Autorka wierszy, powieści i reportaży, laureatka licznych nagród, poliglotka, jedna z ważniejszych pisarek swojego pokolenia - Małgorzata Rejmer przyjechała na Uniwersytet Gdański, by poprowadzić intensywne dwudniowe warsztaty dla studentów Sztuki kreatywnego pisania. W napiętym harmonogramie znalazł się również czas na otwarte spotkanie autorskie ze społecznością akademicką, które poprowadził dr hab. Artur Nowaczewski z Zakładu Teorii Literatury i Krytyki Artystycznej Instytutu Filologii Polskiej UG.
Mimo że Małgorzata Rejmer debiutowała prozą artystyczną (opowiadaniami oraz powieścią Toksymia), najbardziej znana jest ze swoich rozbudowanych reportaży: Bukareszt. Kurz i krew oraz Błoto słodsze niż miód. Głosy komunistycznej Albanii. To właśnie Albania, w której pisarka spędziła aż dziewięć lat, stała się głównym tematem spotkania, które odbyło się w auli Wydziału Filologicznego UG 16 stycznia br. Małgorzata Rejmer opowiedziała o różnicach między polskim i albańskim społeczeństwem, o podejściu do historii, religii i tożsamości narodowej, a także o wyzwaniach, z jakimi zmaga się współczesna Albania, wśród których na pierwszy plan wysuwają się korupcja, rządy autorytarne czy zorganizowana przestępczość związana z handlem narkotykami. Nie zabrakło osobistych refleksji na temat zmian i ich roli w życiu, pisarstwa jako depozytu pamięci czy trudności związanych z emigracją i powrotem z niej.
- Z jednej strony zaczynanie od zera jest dużym wyzwaniem, z drugiej jest bardzo kuszące - powiedziała Małgorzata Rejmer, zaznaczając, że powrót do kraju w znacznej mierze również oznaczał zaczynanie od zera, ponieważ wracała już do innego miejsca niż to, które opuszczała, zmienili się ludzie w jej otoczeniu, zmieniła się jej sytuacja osobista i zawodowa. Obecnie dzieli swój czas między Polskę a Albanię, gdzie wciąż udziela się jako dziennikarka i aktywistka społeczna: - Te dwa życia, polskie i albańskie, są zupełnie osobne. W Polsce jestem wręcz trochę innym człowiekiem, niż jestem w Albanii.
Zebrani byli również niezwykle zainteresowani kwestiami warsztatowymi: jak wygląda praca nad utworem prozatorskim, a jak nad reportażem, w jaki sposób zbiera się i weryfikuje materiały, a także co jest ważniejsze - gruntowne przygotowanie czy łut szczęścia.
- Szczęście jest w pracy reportażysty bardzo ważne - przyznała Małgorzata Rejmer. - Jednak bez gruntownego przygotowania nie da się z łutu szczęścia skorzystać. Szczęście to przypadkowe spotkanie, trafienie na trop historii. Ale trzeba być przygotowanym, by wiedzieć, na co zwracać uwagę i jakie pytania zadać.
Poruszone zostały również zagadnienia etyczne. Kluczowe dla reportażu jest zyskanie zaufania bohaterów, sprawienie, by byli gotowi się otworzyć, podzielić swoją trudną, często bolesną historią. Łączy się to z olbrzymią odpowiedzialnością, ponieważ upublicznienie niektórych opowieści może mieć druzgocący wpływ na życie bohaterów, z czego ci nie zawsze w pełni zdają sobie sprawę.
- Nie muszę mieć historii za wszelką cenę - powiedziała pisarka. - W związku z tym, że rozmawiam z ludźmi cały czas i mam znacznie więcej historii, niż jestem w stanie spożytkować w pisaniu, to mam taką zasadę, której trzymam się konsekwentnie także przy tej książce, nad którą pracuję: tylko taka historia, co do której bohater ma przyjemność z opowiadania jej, którą potrzebuje opowiedzieć i potem może ją przeczytać i zaaprobować, znajdzie się w tekście. Czasem historia jest za dobra lub za trudna, aby znalazła się w książce. Za dobra w tym sensie, że wiem, że jeśli ją opublikuję, mogę bohaterowi zaszkodzić, bo za bardzo zmieniłaby jego obraz wśród osób, które go znają.
---
Sztuka kreatywnego pisania to nowoczesne studia pierwszego stopnia, prowadzone na Uniwersytecie Gdańskim od roku akademickiego 2023/2024. Jest to propozycja dla osób chcących realizować swoje ambicje pisarskie, rozwijać kulturę literacką oraz umiejętności w zakresie tworzenia tekstów artystycznych, użytkowych i krytycznych. Studenci w toku kształcenia mają możliwość uczestniczenia m.in. w zajęciach warsztatowych z wybitnymi przedstawicielami świata literatury i publicystyki.