Już w najbliższą sobotę, 23 września, Centrum Herdera zaprasza na Dzień Otwarty.  Wszystkie planowane na ten dzień wydarzenia będą odbywać się w języku polskim; wstęp na wszystkie spotkania jest wolny, bez potrzeby wcześniejszych zapisów.

Każdy znajdzie dla siebie coś ciekawego:

• Dla wielbicieli spacerów – oprowadzanie po Głównym Mieście o opisach Gdańska w dziennikach z podróży z XVIII wieku. 
• Dla zwolenników luźnych spotkań pod gołym niebem, którzy na imprezy lubią „wpaść” – rozmowa na przedprożu Biblioteki na ul. Mariackiej o kobietach w XVII i XIX wieku w Gdańsku i ich następczyniach prowadzona przez gdańską pisarkę – Barbarę Piórkowską oraz dr. Janusza Mosakowskiego – mistrza opowieści o Gdańsku i jego literaturze. Rozmowie towarzyszyć będzie happening na ul. Mariackiej przygotowany przez Projekt Historyczny Garnizon Gdańsk – będziecie mogli spotkać Gdańszczan w strojach z czasów Herdera, zobaczyć, jak toczyło się życie codzienne na ulicach Gdańska w XVIII wieku i porozmawiać z gośćmi z tamtej epoki.
• Dla ciekawych, kim był jeden z ważniejszych niemieckich filozofów i pisarzy Johann Gottfried Herder, dlaczego mamy w Gdańsku Centrum Herdera oraz dlaczego również i dziś Herder może nas inspirować – prezentacja w Centrum Herdera UG.
• Dla tych, którzy lubią dyskutować i przez wymianę myśli kształtować własne poglądy – dyskusja o tym, do czego potrzebna nam dziś filozofia – u nas, na ul. Ogarnej 26.

Wszystkich Państwa – z rodzinami, przyjaciółmi i dziećmi – zapraszamy do wzięcia udziału!

Poniżej szczegółowy plan Dnia Otwartego 2023:

10.00-12.00 prof. Marion Brandt

Spacer pt. „Gdańsk w dziennikach podróży po pierwszym rozbiorze Polski”

Miejsce spotkania: Centrum Herdera UG, Gdańsk, ul. Ogarna 26

Do miasta nad Motławą przybywali konno, dorożką pocztową lub pieszo: podróżnicy, którzy zatrzymywali się tutaj w drodze między Królewcem, Warszawą a Berlinem albo ci, którzy wyruszali bezpośrednio do Gdańska. Podróżowali z zainteresowań naukowych, a także z przyczyn ekonomicznych i rodzinnych. Zapisali swoje przeżycia i refleksje w listach lub dziennikach.

Podczas spaceru spojrzymy na Gdańsk oczami tych XVIII-wiecznych podróżników: Daniela Chodowieckiego, Johanna Bernoulli’ego, Carla Feyerabenda i innych. Które miejsca szczególnie lubili odwiedzać i co uważali za godne upamiętniania? Jak opisują Gdańszczan, co opowiadają o architekturze i sztuce, nauce i edukacji, o życiu gospodarczym i religijnym miasta? Jak komentują przyłączenie miasta do Prus?

Odpowiedzi na te pytania udzieli podczas spaceru Marion Brandt – profesor literatury niemieckiej w Instytucie Filologii Germańskiej Uniwersytetu Gdańskiego. W swojej pracy naukowej zajmuje się stosunkami polsko-niemieckimi w literaturze, literaturą niemiecką XX w. oraz literaturą związaną z Gdańskiem.

12.00-13.30 Spotkanie na przedprożu Biblioteki Filii Gdańskiej na ul. Mariackiej 42.

