Trzeci już finał debat oksfordzkich licealistów odbył się na Wydziale Ekonomicznym UG. Gościem specjalnym Finału Turnieju Debat Oksfordzkich był prof. Leszek Balcerowicz, który w roku akademickim 2022/2023 objął opiekę nad Honorową Katedrą im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w ramach interdyscyplinarnych badań z zakresu nauk ekonomicznych i społecznych Wydziału Ekonomicznego, Wydziału Nauk Społecznych, Wydziału Prawa i Administracji i Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego.

III edycja Turnieju Debat Oksfordzkich z zakresu ekonomii i zrównoważonego rozwoju organizowanego na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego odbyła się 27 lutego 2023 r. Patronat honorowy nad wydarzeniem objęły: Dziekan Wydziału Ekonomicznego UG dr hab. Monika Bąk, prof. UG oraz Prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego Oddział w Gdańsku dr hab. Beata Majecka, prof. UG.

Relacja z turnieju:

Spotkanie otworzyła dr Magdalena Markiewicz, prodziekan ds. rozwoju i współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym Wydziału Ekonomicznego UG i koordynatorka zadania projektowego dotyczącego debat oksfordzkich, która przybliżyła historię turnieju, a także zakres, zasięg i wartości, które mu towarzyszą. Pani Prodziekan podziękowała także całemu zespołowi organizującemu turniej.

Licznie zgromadzoną publiczność powitali: patronujące debatom Dziekan Wydziału Ekonomicznego dr hab. Monika Bąk, prof. UG i Prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego Oddział w Gdańsku, dr hab. Beata Majecka, prof. UG oraz Patron Katedry im. Eugeniusza Kwiatkowskiego, prof. Leszek Balcerowicz.

Pani Dziekan Wydziału Ekonomicznego UG, przybliżyła historię powstania Katedry im. Eugeniusza Kwiatkowskiego na Uniwersytecie Gdańskim i osiągnięcia Eugeniusza Kwiatkowskiego w czasach przemian gospodarczych w Polsce międzywojennej, zwróciła także uwagę na rolę, jaką pełnił prof. Leszek Balcerowicz w zakresie przemian okresu transformacji gospodarczej po 1989 r.

Pan Prof. Leszek Balcerowicz przywitał gości, w tym licznie zgromadzoną młodzież, życząc udanego wspólnego debatowania na temat ważnych zjawisk gospodarczych.

Pani Prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego Oddział Gdańsk, dr hab. Beata Majecka, prof. UG,  powitała gości i podkreśliła, jak istotna jest nauka sztuki debatowania i jak cenne rezultaty przynosi, wyrażając wysokie uznanie dla podjęcia się tego przez organizatorów i młodych ludzi wkładających wysiłek  w poznanie nowych zagadnień. Pani Prezes dodała także, że Eugeniusz Kwiatkowski był pierwszym prezesem PTE.

W debatach zmierzyło się 8 drużyn licealistów z woj. pomorskiego, a poprowadzili ją i oceniali wykładowcy Wydziału Ekonomicznego oraz doświadczeni w debatowaniu studenci UG.

Tematyka debat w ramach turnieju dotyczy zwyczajowo aktualnych problemów wpisujących się w idee zrównoważonego rozwoju, tj. kwestii ekonomicznych, gospodarczych, środowiskowych, klimatycznych, a młodzież pod kierunkiem opiekunów dydaktycznych ze szkół ponadpodstawowych ma okazję zgłębiać te zagadnienia i następnie prezentować wieloaspektowe spojrzenie na każdy z podejmowanych kolejno tematów. Tym razem tezy wybiegały w przyszłość i dotyczyły dwóch tematów rozpatrywanych na płaszczyźnie ekonomicznej i społecznej.

W debacie o III miejsce dotyczącej tezy „W Polsce należy wprowadzić cyfrowego złotego” zmierzyły się X Liceum Ogólnokształcące w Gdyni im. Gdyńskich Nauczycieli Bohaterów II Wojny Światowej (po stronie propozycji) oraz I Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Mistrzostwa Sportowego im. Marii Skłodowskiej – Curie w Sopocie (po stronie opozycji).

