Zapraszamy na kolejne spotkanie otwarte w ramach projektu „Kawiarnie naukowe w Uniwersytecie Gdańskim” przybliżające działalność naukową pracowników Uczelni. Wykład zatytułowany „Minima Iuridica - refleksje o pewnych (nie)oczywistościach prawniczych” przedstawi prof. dr hab. Jerzy Zajadło z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego.
Spotkanie odbędzie się we wtorek 11 maja 2021 roku o godzinie 18:00, za pośrednictwem platformy MS Teams. Osoby, które mają ochotę zadać pytanie, mogą to zrobić podczas wykładu lub przed nim, do poniedziałku 10 maja 2021 r. na adres: oblicza.nauki@ug.edu.pl. Wykład przedstawi prof. dr hab. Jerzy Zajadło z Wydziału Prawa i Administracji UG, członek - korespondent PAN i PAU, profesor nauk prawnych i filozof, specjalista w zakresie teorii i filozofii prawa, laureat prestiżowej Nagrody im. Profesora Tadeusza Kotarbińskiego za „Minima Iuridica - refleksje o pewnych (nie)oczywistościach prawniczych” dla najlepszej książki humanistycznej 2020 roku.
Abstrakt: W świadomości współczesnych prawników język łaciński przetrwał głównie za sprawą krótkich sentencji, fraz, zwrotów, terminów czy pojęć. Dzięki pewnej specyficznej rytmiczności języka łacińskiego łatwo wpadają nam w ucho i urzekają nas swoją lapidarnością i syntetycznością, a jednocześnie niejednokrotnie przemawia przez nie zakumulowana przez wieki w prawie i w nauce prawa niezwykła mądrość filozoficzno-prawna. Możemy nie znać szczegółowo treści dzieł, listów, mów politycznych i procesowych Cycerona czy fragmentów Digestów z opiniami Gaiusa, Paulusa czy Ulpiana, ale mimo to we współczesnym języku prawniczym często je cytujemy – ich przesłanie zdaje się być bowiem w niektórych przypadkach ponadczasowe i uniwersalne.
Warto przyjrzeć się niektórym z nich chociażby po to, by zrozumieć ich sens, zarówno ten, w którym były pierwotnie użyte, jak i ten, w którym my je dzisiaj stosujemy.
Nie zawsze będą tożsame, ponieważ każda z tych sentencji czy fraz była sformułowana w określonym kontekście historycznym, politycznym, prawnym i społecznym, ale jednocześnie już dawno oderwały się od tych kontekstów i zaczęły żyć swoim własnym życiem.
W niektórych przypadkach współczesne znaczenie różni się wręcz znacznie od pierwowzoru. O tym, że są jednak obecne we współczesnym obrocie prawnym, najlepiej świadczy częstotliwość z jaką pojawiają się np. w działalności Rzecznika Generalnego i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Ale jest jeszcze lepszy i bliższy nam przykład.
Na kolumnach otaczających budynek Sądu Najwyższego w Warszawie umieszczono osiemdziesiąt sześć łacińskich inskrypcji – zdecydowana większość z nich pochodzi z Digestów Justyniana, a więc ich autorami byli rzymscy prawnicy, głównie z okresu klasycznego; niektóre z tych sentencji zaczerpnięto też z innych źródeł. Nie znalazły się tam jednak na darmo i przez przypadek, ponieważ wszystkie one (i jeszcze wiele innych) ucieleśniają pewną zakumulowaną przez wieki mądrość prawniczą, a więc są pewnymi minima iuridica w przyjętym przeze mnie znaczeniu.
Kiedy jako prawnicy przekraczamy próg polskiego sądu, nie tylko Sądu Najwyższego, powinny tam wkraczać razem z nami. I o tym w gruncie rzeczy jest ten wykład.
Organizatorem cyklu spotkań w ramach projektu "Kawiarnie naukowe w Uniwersytecie Gdańskim" jest Wydział Chemii UG oraz Wydział Ekonomiczny UG. Projekt realizowany jest w ramach programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki / Doskonała Nauka, moduł Społeczna odpowiedzialność nauki – Popularyzacja nauki i promocja sportu – finansowany przez Ministra Edukacji i Nauki.