Prowadzenie: Barbara Piórkowska i dr Janusz Mosakowski

Milczące koleżanki Herdera. Wykształcone kobiety w Gdańsku na przełomie XVIII i XIX wieku oraz ich następczynie

Zapraszamy na spotkanie, podczas którego podyskutujemy o postaciach pomorskich i gdańskich kobiet sprzed ponad stulecia. Często obecnie zapomniane, miały na tyle silny charakter i wspaniałą osobowość, że potrafiły działać w – bądź co bądź niedostosowanym dla ich potrzeb i skrojonym pod mężczyzn – świecie. Umiały być niezależne, profesjonalne, odważne – ale czy jednocześnie ocaliły swoją wrażliwość? Wykształcone – potrafiły korzystać z kobiecej mocy? Artystki, myślicielki, edukatorki – powspominamy ich ciekawe życie. Na pewno żyły na przekór, by nie powiedzieć wbrew regułom narzuconym w tamtych czasach, a dla dzisiejszych kobiet wręcz mogły stać się inspiracją w pokonywaniu przeciwieństw. Z zasobnego kuferka dziejów wyciągniemy i przywołamy najciekawsze postaci. Nazwałyśmy/liśmy je „koleżankami Herdera”, bo gdyby nie mnogość historycznych ograniczeń, na pewno mogłyby robić wielkie kariery, tak jak on – być znane i zapamiętane, pisać książki i rozprawy naukowe. Milczącym do tej pory żonom, matkom i pomocnicom damy głos, by mogły opowiedzieć o swoim życiu w pruskim i niemieckim Gdańsku.

Barbara Piórkowska – pisarka, poetka, felietonistka portalu miastoliteratury.com. Autorka powieści „Szklanka na pająki” (2010/2018), prozy „Utkanki” (2014), powieści „Kraboszki” (2020), czterech tomów poetyckich, w tym ostatniego pt. „Syberia” (2016), współtwórczyni spektakli poetyckich i teatralnych. W 2022 roku według „Kraboszek” powstał spektakl „Rodzanice” (Teatr Gdynia Główna, reż. Ewa Ignaczak). Nauczycielka w pracowni kreacji literackich i blogów w Pałacu Młodzieży w Gdańsku (2002-2018), trenerka warsztatów twórczego pisania m.in. na ogólnopolskim festiwalu rozwojowym dla kobiet Progressteron. Nominowana do Nagrody Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis” za rok 2010. Laureatka Nagrody Gdańskich Bibliotekarzy „Pro Libro Legendo” za rok 2010, zdobywczyni I nagrody w Konkursie Literatury Pomorskiej i Kaszubskiej 2021 Costerina (kategoria proza). Od kilku lat prowadzi spacery zielarsko- i roślinno-literackie oraz z twórczym pisaniem. Stypendystka Miasta Gdańska i Marszałka Województwa Pomorskiego. W 2023 roku wydana zostanie jej powieść „Gaja” – w 2024 – zielony przewodnik literacki po Gdańsku (Marpress).

Dr Janusz Mosakowski – pracownik naukowy Instytutu Filologii Polskiej UG, autor książki „Dzieje Gdańska w niemieckiej powieści historycznej”, tłumacz literatury naukowej i pięknej o Gdańsku (Peter Oliver Loew „Gdańsk i jego przeszłość”, Johannes Trojan „Mój ojciec, kupiec”, Felix Scherret „Dolar drożeje!”, Marie Sansgêne „Wspomnienia z młodości ubogiej służącej”, Richard Teclaw „Reportaże z Wolnego Miasta 1926-1928”), kierownik pracowni badawczej „Literackie Trójmiasto”, stały współpracownik gdańskiego kwartalnika „30 Dni”, licencjonowany przewodnik trójmiejski.