Podczas debaty zwrócono uwagę na kwestie kontroli ilości pieniądza, dobrowolności lub obligatoryjności korzystania z pieniądza cyfrowego, ochrony prywatności i szeroko pojętej wolności, bezpieczeństwa wykorzystania infrastruktury, jej niezawodności, a także dostępności pieniądza cyfrowego i możliwości pojawienia się elementów wykluczenia w niektórych grupach społecznych.

W debacie finałowej dotyczącej tezy „Dostępność aplikacji AI, takich jak Chat GPT, zagraża procesowi edukacji” wzięli udział uczniowie reprezentujący Salezjańskie Liceum im. św. Jana Bosko w Rumi (propozycja po stronie propozycji) oraz II Liceum Ogólnokształcące im. dr. Władysława Pniewskiego w Gdańsku (jako opozycja).

Podczas debaty poruszono zagadnienie istoty AI, uczenia maszynowego, zwracano uwagę na kwestie zadań kreatywnych, takich jak plastyczne, czy muzyczne, a także na ułatwienia, które już istnieją w kontekście tłumaczeń, wyszukiwania informacji, map elektronicznych czy wyszukiwarek, z których tak chętnie wszyscy korzystają. Uwagę poświęcono także zagrożeniom związanym z nieuczciwym wykorzystaniem AI, w tym Chat GPT, do generowania odpowiedzi, Zwrócono także uwagę na ryzyko takie, jak nieumiejętność selekcji lub weryfikacji danych. Poruszono także kwestie etyczne związane z wykorzystaniem danych przez uczniów, możliwości kontroli takich zachowań przez nauczyciela. Ważną rolę w debacie przypisano empatii i podejściu indywidualnemu do ucznia, w tym ucznia z jego szczególnymi potrzebami.

Zwycięskie drużyny:

Pierwsze miejsce oraz puchar Turnieju otrzymała drużyna Salezjańskiego Liceum im. św. Jana Bosko w Rumii.

Drugie miejsce otrzymała drużyna II Liceum Ogólnokształcące im. dr. Władysława Pniewskiego w Gdańsku.

Trzecie miejsce zajęła drużyna z X Liceum Ogólnokształcącego w Gdyni im. Gdyńskich Nauczycieli Bohaterów II Wojny Światowej.

Czwarte miejsce uzyskała grupa debatantów z I Liceum Ogólnokształcącego z Oddziałami Mistrzostwa Sportowego im. Marii Skłodowskiej – Curie w Sopocie.

Wykład prof. Leszka Balcerowicza:

Pan Profesor Leszek Balcerowicz wygłosił następnie wykład podsumowujący debaty, odnosząc się do poruszanych w nich wątków.

Warto przypomnieć, że prof. Leszek Balcerowicz, był Prezesem Narodowego Banku Polskiego w latach 2001-2007 oraz Ministrem Finansów w rządach Tadeusza Mazowieckiego (1998-1991), Jana Krzysztofa Bieleckiego (1991) i Jerzego Buzka (1997-2000).

Odnosząc się do tematu „W Polsce należy wprowadzić cyfrowego złotego” prof. Leszek Balcerowicz wyraził się z uznaniem na temat debaty. Stwierdził następnie, że w dyskusji na temat pieniądza nie jest najważniejsza jego forma: elektroniczna, gotówkowa czy cyfrowa. Najważniejsza jest jego ilość, a zwłaszcza tempo wzrostu oraz obserwowanie krytycznej ilości pieniądza po przekroczeniu której następuje wzrost poziomu inflacji. Granicą jest tempo wzrostu realnej gospodarki, które się waha w zależności od możliwości rozwojowych gospodarki. Istniały w historii także takie rozwiązania, jak system pieniądza kruszcowego. Okres waluty złotej nie skończył się na bazie analitycznego wyboru, ale wstrząsów historycznych i gospodarczych w latach 30. XX wieku. Od tego czasu kształtowanie ilości pieniądza zależało od decyzji wyodrębnionych instytucjonalnie banków centralnych, czyli de facto decyzji ludzkich. Ograniczenia instytucjonalne, regulacyjne okazały się słabsze niż ograniczenia nakładane przez naturę. W dyskusji na temat zapobiegania utracie wartości pieniądza i powstawaniu inflacji podkreślona została istotność kontroli nad ilością pieniądza jako kwestii nadrzędnej wobec formy pieniądza.

