Prof. Małgorzata Balwicka-Szczyrba
Palenie tytoniu jest najważniejszą przyczyną zgonów polskich mężczyzn, a także drugą co do częstości przyczyną zgonów kobiet w Polsce. Blisko 29 proc. Polaków pali papierosy codziennie, a wynik ten ma tendencję zwyżkową. Eksperci z Polskiej Akademii Nauk stworzyli rekomendacje dot. redukcji używania wyrobów nikotynowych w Polsce, których zastosowanie obniżyć na poziom nałogu wśród społeczeństwa. Ich współautorką jest dr hab. Małgorzata Balwicka-Szczyrba, prof. UG z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego.
Rekomendacje Polskiej Akademii Nauk na lata 2023-2027 zawarte zostały w opracowaniu pt. „Redukcja palenia papierosów i używania e-papierosów, w szczególności wśród młodego pokolenia Polaków”. Powstało ono w ramach projektu Polskie Zdrowie 2.0 koordynowanego przez Komitet Zdrowia Publicznego PAN, dotyczy zagadnień ekonomicznych, regulacyjnych, edukacyjnych, a także medycznych.
Prof. Balwicka-Szczyrba z Uniwersytetu Gdańskiego była odpowiedzialna za prawną analizę unormowań dotyczących wyrobów nikotynowych oraz rekomendacje w tym obszarze. W skład Zespołu wchodzili także badacze z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Instytutu Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera w Łodzi.
- Zgodnie z aktualnymi mapami potrzeb zdrowotnych na lata 2022-2026, najbardziej obciążającym czynnikiem ryzyka zdrowotnego w Polsce jest tytoń, znajdujący się od 1990 r. na pierwszym miejscu. Do codziennego palenia w 2022 r. przyznało się 28,8% dorosłych Polaków (30,8% mężczyzn i 27,1% kobiet) – mówi dr hab. Małgorzata Balwicka-Szczyrba, prof. UG z Katedry Prawa Handlowego WPiA UG. - Inicjacja nikotynowa często ma swój początek w okresie dojrzewania lub młodości – badania Global Adult Tobacco Survey (GATS) przeprowadzone w latach 2009-2010 wskazywały, że 36% wszystkich palaczy w Polsce zainicjowało swój nałóg w wieku poniżej 17 lat, a kolejne 55% między 18. a 24. rokiem życia.
Autorzy rekomendacji zwracają uwagę na to, że istotnym problemem jest używanie nowych wyrobów zawierających nikotynę. Polska młodzież używa częściej e-papierosów (29,5%) niż tradycyjnych papierosów (26,2%). Według badania PolNicoYouth, ponad połowa badanych nastolatków przyznała, że nie miała problemów z zakupem wyrobów nikotynowych.
Podsumowanie najważniejszych rekomendacji:
1. Ograniczenie konsumpcji produktów nikotynowych poprzez efektywne zastosowanie polityki podatkowej
2. Ograniczenie dostępności produktów nikotynowych
3. Eliminacja reklamy i promocji produktów nikotynowych
4. Profesjonalna i kompleksowa edukacja zdrowotna ukierunkowana na ograniczenie inicjacji i konsumpcji produktów nikotynowych
5. Uruchomienie kompleksowego programu pomocy osobom uzależnionym od nikotyny, w tym osobom nieletnim
6. Monitoring rynku produktów nikotynowych, ich używania oraz działań prewencyjnych
7. Ograniczenie relacji i wpływu branży tytoniowej na procesy decyzyjne, w tym kwestie dotyczące redukcji szkód (harm reduction)
Link do pełnego tekstu Rekomendacji oraz źródeł: