Urząd Patentowy RP wydał decyzję o przyznaniu badaczom z Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego patentu na wynalazek pt. „Genisteina do zastosowania do leczenia choroby Alzheimera”. Naukowcy z UG w swoich badaniach wykazali, że genisteina, czyli flawonoid występujący m.in. w soi, ma ogromny potencjał w leczeniu choroby Alzheimera.

Patent jest rezultatem pracy naukowców z Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego. Twórcami wynalazku są pracownicy Katedry Biologii Molekularnej, prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn, dr Karolina Pierzynowska, dr Lidia Gaffke oraz dr Magdalena Podlacha oraz pracownicy Katedry Fizjologii Zwierząt i Człowieka, dr Dorota Myślińska oraz dr Irena Majkutewicz.

- Choroby neurodegeneracyjne wywołują w organizmie szereg ciężkich objawów stanowiąc poważne wyzwanie medyczne naszych czasów. A to dlatego, że neurony, czyli komórki nerwowe posiadają bardzo słabe właściwości regeneracyjne. Raz zepsute, prawie nie ulegają samonaprawie, tak jak w przypadku komórek skóry czy wątroby. Okazuje się, że uszkodzenie oraz śmierć komórek nerwowych może wynikać z akumulacji patologicznych białek w tych komórkach. Teoretycznie stosunkowo prostym rozwiązaniem wydawałoby się usunięcie takich białek z neuronów, co poprawiłoby ich funkcjonowanie. Podejście to okazało się jednak bardzo trudne w praktyce, gdyż substancja, która by do tego doprowadzała, musiałaby charakteryzować się wieloma właściwościami, nie tylko usuwać patogenne białka ale także przekraczać barierę krew-mózg i być bezpieczna dla pacjentów – opowiada dr Karolina Pierzynowska z Katedry Biologii Molekularnej Wydziału Biologii UG, zaangażowana w projekt.

Naukowcom z Katedry Biologii Molekularnej UG udało się znaleźć cząsteczkę posiadające wszystkie wyżej wspomniane cechy. Charakteryzują one substancję zwaną genisteiną, izoflawon, obecny m.in. w soi i innych roślinach strączkowych.

- Genisteina aktywuje procesy, które mogą usuwać patogenne białka nieselektywnie, nie usuwając przy tym białek, które funkcjonują prawidłowo – tłumaczy dr Karolina Pierzynowska. - Rozpoczęliśmy już badania na modelach zwierzęcych dwóch chorób neurodegeneracyjnych, choroby Huntingtona i Alzheimera, które obecnie trwają. W obu chorobach testowaliśmy, czy zwierzęta uda się wyleczyć z zaburzeń pamięci, zaburzeń zachowań lękowych, anomalii motoryki. Testy behawioralne ostatecznie wskazały, że genisteina prowadzi do poprawy stanu chorych zwierząt, a pod niektórymi aspektami zwierzęta leczone tym izoflawonem były zupełnie nieodróżnialne od zwierząt zdrowych. Wyniki naszych prac wskazują na poprawę zarówno zachowania się zwierząt jak i na spadek poziomu toksycznych białek w mózgu.

Droga od odkrycia efektywności danej substancji w laboratorium do podania jej pacjentom jest jednak skomplikowana. Obecnie trwają rozmowy ze środowiskiem lekarskim zainteresowanym odkryciem naukowców z UG.

- Nasze badania wzbudziły już szerokie zainteresowanie, zarówno wśród naukowców jak i firm farmaceutycznych. Oczywiście przed ewentualnym wprowadzeniem tej metody leczenia do praktyki konieczne jest przeprowadzenie jeszcze licznych badań, zarówno eksperymentów na modelach zwierzęcych jak i wszystkich faz badań klinicznych. Niemniej jednak, uzyskanie patentu znacznie ułatwia staranie się zarówno o fundusze jak i o partnerów do dalszych prac  - mówi  prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn

- Obecnie, w kontekście zastosowania genisteiny w leczeniu choroby Alzheimera, zawiązaliśmy współpracę z jednym z uniwersyteckich ośrodków medycznych oraz instytutem Polskiej Akademii Nauk. Planujemy złożenie wniosku grantowego na badania z udziałem pacjentów. Czas pokaże czy genisteina dostanie swoją szansę jako lek – dodaje dr K. Pierzynowska.