Projekt pod nazwą Przystanek MAMA, realizowany m.in. przez psychologów z Uniwersytetu Gdańskiego, jest już dostępny dla wszystkich kobiet w Polsce zmagających się z depresją poporodową. – Udało nam się rozszerzyć program i bardzo nas to cieszy. W Polakach wciąż jest dużo niewiedzy i skłonności do stygmatyzowania trudności ze zdrowiem psychicznym – mówi psycholog dr Magdalena Chrzan-Dętkoś z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego.

Depresja poporodowa dotyka nawet 15 proc. kobiet. Choroba może się rozpocząć już w okresie ciąży (choruje wtedy 12 – 19 proc. kobiet) i trwać po porodzie, ale może zdarzyć się też tak, że mama zachoruje na depresję dopiero w drugiej połowie pierwszego roku życia dziecka, co zdaniem badaczy zdarza się częściej.

Choć do tej pory, żeby skorzystać z projektu, trzeba było spełnić określone wymagania, dotyczące m.in. miejsca zamieszkania, to od 2022 r. kobiety z całej Polski mogą umówić się na stacjonarne konsultacje z psychologiem lub skorzystać ze zdalnej formy konsultacji psychologicznej.

- Projekt początkowo miał być realizowany w sześciu regionach Polski, tym samym obejmując pomocą mieszkanki całego kraju – niestety w części z nich nie zgłosili się realizatorzy – mówi dr Magdalena Chrzan-Dętkoś, koordynatorka merytoryczna projektu Przystanek MAMA w regionie północnym, pracownik Zakładu Psychologii i Psychopatologii Rozwoju Instytutu Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego. - Z uwagi na brak realizatorów Ministerstwo Zdrowia podjęło decyzję o rozszerzeniu działania dotychczasowych projektów: Przystanku MAMA Północ, Siedlce, Centrum – Szpital Żelazna razem z Fundacją Dajemy Dzieciom Siłę oraz Wschodniego Centrum Profilaktyki. Dzięki tej decyzji dotychczasowe projekty mają możliwość udzielenia bezpłatnej pomocy psychologicznej kobietom z całej Polski, bez względu na to, jakie województwo zamieszkują. Takie konsultacje są realizowane w formie zdalnej.

Projekt jest realizowany od 2019 roku przez Copernicus Podmiot Leczniczy sp. z o.o., Instytut Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego oraz Fundację Twórczych Kobiet z Warszawy. Do tej pory tylko w rejonie północnym zrealizowano ponad 800 konsultacji psychologicznych i wykonano ponad 30 tysięcy badań przesiewowych. Jego głównym celem programu jest zwiększenie świadomości na temat depresji poporodowej oraz wzrost wczesnego jej wykrywania poprzez edukację i odpowiednio szybko podjętą profilaktykę.

Jesteś mamą i podejrzewasz, ze możesz mieć depresję? Zrób test: Edynburska Skala Depresji Poporodowej | Test dla Mam | Przystanek Mama (copernicus.gda.pl) (dostępny też w wersji ukraińskiej).

Jak podkreśla dr Magdalena Chrzan-Dętkoś, doświadczenie silnego i długotrwałego stresu w okresie prenatalnym może mieć szkodliwy wpływ zarówno na rozwój płodu oraz na ogólną sytuację położniczą kobiety. To z kolei może skutkować przedwczesnym porodem i niską masą urodzeniową dziecka. Nowością w projekcie jest też wsparcie i ochrona zdrowia psychicznego matek uchodźczyń, obywatelek Ukrainy.

- Negatywne skutki ekspozycji  na konflikt zbrojny zdają się potwierdzać liczne badania. We wszystkich analizowanych badaniach zaobserwowano istotny związek między doświadczeniem przez matkę wojny a niższą masą urodzeniową dziecka. Część badań wskazuje również na istnienie powiązań między ekspozycją na konflikt zbrojny matki, a zwiększoną liczbą martwych porodów lub przedwczesnych narodzin - mówi dr Magdalena Chrzan-Dętkoś. - Przykładowo badania prowadzone przez Radnočić’a i zespół pokazują, że śmiertelność okołoporodowa w Bośni i Hercegowinie była znacząco wyższa w okresie wojny (Radončić et al., 2008). Również zaobserwowano wzrost odsetka porodów przedwczesnych (Fatušić et al., 2005). Stres, izolacja społeczna, różne przyjęcie w kraju goszczącym młode matki, bariera językowa w szpitalu mogą zwiększać ryzyko zachorowania na depresję. Dlatego na naszej stronie Edynburska Skala Depresji Poporodowej oraz inne materiały dostępne są również w języku ukraińskim.

Szukasz wsparcia psychologa? Sprawdź ośrodki Podstawowej Opieki Zdrowotnej współpracujące ze specjalistami w ramach projektu Przystanek Mama

Więcej informacji o depresji poporodowej, faktach i mitach, grupie wsparcia dla matek itp. na stronie Przystanek Mama