Senackie Komisje Spraw Zagranicznych oraz Klimatu i Środowiska obradowały w Trójmieście nt. bezpieczeństwa i ochrony wód Morza Bałtyckiego. Jako pierwszy z zaproszonych ekspertów wystąpił Rektor prof. dr hab. Piotr Stepnowski. Po posiedzeniu armatorzy polskich statków oceanograficznych należących do instytucji publicznych podpisali list intencyjny, który ma wzmocnić współpracę między jednostkami.

- Kiedy 35 lat temu powstawał Senat, nie sądziliśmy, że słowo „bezpieczeństwo” będziemy odmieniać przez wszystkie przypadki. Odwiecznie neutralna Szwecja i Finlandia przystąpiły do NATO. Bałtyk staje się wewnętrznym morzem sojuszu i ma to ogromne znaczenie - otworzyła posiedzenie Marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska. - Dlatego, aby odrzucić groźby w rejonie Morza Bałtyckiego, musimy być solidarni i nie żałować środków na umocnienie NATO na Bałtyku.

Zebranych powitali także Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk i Prezydent Miasta Gdyni Aleksandra Kosiorek.

Wystąpienia wprowadzające wygłosili przedstawiciele instytucji badawczych i dyplomatycznych. Eksperci opowiadali o bezpieczeństwie i wykorzystaniu Morza Bałtyckiego, perspektywie zagranicznej oraz o niebezpiecznych pozostałościach z II wojny światowej na dnie morza. 

- Bardzo często mówimy, że Bałtyk jest morzem wrażliwym, delikatnym, a to wyłącznie dlatego, że jego wymiana z wodami oceanicznymi jest bardzo ograniczona. Pełna wymian wód Bałtyku odbywa się statystycznie co 30 lat - powiedział Rektor UG prof. Piotr Stepnowski w ramach wystąpienia „Zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego: przyczyny, skala zagrożeń i perspektywy poprawy.” - Samo morze jest otoczone przez dopływy 250 rzek, w tym 7 bardzo dużych, i przez 9 silnie uprzemysłowionych państw. Polska jako kraj w 99,7% leży na terenie zlewni Bałtyku, zatem wszystko, co dzieje się na terenie Rzeczpospolitej, zarówno w odniesieniu do źródeł punktowych, jak i źródeł rozproszonych - prędzej czy później trafia do Morza Bałtyckiego. 

O badaniach środowiskowych przeprowadzonych przez Uniwersytet Morski w Gdyni opowiedział Rektor uczelni prof. dr hab. inż. kpt. ż.w.  Adam Weintrit. Naukowiec poruszył także temat zagospodarowania przestrzennego polskich obszarów morskich obejmujący m.in. budowę morskich farm wiatrowych. - Wiatraki, które będziemy instalowali, to nie są te, które widzimy, jadąc autostradami czy drogami krajowymi, to będą największe wiatraki w Europie, wielkości Pałacu Kultury. Sam dowóz tych części to będzie ogromne wyzwanie - mówił Rektor UM w Gdyni.

Po przedstawicielach środowiska akademickiego głos zabrał Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Republiki Łotewskiej w Rzeczypospolitej Polskiej Juris Poikāns, który przedstawił perspektywę i działania swojego kraju w zakresie Morza Bałtyckiego. - Dla Łotwy na Bałtyku mamy obecnie najlepszą sytuację w historii naszego regionu, ponieważ poza Rosją wszystkie państwa Morza Bałtyckiego są członkami NATO i Unii Europejskiej - mówił dyplomata. 

Prezes Międzynarodowego Centrum Bezpieczeństwa Chemicznego (ICCSS) amb. Krzysztof Paturej przedstawił złożoną analizę zatopionej w Morzu Bałtyckim broni chemicznej i amunicji - od problemu obronności po kwestie ekonomiczne, środowiskowe i społeczne. Prezes postawił tezę, że dopóki nie rozwiążemy problemu zatopionej broni, niemożliwe jest zbudowanie farm wiatrowych.

Wystąpienia zakończyła prezentacja byłego Ambasadora RP w Łotwie i Armenii Jerzego Marka Nowakowskiego, który argumentował potrzebę powołania Komisarza Unii Europejskiej ds. Morza Bałtyckiego i stworzenia szczególnej strategii bałtyckiej NATO z zapisami dotyczącymi obrony morza. 

Senatorowie dyskutowali nt. przedstawionych informacji i dalszych działań. W czasie rozmowy padły propozycje stworzenia funduszu bałtyckiego czy stacji badawczej na Bałtyku. Następnie obie komisje jednomyślnie przyjęły wspólne stanowisko ws. Morza Bałtyckiego

- Wszystkie problemy związane z Bałtykiem, w każdym wymiarze, mogą i powinny być połączone z projektem programowej całej Prezydencji [Polski w Radzie Unii Europejskiej - przyp. red.], która będzie dotyczyć wielowymiarowego bezpieczeństwa - powiedział Przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Grzegorz Schetyna. - To wszystko, o czym dzisiaj rozmawialiśmy, może zostać wpisane w temat debaty, która odbędzie się w przyszłym półroczu. 

Po posiedzeniu komisji przedstawiciele instytucji naukowych powzięli nowe działania w zakresie skuteczniejszych badań Bałtyku. Armatorzy statków oceanograficznych Uniwersytetu Gdańskiego, Uniwersytetu Morskiego w Gdyni, Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk i Morskiego Instytutu Rybackiego podpisali list intencyjny na rzecz lepszej i bardziej efektywnej współpracy. Dokument obejmuje m.in. wspólne planowanie tras rejsów, pomoc w przypadku awarii i wspólne publikacje naukowe, a w przyszłości ma posłużyć jako podstawa do powołania Naukowej Floty Bałtyckiej.

List intencyjny dotyczy statków: r/v Oceanograf, r/v Oceania, r/v Baltica, r/v Horyzont II, r/v IMOR oraz s/v Dar Młodzieży a podpisali go: 

- Rektor UG prof. dr hab. Piotr Stepnowski,

- Rektor UM w Gdyni prof. dr hab. inż. kpt. ż.w. Adam Weintrit,

- Dyrektor IO PAN prof. dr hab. Jan Marcin Węsławski,

- Dyrektor Morskiego Instytutu Rybackiego dr Piotr Margoński.

Po uroczystym podpisaniu dokumentu zebrani weszli na pokład statku UG r/v Oceanograf, którym przepłynęli do siedziby Instytutu Morskiego UM w Gdyni, czyli Centrum Offshore. Nowo powstały obiekt składa się z dwóch budynków i ok. 500 metrów nabrzeża, pracuje w nim ok. 200 osób.

W ramach wizyty studyjnej senatorów świętowano także 35-lecie odrodzonego Senatu. 4 lipca 1989 r. po raz pierwszy od 1945 r. obradował Senat RP wybrany w całkowicie wolnych wyborach. Z okazji jubileuszu we foyer Teatru Muzycznego im. Danuty Baduszkowej stanęła wystawa poświęcona izbie wyższej polskiego parlamentu. Ekspozycja przybliża jej historię, zmieniające się z czasem uprawnienia, funkcje, wybory do Senatu oraz sylwetki senatorów.