Rektor Uniwersytetu Gdańskiego prof. Jerzy Piotr Gwizdała oraz Główny Inspektor Sanitarny prof. Jarosław Pinkas spotkali się z badaczami z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed, prof. Krystyną Bieńkowską-Szewczyk oraz dr. Łukaszem Rąbalskim w sprawie dalszej współpracy dot. badań naukowych w kierunku COVID-19. Badania prowadzone na Uniwersytecie Gdańskim stanowią ważny wkład w poznanie ewolucji molekularnej wirusa, co w przyszłości może się przyczynić do wytypowania szczepionki oraz leków.

W spotkaniu uczestniczyli również Wojewoda Pomorski Dariusz Drelich, Pomorski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny Tomasz Augustyniak, a także Prorektor UG ds. Rozwoju i Współpracy z Gospodarką prof. Krzysztof Bielawski oraz Prorektor ds. Nauki UG prof. Piotr Stepnowski.

Spotkanie dotyczyło rozwijania współpracy związanej m.in. z sekwencjonowaniem genomu koronawirusa, prowadzeniem badań wirusologicznych oraz podwyższeniem stopnia bezpieczeństwa biologicznego jednego z laboratoriów na Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego do poziomu BSL-3+ (ang. Biosafety Level 3+). Obecnie dwa laboratoria na Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii UG i GUMed pracują w podwyższonym systemie bezpieczeństwa BSL-2.  Przejście jednego z nich na system BSL-3+ umożliwiałoby pracę z tzw. „żywym” wirusem. Byłoby to drugie tego typu laboratorium w Polsce.

Goście zwiedzali Instytut Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego, który mieści się w jednym z najnowocześniejszych budynków w Polsce na terenie uniwersyteckiego kampusu w Gdańsku Oliwie (inwestycja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko).

W czasie spotkania Rektor Uniwersytetu Gdańskiego prof. Jerzy Piotr Gwizdała podkreślił unikatowość Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego jako wyjątkowego w skali Polski i Europy miejsca, gdzie pracują znakomite, rozpoznawalne w świecie zespoły naukowców i którego siłą jest współpraca obu uczelni: Uniwersytetu Gdańskiego oraz Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Główny Inspektor Sanitarny Jarosław Pinkas zaznaczył, że możliwości dalszej współpracy są bardzo szerokie, a zarówno infrastruktura jak i badania prowadzone na Wydziale są na najwyższym europejskim poziomie.

Wirusologia molekularna w Gdańsku

Wirusologia molekularna jest dziedziną rozwijaną w Gdańsku przez ponad 25 lat, od początku powstania Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed, a naukowcy z Uniwersytetu Gdańskiego mają w tym zakresie osiągnięcia na skalę światową. W tym czasie zrealizowano ponad 30 projektów z dziedziny wirusologii, finansowanych z polskich i międzynarodowych grantów zdobywanych przez naukowców z Wydziału. Prace prowadzone są m.in. nad wirusami grypy, herpeswirusami, wirusami zapalenia wątroby typu B, C i D, wirusem Zika.

Trzeba przypomnieć, że to właśnie dr Łukasz Rąbalski z Zakładu Szczepionek Rekombinowanych Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed jako pierwszy w Polsce uzyskał pełną sekwencję genetyczną koronawirusa SARS-CoV-2, wyizolowanego bezpośrednio od polskiego pacjenta (dalsze badania były prowadzone w kierunku uzyskiwania kolejnych informacji o wirusie krążącym w Polsce północnej). Z prośbą o pomoc w ustaleniu, jakim typem wirusa zakażeni są górnicy na Śląsku zwróciła się do Uniwersytetu Gdańskiego Państwowa Inspekcja Sanitarna. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technik sekwencjonowania, informacje o typie wirusa zostały przekazane zaledwie w kilka dni. Dane zostały opublikowanie w międzynarodowej bazie danych GISAID i udostępnione wszystkim naukowcom zajmującym się badaniem zmienności wirusa.

Prof. Krystyna Bieńkowska-Szewczyk jest kierownikiem Zakładu Biologii Molekularnej Wirusów UG, członkiem zespołu gdańskich wirusologów oraz członkiem zespołu doradczego do spraw działań związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, powołanym przy Ministrze Nauki i Szkolnictwa wyższego.

