specjalnych potrzebach powinny mieć równą możliwość korzystania z udostępnianych w ramach projektu dóbr przyrody oraz z tworzonych programów edukacyjnych. Wszyscy zgodzili się też, że o sposobie tego udostępniania powinni decydować sami zainteresowani.
W odpowiedzi na tę potrzebę powołana została grupa ekspercka pod nazwą „Drużyna Ptasiej Obrączki”. – Chcemy, żeby jej członkowie, osoby z różnymi rodzajami specjalnych potrzeb, włączyli się w tworzenie Systemu Ornitologicznych Szlaków Turystycznych na północnych Kaszubach, na każdym etapie realizacji projektu – od koncepcji po końcową ewaluację efektów. Żeby stali się swoistymi self-adwokatami, rzecznikami spraw własnych i własnej grupy – tłumaczy dr Jarosław Nowakowski.
30 listopada 2024 r. grupa ekspercka spotkała się po raz pierwszy i rozpoczęła pracę wyjazdem do jednego z miejsc szczególnie cennych przyrodniczo – rezerwatu Beka. Eksperci oceniali poziom dostępności samych obiektów oraz sposób i zakres udostępnienia treści edukacyjnych osobom z różnymi ograniczeniami.
- Nasza wyobraźnia i determinacja w realizacji założonego celu - udostępnienia wszystkim zainteresowanym bogactwa przyrody Nordy – znają tylko jedno ograniczenie: dobro przyrody, która w wyniku tworzenia i późniejszej eksploatacji Systemu Ornitologicznych Szlaków Turystycznych nie może ucierpieć – dodaje dr J. Nowakowski. - Przestrzeń przyrodnicza, obiekty turystyki przyrodniczej nie są w najmniejszym stopniu przystosowane do eksploracji, do cieszenia się nimi przez osoby z niepełnosprawnościami i innymi potrzebami specjalnymi. Ale nie załamujemy rąk, pracowaliśmy nad konkretnymi rozwiązaniami, które w powiecie puckim zmienią ten stan rzeczy. I jeszcze raz okazało się, jak ważne jest zatrudnianie jako ekspertów samych osób zainteresowanych.
Podczas kolejnych wyjazdów studyjnych eksperci odwiedzą takie obiekty jak rezerwat Bielawa, Jezioro Żarnowieckie, Puszcza Darżlubska oraz Półwysep Helski, który jest jednym z najlepszych miejsc do obserwacji ptaków w Europie.
„Drużyna Ptasiej Obrączki” jest częścią projektu „Norda - Kraina Ptaków”, realizowanego przez Uniwersytet Gdański, powiat pucki i Północnokaszubską Lokalną Grupę Rybacką. Jego celem jest wszechstronna promocja i rozwój północnych Kaszub, jako jednego z najlepszych miejsc do obserwacji ptaków w Europie, przy pełnym zachowaniu bogactwa i integralności przyrody obszaru.
