Polski polityk i ekonomista, doktor honoris causa naszej uczelni - prof. Leszek Balcerowicz, który objął katedrę imienna Eugeniusza Kwiatkowskiego w UG ponownie zawitał w murach Uniwersytetu Gdańskiego.
Wykład pt. „Ustroje a sfery życia” promujący książkę pt. „Odkrywając wolność 2: W obronie rozumu”, odbył się w poniedziałek 12 grudnia 2022 r. na Auli Wydziału Prawa i Administracji UG . Pierwsza część zbioru liberalnych tekstów myślicieli społecznych, poruszających kwestie autonomii jednostki Odkrywając wolność. Przeciw zniewoleniu umysłów ukazała się w 2012 roku.
Prof. Leszek Balcerowicz, nagrodzony w 2006 roku tytułem doktorem honoris causa UG, jest wybitnym ekonomistą, twórcą transformacji polskich reform gospodarczych rozpoczętych w 1990r. Polityk został wyróżniony wieloma nagrodami i odznaczeniami, w tym Orderem Orła Białego. Pełnił liczne funkcje publiczne m.in był wicepremierem i trzykrotnym ministrem finansów, osobą przeprowadzającą Polskę od komunizmu do kapitalizmu, a z owoców jego pracy korzystamy do teraz.
Uczestników wykładu powitał Dziekan Wydziału Prawa i Administracji dr hab. Wojciech Zalewski, prof. UG a następnie oddał głos gościowi. Głównym tematem wykładu były ustroje polityczne oraz ich znaczenie w poprawnym funkcjonowaniu państwa. Pod lupę Profesor wziął kapitalizm, który oparty jest na dominacji własności prywatnej oraz socjalizm skupiający się na własności państwowej.
Uczestnicy spotkania mogli przekonać się, który z systemów ustrojowych działa prężniej, jakie transformacje przeszła Polska po 1989 roku oraz wysłuchać opinii byłego wicepremiera na temat znaczenia polityki w ogniu zmian gospodarczych.
- Niemalże całe swoje dorosłe życie zajmowałem się tematem, który uważam za najistotniejszy z teoretycznego i praktycznego punktu widzenia w naukach społecznych - tym tematem są ustroje polityczne. Temat ten jest obarczony wieloma nieporozumieniami, a wręcz aberracjami, które stale pojawiają się zarówno w mediach ogólnodostępnych, jak i źródłach o charakterze naukowym, szczególnie w momencie, w którym mówimy o kategorii własności prywatnej. – powiedział we wstępie prof. Leszek Balcerowicz. - Polska po 1989r. była pionierem, jeśli chodzi o ustrojową, wolnościową transformacje. W myśli filozofii społecznej pojawiają się krzywdzące poglądy, które mogą zyskiwać pewien wpływ, wobec którego nie możemy pozostać bierni. Uważam, że trzeba pozostać aktywnym i należy przeciwstawiać się temu, co przeczy zasadom sprawnego systemu gospodarczego.
Profesor zaznaczył, że podstawowym kryterium rozróżnienia ustroju, który panuje w danym kraju jest przyjrzenie się kwestii własności - prywatnej bądź państwowej. Stan finansów publicznych jest dużym czynnikiem różnicującym w sytuacji krajów kapitalistycznych, gdzie ustrój występuje w parze z demokracją i praworządnością.
- Pouczającym jest porównanie Włoch i Szwecji. Najważniejszym elementem z punktu widzenia stabilności i rozwoju nie jest to, ile wynoszą wydatki publiczne, ale jak te wydatki są finansowane. Lepiej jest, gdy wysokie wydatki spłacane są przez wyższe podatki, czym oczywiście nie jestem zachwycony, niż - gdy są finansowane przez deficyty, które prowadzą do skumulowania długu publicznego. Szwecja nie jest już krajem, w którym wydatki socjalne są najwyższe na świecie. Jest miejscem, które miało wysoki odsetek wydatków socjalnych na PKB, równocześnie mając niski dług publiczny. We Włoszech dług publiczny wynosi 150% , co jest problemem strefy euro. Dlaczego? Ze względu na inflację należy podwyższać stopy procentowe, ale to działanie bije szczególnie w kraje, które mają już wysoki procent zadłużenia.
Po wykładzie uczestnicy mogli zadać ekonomiście pytania. Rozmowa dotyczyła m.in. czterodniowego dnia pracy, sytuacji państwa Izrael, ochrony własności intelektualnej, praw zwierząt oraz tego, czy działania na rzecz ekologii ograniczają zakres wolności gospodarczej.
Padło również wiele pytań o inflację m.in. jakie instrumenty ekonomiczne prof. Leszek Balcerowicz uważa za efektywne zwłaszcza w praktyce naszego kraju w walce z jej ciągłym wzrostem.
- Inflacja bierze się z tego, że masa pieniądza trafiająca na rynek, poszukująca towaru, rośnie szybciej. Naczelnym instrumentem do zmniejszenia dysproporcji jest stopa procentowa - w kwestii banku centralnego, dlatego tak uważnie przyglądamy się obecnemu NBP. Bardzo ważne jest również to, aby ludzie w to wierzyli, mówiąc wprost - chodzi o wiarygodność. Jeżeli jest niska, to wtedy skuteczność stopy procentowej, podwyżek jest mniejsza - tłumaczył prof. Leszek Balcerowicz.
W chwili zakończenia Profesor podziękował uczestnikom za udział w wykładzie oraz rozmowie. Na koniec spotkania można było zakupić najnowszą książkę razem z autografem oraz wykonać pamiątkowe zdjęcie z politykiem.
Kolejny wykład prowadzony przez prof. Leszka Balcerowicza planowany jest na luty 2023 roku.
