O przyszłości i doświadczeniach uniwersytetów europejskich, pilotażowym projekcie „European degree” oraz dyplomach europejskich dyskutowali członkowie Uniwersyteckiej Komisji Umiędzynarodowienia pod przewodnictwem Prorektorki ds. Współpracy Międzynarodowej dr hab. Anny Jurkowskiej-Zeidler, prof. UG. Posiedzenie odbyło się w ramach EuroScience Open Forum w Katowicach.
Kolejne posiedzenie Uniwersyteckiej Komisji Umiędzynarodowienia odbyło się 14 czerwca 2024 r. w Międzynarodowym Centrum Kongresu w Katowicach w ramach wydarzenia towarzyszącego EuroScience Open Forum (ESOF2024). ESOF to jedno z najważniejszych naukowych wydarzeń 2024 roku, które zostało zorganizowane w związku z przyznanym Katowicom tytułem Europejskiego Miasta Nauki. Hasło tegorocznej edycji konferencji brzmiało „Życie zmienia naukę”. Wydarzenie koncentrowało się wokół sześciu obszarów tematycznych, będących odzwierciedleniem najczęściej podejmowanych tematów badawczych: transformacji energetycznej, zrównoważonego środowiska, tożsamości kulturowej i transformacji społecznych, przemian w obrębie doskonałości naukowej, zdrowego społeczeństwa, transformacji cyfrowej.
13 czerwca członkowie UKU uczestniczyli w ESOF2024 i wzięli udział - w charakterze prelegentów - w panelach „Przyszłość europejskich uniwersytetów” oraz „Targi talentów. Rozkręćmy karierę na Uniwersytecie Europejskim”.
- Przyszłość europejskich uniwersytetów (The future of European Universities)
Minęło pięć lat, odkąd Komisja Europejska zaczęła zachęcać uniwersytety do tworzenia europejskich sojuszy akademickich w celu usunięcia barier w przepływie studentów, pracowników i pomysłów. Co dalej? Czy integracja uczelni ma szansę stać się wzorem dla kolejnych etapów budowania wspólnej Europy? Jaka będzie przyszłość uniwersytetów w europejskich sojuszach po zakończeniu finansowania projektów? Jak ich status prawny wpłynie na przyszłość europejskich uczelni? Wokół tych pytań toczyła się dyskusja z udziałem przedstawicieli uczelni w aliansach europejskich. Moderatorką panelu była dr hab. Anna Jurkowska-Zeidler, prof. UG, Uniwersytet Gdański (SEA-EU).
Prelegentami byli
- prof. dr hab. Tomasz Pietrzykowski, Uniwersytet Śląski w Katowicach (Transform4Europe)
- prof. dr hab. inż. Marek Pawełczyk, Politechnika Śląska (EURECA-PRO)
- dr hab. Patrycja Matusz, prof. UWr, Uniwersytet Wrocławski (Arqus)
Najważniejsze konkluzje, do których doszli paneliści, to uznanie sojuszy europejskich za kluczowy czynnik zmian w umiędzynarodowieniu polskich uczelni. Sojusze wymagają nowych form zarządzania instytucjonalnego: status prawny wpłynie na wzmocnienie współpracy w ramach aliansów i w jakimś sensie będzie sprawdzianem dla siły więzi współpracy wewnątrz nich. Strategiczne decyzje podejmowane są wspólnie, autonomia i odpowiedzialność wydają się być problemem dla liderów. Nadanie sojuszom odrębnej osobowości prawnej na pewno także będzie miało znaczenie dla przyszłości ich finansowania po zakończeniu tego projektu przez Komisję Europejską. Sojusze mają silne ambicje nie tylko edukacyjne ale także badawczo-rozwojowe. Wspólne działania - jako jednego podmiotu prawnego - mogą być ukierunkowane na pozyskiwanie dodatkowych źródeł finansowania.
