Badania wyłonionego w konkursie grantów interdyscyplinarnego zespołu będą dotyczyć narodzin, rozwoju i transformacji idei rolnictwa biodynamicznego w Polsce, a także wdrażaniu jej w życie w Polsce i Europie Środkowowschodniej. - Jest to projekt niezwykły, bowiem zakłada ścisłą współpracę humanistów różnych dyscyplin z reprezentantami nauk ścisłych z Polski i ośrodków zagranicznych, a także z podmiotami gospodarczymi stawiającymi sobie za cel rozwój szeroko pojętego rolnictwa organicznego w Europie – mówi kierująca zespołem dr hab. Monika Rzeczycka. prof. UG z Wydziału Filologicznego UG.

Biodynamika w Polsce (1924-2024). Zachodnia filozofia ezoteryczna jako impuls nowoczesności. Transdyscyplinarne badania historii idei. Tak zatytułowany jest projekt zespołu, który otrzymał finansowanie badań w Programie Wsparcia Humanistyki Gdańskiej.

W skład zespołu badawczego kierowanego przez prof. UG Monikę Rzeczycką z Wydziału Filologicznego wchodzą (również z tego wydziału): dr hab. Urszula Patocka-Sigłowy, prof. UG, dr Katarzyna Arciszewska oraz dr Przemysław Sieradzan. A także: dr Katarzyna Świerk, Dyrektor Biura Nauki UG, dr hab. Agata Świerzowska prof. UJ, dr hab. Izabela Trzcińska prof. AGH, dr John Paull (Uniwersytet Tasmański, Australia), Paweł Bietkowski (Demeter Polska), Anna Pauli  (Goetheanum, Szwajcaria), Dawid Trybański (student UG).

- Projekt ten jest kolejnym etapem transdyscyplinarnych badań nad ezoteryzmem w Polsce w okresie przed- i powojennym, a przede wszystkim nad powstaniem, dynamiką i transformacją idei głoszonych przez liderów środowisk ezoterycznych, jako alternatywnych propozycji rozwoju cywilizacji przyszłości – wyjaśnia prof. UG Monika Rzeczycka. Idee te nie tylko inspirowały przedwojenną kulturę polską, ale także wpłynęły na dzisiejsze myślenie o nowoczesnym – ekologicznym stylu życia.

Większość członków nagrodzonego grantem zespołu brała udział w realizacji jednego z największych polskich humanistycznych grantów przyznanych w latach 2016-2019 przez Narodowy Program Rozwoju Humanistyki MNiSW: Kultura polska wobec zachodniej filozofii ezoterycznej 1890-1939, opiewającego na ponad milion złotych. Jego realizatorem był Uniwersytet Gdański, a w skład zespołu weszło wówczas 30 uczonych z różnych ośrodków akademickich w Polsce i zagranicą. Jak wyjaśnia prof. UG Monika Rzeczycka strategię badawczą przyjętą przez interdyscyplinarny zespół wyznaczały wówczas i obecnie narzędzia wypracowane wspólnie w gdańskim Laboratorium Niedogmatycznej Duchowości – międzynarodowej pracowni badawczej działającej na Wydziale Filologicznym UG. Opierają się one na metodologii historii idei Arthura O. Lovejoya, zakładającej badania nad historycznym procesem powstania, rozwoju i transformacji idei tworzących cywilizację ludzką.

- Odkrycia poczynione w poprzednim projekcie, dotyczące wpływu ezoteryzmu na elity w II RP, ujawniły wiele wątków wymagających pogłębionych badań, zwłaszcza w kontekście oddziaływań wybranych idei na współczesność– wyjaśnia prof. UG Monika Rzeczycka.- Obecnie, kiedy zespół zakończył badania w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki i wydał w latach 2019-2020 sześć tomów: pięć w języku polskim pod wspólnym tytułem Polskie tradycje ezoteryczne 1890-1939 i jeden tom w języku angielskim Polish Esoteric Traditions 1890-1939, postanowiliśmy kontynuować prace w mniejszych, ale ściśle współpracujących ze sobą zespołach, które szczegółowo zbadają wątki wówczas odkryte - dodaje.

Jak podkreśla prof. UG Monika Rzeczycka, do bardzo ciekawych odkryć należą np. dokumenty związane z narodzinami i rozwojem ekologicznego (organicznego) rolnictwa w II RP, jako rezultatu bezpośredniego oddziaływania jednego z najważniejszych nurtów ezoterycznych w Europie na początku XX wieku –antropozofii, stworzonej przez austriackiego filozofa Rudolfa Steinera.

Koncept rolnictwa biodynamicznego znalazł prominentnych zwolenników w II RP, np. senatora Stanisława Karłowskiego, który prowadził tą metodą wzorcowe 1500 hektarowe gospodarstwo w Szelejewie (Wielkopolska), będące przed 1939 rokiem prawdopodobnie największym gospodarstwem tego typu na świecie.

Jak podkreślają członkowie zespołu, niemal zupełnie zapomniane dzieje przedwojennej biodynamiki, która – w przekonaniu jej polskich zwolenników i propagatorów z lat 20 i 30-tych XX wieku – miała być źródłem światowego sukcesu naszego rolnictwa (organicznego, tj. zdrowego, sprzyjającego holistycznemu rozwojowi człowieka), są obiektem dalszego naukowego zainteresowania. Jak zapowiada prof. UG Monika Rzeczycka badania, będą dotyczyć narodzin, rozwoju i transformacji idei rolnictwa biodynamicznego w Polsce, a także wdrażaniu jej w życie w Polsce oraz w Europie Środkowowschodniej przed i po II wojnie światowej.

- Jest to projekt niezwykły, bowiem zakłada nieczęstą przecież ścisłą współpracę humanistów różnych dyscyplin z reprezentantami nauk ścisłych, także z ośrodków zagranicznych, ale też z podmiotami gospodarczymi, prowadzącymi działalność nakierowaną na zrównoważony rozwój rolnictwa organicznego (biodynamiki) w Polsce i Europie, a zatem na szeroko pojmowaną ekologię– przekonuje prof.UG Monika Rzeczycka. - Jest to więc praca badawcza zmierzająca do przemiany naszego świata na odrobinę lepszy - podsumowuje.