Nadchodzi chłopiec (2014), Nie mówię żegnaj (2021) i napisana podczas wizyty w Warszawie Biała elegia (2016) - dr Bartosz Dąbrowski z Wydziału Filologicznego UG omawia twórczość i postać tegorocznej laureatki Literackiej Nagrody Nobla, Han Kang.  Zapraszamy do przeczytania komentarza!

- Literacka Nagroda Nobla 2024 przyznana południowokoreańskiej pisarce Han Kang odzwierciedla zmianę, jaka zaszła w sposobie przyznawania tego wyróżnienia przez Akademię Szwedzką po 2018 r. Nagroda trafiła bowiem do stosunkowo młodej, jak na kryteria noblowskie, przedstawicielki rzadko dotąd wyróżnianej literatury azjatyckiej i zarazem do autorki, która posługując się nowatorską, oryginalną formą narracyjną, bliską twórczości poetyckiej, próbuje mierzyć się z traumatycznymi doświadczeniami współczesnej historii.

Han Kang zajmuje się zjawiskiem długotrwałego oddziaływania skutków przemocy politycznej w życiu jednostek i zbiorowości, konsekwentnie podejmując problematykę wieloletniego zmagania się z traumami, spowodowanymi przez doświadczenie wojny, autorytarnej władzy oraz długie oddziaływanie wszelkich form zbiorowego zniewolenia. Źródłem twórczości Han Kang jest niezagojona pamięć o pełnej przemocy epoce południowokoreańskich dyktatur przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego wieku, będącej czasem powstania koreańskiej opozycji demokratycznej i wykształcenia zbiorowego ruchu związkowego, który w swojej postawie moralnego oporu wobec zła i niesprawiedliwości przypominał polską „Solidarność”. W powieści Nadchodzi chłopiec (2014) autorka opisała masakrę ludności cywilnej swojego rodzinnego miasta Kwangju, dokonaną przez wojskową juntę generała Chun Doo-hwana w maju 1980 r., skupiając się na wielowątkowym portrecie jej ofiar, w tym głównie dzieci, młodzieży, studentów i kobiet. Han Kang dokumentuje nie tylko okoliczności zabójstw, tortur i drastycznych represji, ale także przedstawia dalsze losy pokrzywdzonych i dotkniętych traumą uczestników zdarzeń oraz ich rodzin, wplatając w narrację perspektywę własnych dziecięcych wspomnień i późniejszych wieloletnich poszukiwań.

Proza Han Kang - elegijna w swoim tonie, będąca bolesną medytacją nad kruchością życia wydanego historycznej przemocy oraz portretująca zachowania ludzi w obliczu sytuacji ekstremalnych - stara się jednak także odnaleźć źródła ludzkiej godności, heroizmu i solidarności. W powieści Nie mówię żegnaj (2021) pisarka, opisując losy trzech naznaczonych traumą kobiet, podejmuje z jednej strony historię zapomnianego ludobójstwa na wyspie Czedżu w 1948 r., z drugiej opowiada o woli przetrwania i pragnieniu ocalenia własnego człowieczeństwa.

Za równie poruszającą i bliską polskiemu czytelnikowi można także uznać powieść Biała elegia (2016). Powstała ona podczas czteromiesięcznego pobytu pisarki w Warszawie, mieście, które stało się dla niej szczególną przestrzenią widmowego nawiedzenia przez przeszłość i polem oddziaływania zbiorowej traumy. W tej poetyckiej medytacji nad kruchością miejsca obrazy polskiej historii stanowią dla autorki kanwę do literackiego opracowania traumy swojej matki, wskazując na sposoby spotykania się tego, co zbiorowe, z tym, co jednostkowe. Biała elegia zawiera wszystkie cechy literackiego artyzmu Han Kang. Jej kameralna i ascetyczna proza o niezwykłej intensywności i językowej precyzji, bliskiej poezji haiku, konfrontuje nas z brutalnością historii i intymnie odczuwanym melancholijnym pięknem świata. To jednak także wypowiedź moralistki, która jak inni pisarscy zwolennicy stylistycznego minimalizmu - Albert Camus i Samuel Beckett - stara się pomimo wszechobecnego zła dotrzeć do tego, co stanowi o istocie naszego oporu wobec niesprawiedliwości i przemocy, składając się na prawdziwą i uniwersalną treść człowieczeństwa.