- Targi talentów.Pobudźmy twoją karierę na Uniwersytecie Europejskim (Talent Fair: Let's boost your career at the European University)
Sojusze europejskich uniwersytetów to sztandarowa inicjatywa europejskiej strategii na rzecz uczelni wyższych. Jej celem jest rozszerzenie sieci współpracy do 60 europejskich sojuszy uniwersyteckich obejmujących ponad 500 instytucji szkolnictwa wyższego do połowy 2024 r.
Inicjatywa Uniwersytetów Europejskich wzbudziła ogromne zainteresowanie i entuzjazm. Obecnie oprócz uczelni wyższych skupia ona około 1700 partnerów, począwszy od sektora prywatnego, poprzez organizacje pozarządowe (NGO) i miasta, a skończywszy na władzach lokalnych i regionalnych.
Europejskie uniwersytety umożliwiają tworzenie kampusów międzyuczelnianych, dając nowe możliwości studentom, pracownikom i naukowcom w całej Europie i poza nią oraz zwiększając konkurencyjność i atrakcyjność na poziomie globalnym. Stworzenie europejskich kampusów to świetny pomysł. Ale czy jest realistyczny w wielojęzycznej rzeczywistości? Czy nasi pracownicy administracyjni i kadra zarządzająca są przygotowani na takie wyzwanie?
Dyskusja podczas panelu z udziałem przedstawicieli uczelni w aliansach europejskich toczyła się zasadniczo wokół pytania: Która grupa pracowników uniwersyteckich najprawdopodobniej skorzysta na utworzeniu europejskich uniwersytetów? Naukowcy? Dydaktycy? Czy raczej pracownicy administracyjni? Jakie regulacje należy wprowadzić, aby ułatwić europejską karierę akademicką i administracyjną? Prowadzącą dyskusję była dr hab. Małgorzata Myśliwiec, prof. UŚ, Uniwersytet Śląski w Katowicach [Transform4Europe]
Prelegentami w tym panelu byli:
- dr hab. Patrycja Matusz, prof. UWr, Uniwersytet Wrocławski (Arqus)
- dr hab. Anna Jurkowska-Zeidler, prof. UG, Uniwersytet Gdański (SEA-EU)
- dr hab. Rafał Witkowski, prof. UAM, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu (EPICUR European University Alliance)
- dr inż. Marcin Górski, prof. PŚ, Politechnika Śląska (EURECA-PRO)
- dr Zofia Sawicka, dyrektorka NAWA
Paneliści wspólnie doszli do stanowiska, że sojusze europejskie pozwalają nam umiędzynarodowić uniwersytet horyzontalnie, co buduje nową kadrę uniwersytecką - powstaje nowa grupa profesjonalistów, zwłaszcza wśród kadry administracyjnej uczelni. Międzynarodowe kampusy to ogromna zmiana w kulturze organizacyjnej naszych uniwersytetów: role mieszane pracowników naukowych, wspólne zadania, wiodące (kierownicze) role pełnione przez pracowników administracyjnych.
Myślenie o polskim uniwersytecie przede wszystkim jako o instytucji europejskiej wymusza ponowne przyjrzenie się krajowym uczelniom i instytucjom je otaczającym, ich zasadom, formalnym i nieformalnym normom. A jednocześnie otwiera bardzo wiele ścieżek dla kształtowania długoterminowej edukacji, zwłaszcza poprzez system mikrokwalifikacji.
Kolejnego dnia spotkania - 14 czerwca 2024 r. - odbyło się posiedzenie Uniwersyteckiej Komisji Umiędzynarodowienia, której przewodniczącą jest dr hab. Anna Jurkowska-Zeidler, prof. UG.
Pierwszym tematem był nowy europejski Pakiet dla szkolnictwa wyższego - inicjatywa Komisji Europejskiej, która ma ułatwić i przyśpieszyć międzynarodową współpracę w zakresie realizacji wspólnych studiów i wspólnych stopni. 27 marca 2024 r. Komisja Europejska opublikowała Pakiet dla szkolnictwa wyższego, który składa się z trzech ważnych inicjatyw mających na celu promowanie współpracy międzynarodowej między instytucjami szkolnictwa wyższego. Pakiet obejmuje:
- Komunikat Komisji Europejskiej w sprawie planu dla europejskiego stopnia,
- Zalecenie Rady w sprawie europejskiego systemu zapewniania jakości i uznawania kwalifikacji w szkolnictwie wyższym,
- Zalecenie Rady w sprawie atrakcyjnych i zrównoważonych karier w szkolnictwie wyższym.