15.00-16.00 Prezentacja z dyskusją pt. „Johann Gottfried Herder i świat współczesny”

Prowadzenie: dr Tomasz Siwiec, dr Anna Kowalewska-Mróz

Miejsce: Centrum Herdera UG, Gdańsk, ul. Ogarna 26

Dwieście dwadzieścia lat, które za chwilę miną od śmierci Herdera, konfrontują nas z pytaniem o doniosłość jego myślenia dla współczesnego człowieka. Czy problemy, które ponad dwieście lat temu poruszały umysł niemieckiego filozofa, mają dla nas dzisiaj jakiekolwiek znaczenie? Czy jeśli nie udzielone przez niego odpowiedzi, to chociaż sformułowane pytania, zachowują obecnie jakąkolwiek intelektualną ważność? A może postać i filozofia Herdera od dawna przebrzmiały i dostarczają jedynie niezdrowej rozkoszy zgrzybiałym antykwariuszom, obsesyjnie kolekcjonującym bibliograficzne śmieci? W niecałą godzinę nie uda się nawet szkicowo przybliżyć przebogatej intelektualnej spuścizny, którą Herder pozostawił po sobie, ale z pewnością uda się dowieść, że wrzucenie Herdera do lamusa historii filozofii byłoby równie przedwczesne, co nierozważne.

Dr Tomasz Siwiec, urodzony w 1985 roku w Toruniu. Absolwent Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (2008) oraz Akademii „Artes Liberales” na Uniwersytecie Warszawskim (2011). Po ukończeniu studiów doktoranckich w zakresie filozofii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika (2014) podjął pracę w sektorze prywatnym, a na gruncie humanistyki pozostał freelancerem. W swojej pracy badawczej zajmuje się problematyką z zakresu filozofii i krytyki sztuki, estetyki filozoficznej oraz etyki normatywnej. Publikował między innymi w „Ruchu Filozoficznym”, „Studiach z Historii Filozofii”, „Kulturze i Wartościach”, „Obiegu”.

Dr Anna Kowalewska-Mróz, absolwentka germanistyki Uniwersytetu Gdańskiego, doktor nauk filologicznych, dzięki stypendium DAAD studiowała również na Uniwersytecie Marcina Lutra w Halle-Wittenberg. Obecnie pracownik etatowy oraz lektorka języka niemieckiego w Centrum Herdera UG.

16.00-17.00 Dyskusja pt. „Cóż nam po filozofii w czasie marnym?”

Prowadzenie: dr Tomasz Siwiec

Miejsce: Centrum Herdera UG, Gdańsk, ul. Ogarna 26

„Obyś żył w ciekawych czasach” – tak ponoć brzmi stare, przypisywane chińczykom złorzeczenie. Jego głęboki sens odkrywamy w ostatnich latach, w których pandemia koronawirusa czy wojna rosyjsko–ukraińska ukazały nam nowe parametry ryzyka, drastycznie zmieniające dotychczasowy – zdawałoby się stabilny – układ odniesień i wartości. Dynamika zmian politycznych, ekonomicznych i kulturowych zmusza nas do orientowania się i reakcji, których skuteczność jest wprost proporcjonalna do ich szybkości. Czy w tej sytuacji filozofia, o której Hegel pisał, że „przychodzi zawsze za późno”, może być jakimkolwiek remedium? Czy mamy jedynie zawierzyć politykom, technokratom i intelektualnym prorokom „nowych czasów”? Czy z narastającej kakofonii informacji możemy jeszcze wyprowadzić przewodni motyw orientujący nasze działania? Dlaczego lektura „Rozmyślań” Marka Aureliusza może być równie dobrym wsparciem, co lektura topowych poradników psychologicznych? Z Państwa pomocą postaramy się raz jeszcze dowieść trafności przekonania Karla Jaspersa, że „filozofia nie skończy się, póki żyją ludzie”.

Dr Tomasz Siwiec, urodzony w 1985 roku w Toruniu. Absolwent Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (2008) oraz Akademii „Artes Liberales” na Uniwersytecie Warszawskim (2011). Po ukończeniu studiów doktoranckich w zakresie filozofii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika (2014) podjął pracę w sektorze prywatnym, a na gruncie humanistyki pozostał freelancerem. W swojej pracy badawczej zajmuje się problematyką z zakresu filozofii i krytyki sztuki, estetyki filozoficznej oraz etyki normatywnej. Publikował między innymi w „Ruchu Filozoficznym”, „Studiach z Historii Filozofii”, „Kulturze i Wartościach”, „Obiegu”.