Prof. Krzysztof Bielawski kieruje Zakładem Diagnostyki Molekularnej, który od lat zajmuje się z kolei zagadnieniami zmienności genetycznej i lekooporności wirusów zapalenia wątroby typu B (HBV) i typu C (HCV).

Spotkanie odbyło się 7 lipca 2020 r. w rektoracie UG oraz na Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii UG i GUMed.

Badania naukowe na Uniwersytecie Gdańskim w kierunku COVID-19 oraz pomoc Uczelni w zakresie zwalczania rozprzestrzeniania się koronawirusa

Na Uniwersytecie Gdańskim badania związane z odpornością i wirusami prowadzi wielu naukowców, a w ostatnim czasie trzy badaczki z UG otrzymały dofinansowanie projektów związanych z badaniami w kierunku COVID-19:

Dr hab. Ewelina Król, prof. UG z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed została laureatką konkursu Narodowego Centrum Nauki „Szybka ścieżka dostępu do funduszy na badania nad COVID-19” i otrzymała dofinansowanie na projekt „Droga do bezpiecznej szczepionki przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2 – modyfikacje białka strukturalnego »Spike« prowadzące do eliminacji efektu ADE”.

Dwie badaczki, również z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed, znalazły się wśród beneficjentów Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, która przyznała dodatkowe finansowanie na badania w kierunku COVID-19 w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój: dr hab. Danuta Gutowska-Owsiak, prof. UG, kierownik Pracowni Immunologii Doświadczalnej i Translacyjnej UG otrzymała dodatkowe finansowanie w ramach programu FIRST TEAM na projekt „Sztuczne egzosomy jako nowe podejście do szczepionki przeciw COVID-19” (realizowany wspólnie z prof. Jonathanem Heddle z MCB Kraków). Dr Alicja Chmielewska z Zakładu Biologii Molekularnej Wirusów UG otrzymała dodatkowe finansowanie w ramach programu POWROTY na projekt „Przeciwwirusowa aktywność błonowych białek indukowanych przez interferon (IFITM) jako nowa strategia terapeutyczna w kontroli infekcji wirusowych – badania in vitro i in vivo”.

Uniwersytet Gdański w czasie trudnego czasu ogłoszenia pandemii w Polsce w poczuciu społecznej odpowiedzialności pomaga wszędzie tam, gdzie jest to najbardziej potrzebne.

Warto przypomnieć między innymi, że Uniwersytet Gdański przekazał specjalistyczną aparaturę –  termocyklery Light Cycler 480 II – które zwiększają możliwości przeprowadzania testów wykrywania zakażeń koronawirusem. Jeden został przekazany przez Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii UG i GUMed Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gdańsku, a dwa kolejne, wraz z dodatkowym sprzętem, przez Wydział Biologii UG 7. Szpitalowi Marynarki Wojennej w Gdańsku, należącemu do sieci krajowych szpitali jednoimiennych. Przekazana aparatura pozwoliła na uruchomienie diagnostyki molekularnej w kierunku COVID-19 w przyszpitalnym laboratorium.

Za zgodą Rektora Uniwersytetu Gdańskiego, na terenie Kampusu UG w Gdańsku-Oliwie, zostało uruchomione pierwsze w Polsce mobilne centrum testowe walk-thru, gdzie można wykonać bezpłatne badania w kierunku COVID-19 (moduł został sfinansowany przez Olivia Business Centre i przekazany Uniwersyteckiemu Centrum Klinicznemu, Wojewoda Pomorski Dariusz Drelich sfinansował niezbędny sprzęt oraz środki ochrony osobistej, uruchomienie punktu było możliwe dzięki wsparciu Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego oraz miasta Gdańsk).

Uczelnia udziela pomocy instytucjonalnej, ale wsparcie i pomoc okazują także pracownicy i studenci UG. Na przykład pracownicy Instytutu Psychologii UG, wspólnie z doktorantami, studentami i absolwentami, udzielają bezpłatnego wsparcie psychologicznego online dla osób poszukujących pomocy w sytuacji zagrożenia COVID-19, a w zbiórkę środków finansowych czy pomoc bezdomnym w czasie pandemii angażują się koła studenckie UG.

dr Beata Czechowska-Derkacz, rzecznik prasowy Uniwersytetu Gdańskiego

fot. Marcin Tymiński/Biuro Prasowe Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku