Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej przyznał Uniwersytetowi Gdańskiemu patent na wynalazek pt. Związki chemiczne mające zastosowanie jako markery diagnostyczne stanu zapalnego i nowotworów, sposób ich otrzymywania, marker diagnostyczny i metoda diagnozowania procesów zapalnych i nowotworów nabłonkowych. Bezinwazyjny test diagnostyczny opracowany przez  naukowców z Wydziału Chemii UG umożliwia szybkie i skuteczne wykrycie raka układu moczowego, z powodu którego co roku w Polsce umiera 4 tysiące ludzi.

Autorami patentu są prof. Adam Lesner oraz dr Natalia Gruba z Wydziału Chemii Uniwersytetu Gdańskiego. To dzięki nim w 2019 r. powstał szybki i bezinwazyjny test diagnostyczny do wykrywania choroby nowotworowej nabłonka układu moczowego, opatentowany na terenie Unii Europejskiej. Obecnie wynalazek otrzymał polski patent nr P. 236125, nadany przez Urząd Patentowy RP.

Największe zalety testu to bezinwazyjność podczas badania, skuteczność diagnostyczna markeru na poziomie ok. 80 proc., krótki czas oczekiwania na wynik (mniej niż 60 minut), wysoka skuteczność nawet w przypadku początkowej fazy choroby oraz możliwość wykonania testu przy wykorzystaniu niewielkiej ilości próbki moczu (ok. 1 ml).

Opracowana przez zespół naukowców z Wydziału Chemii Uniwersytetu Gdańskiego diagnostyka jest także łatwa do przeprowadzenia.

- Zestaw diagnostyczny składa się z dwóch składników, które pod wpływem czynników wydzielanych przez komórki nowotworowe obecne w pęcherzu moczowym, ulegają rozpadowi umożliwiając ich wykrycie – mówi prof. Adam Lesner z Katedry Technologii Środowiska Wydziału Chemii UG. - Proponowana przez nas metoda jest alternatywą dla obecnie stosowanych w praktyce – bioanalitycznej metody identyfikacji komórek nowotworowych w próbce moczu, obrazowania przy użyciu metod ultrasonograficznych (USG) jak i wziernikowania. Dodatkowym jej atutem jest to, że jest bezinwazyjna dla pacjenta – aby wykryć chorobę pobierana jest jedynie próbka moczu.

Dotychczasowe badania na grupie 800 osób przyniosły ok. 80 procent skuteczności metody opracowanej przez naukowców z UG.

Obecnie trwają poszukiwania partnera biznesowego do finalnego wdrożenia na rynek i rozwinięcia technologii w kierunku powstania zestawu diagnostycznego typu diagnostic kit, który mógłby służyć do przeprowadzenia prostego badania przesiewowego.

Chorych na raka układu moczowego w Polsce jest z roku na rok coraz więcej, a ryzyko zachorowania wzrasta z wiekiem, przy czym u mężczyzn jest około 4 razy wyższe niż u kobiet. Choroba nie daje na początku żadnych objawów. Co roku na ten typ nowotworu umiera w Polsce 4 tysiące ludzi.