Dyrektorka Centrum Współpracy Międzynarodowej Politechniki Łódzkiej, prof. Dorota Piotrowska, przedstawiła założenia pakietu, tj. „European degree”, „European label”, „European legal status” oraz „European skills agenda”. Prorektorzy dowiedzieli się, na jakim etapie rozwoju „European degree” (dyplomu europejskiego) jest polskie szkolnictwo wyższe. Prof. Dorota Piotrowska przypomniała także o najważniejszej ustawie dot. szkolnictwa wyższego - o zintegrowanym systemie kwalifikacji, która decyduje o tym, na jakich zasadach wydawane są w Polsce dyplomy. Następnie omówione zostały wątpliwości wokół wspólnych programów studiów z uczelniami partnerskimi oraz wydawania dyplomów po ich zakończeniu. Rozwiązaniami obowiązującymi do tej pory były m.in.: Program Erasmus Mundus, indywidualne rozwiązania w ramach sieci i stowarzyszeń oraz międzynarodowe programy akredytacyjne wspierające nadawanie wspólnych/wielokrotnych kwalifikacji. Prof. Piotrowska zarekomendowała publikację Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej pt. „Studia wspólne i podwójne. Polska i świat”. Podsumowując swoje wystąpienie, wspomniała również o najnowszym raporcie z realizacji procesu bolońskiego „European High Education Area 2024”, który pokazuje, jak różnimy się w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego, zwłaszcza w zakresie struktur stopni naukowych, uznawania kwalifikacji i zapewnienia jakości).
Temat Uniwersytetów Europejskich rozwinęła Prorektorka ds. Projektów i Relacji Międzynarodowych, dr hab. Patrycja Matusz, prof. UWr, pełniąca także funkcję Pełnomocniczki Ministra Nauki do spraw europejskich i prezydencji Rzeczypospolitej Polskiej w Radzie Unii Europejskiej. Prof. Patrycja Matusz mówiła o „European degree”, który jest obecnie kluczowym dokumentem dla strategii umiędzynarodowienia dla uniwersytetów zaangażowanych w sojusze europejskie. Opowiedziała również o priorytetach polskiej prezydencji w Radzie UE i o planowanych wydarzeniach z ucziałem sektora szkolnictwa wyższego.
Goszczący na posiedzeniu UKU Rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. Ryszard Koziołek, przedstawił założenia ESOF 2024 oraz informację o konkursie TalentOn, który rzuca wyzwanie młodym utalentowanym naukowcom w poszukiwaniu rozwiązań globalnych wyzwań. Konkurs jest inicjatywą Komisji Europejskiej, a jego celem jest promowanie współpracy i wymiany informacji między młodymi naukowcami.
O krajowej strategii umiędzynarodowienia nauki i szkolnictwa wyższego: procesie jej tworzenia i wymogach formalnych dokumentu opowiedziała pełniąca obowiązki Dyrektor NAWA, dr Zofia Sawicka. Pani Dyrektor mówiła także o postulatach dotyczących mobilności studentów i umiędzynarodowienia kształcenia oraz mobilności naukowców i umiędzynarodowienia nauki.
Na zakończenie posiedzenia głos zabrał Dyrektor Generalny FRSE, Mirosław Marczewski, który podzielił się doświadczeniami 20 lat Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji, podsumował I połowę roku 2024 oraz opowiedział o kierunkach rozwoju programu Erasmus +.
Po więcej informacji o pracach i posiedzeniach Uniwersyteckiej Komisji Umiędzynarodowienia zapraszamy na stronę: https://uku.ug.edu.pl