W podsumowaniu dyskusji w odniesieniu do tezy „Dostępność aplikacji AI, takich jak Chat GPT, zagraża procesowi edukacji” prof. Leszek Balcerowicz zauważył, że świat wkracza w nową fazę rozwoju. Sztuczna inteligencja daje nam produkty i usługi, które zmienią sposób wykorzystania umysłu. Pan Profesor sugerował także, że w szkołach należy wprowadzić więcej zajęć powiązanych z matematyką i logiką, co spowoduje zwiększenie liczby ćwiczeń dla umysłu ludzkiego i zminimalizuje ryzyko ograniczenia rozwoju człowieka dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji. Podejmowanie nietrywialnych decyzji, w tym dokonywanie wyborów personalnych czy wyborów w demokratycznych krajach, najprawdopodobniej nie będzie wyparte przez artificial intelligence. Warto natomiast traktować AI jako pomoc w analizowaniu propozycji i opcji wyboru.

Trzecim aspektem poruszonym przez prof. Leszka Balcerowicza w odniesieniu do debat i nieco wykraczającym poza tematykę dyskusji, ale integralnie z nią związanym, było znaczenie języka, nie tylko komputerowego, ale języka, którym chcemy się porozumiewać, począwszy od słów, z których wiele obarczanych jest pewnymi ułomnościami, dodatkowymi znaczeniami.

Dla uczestników dyskusji najważniejsze jest, aby odkryć właściwe znaczenie słów używanych w dyskusji, definiować i demaskować ich znaczenie, odkrywać ich istotę. Profesor odniósł się tu do przykładu pojęcia własności państwowej, które jest różnie rozumiane. Ważne jest, aby uczestnicy debaty dotarli do sedna pojęcia, o którym dyskutują.

Ponadto, niektóre słowa zawierają ładunki emocjonalne, które są niezależne od tego, czy samo słowo oznacza rzeczy pozytywne czy negatywne (np. w przypadku pojęć socjalizmu i kapitalizmu). Rozumienie słów ma więc niebagatelne znaczenie. Przykładem jest słowo „państwo”, co do którego należy rozpoznać, czym jest (a większość osób nie potrafi zdefiniować tego pojęcia, mimo że słyszą je niemal codziennie) i jaki ładunek emocjonalny zawiera. Pan Profesor podkreślił, że istotne jest w świetle historii Polski to, że mamy własne państwo, ale równie ważne jest, jakie jest to państwo, na ile rozległa jest władza państwa i polityków, ile jest państwa w gospodarce, a ile wolności w gospodarce.

W swoim wystąpieniu Prof. Leszek Balcerowicz podzielił się długim doświadczeniem uczestnika debaty publicznej. Uczestnikom wydarzenia szczególnie podobał się wątek dotyczący tego, jakie znaczenie ma prawidłowe rozumienie słów i pojęć w dyskusji. Świetnie się to wpisuje w tematykę debat i tego, jak powinna być prowadzona merytoryczna dyskusja.

W debacie wzięła udział licznie zgromadzona publiczność, salę C301 wypełniło ok. 200 osób, w tym przedstawiciele kadry akademickiej, nauczyciele i uczniowie.

W organizacji i przygotowaniu merytorycznym debat wzięli aktywny udział wykładowcy Wydziału Ekonomicznego UG, studenci Wydziału Ekonomicznego UG (w tym reprezentujący m.in. Koło Naukowe Tutoringu Akademickiego oraz Koło Naukowe Finansów Międzynarodowych), studenci Wydziału Prawa i Administracji UG oraz Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki.