Tematem monografii pt. „Afazja poudarowa. Wyzwanie dla funkcjonowania w związku małżeńskim” autorstwa dr Edyty Orłowskiej z Instytutu Psychologii Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego są relacje rodzinne w związkach małżeńskich osób z afazją. Autorka podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie o obszary relacji, które ulegają największym zmianom pod wpływem doświadczanego kryzysu oraz o czynniki modyfikujące dynamikę związku.
- Wydarzeniem modyfikującym funkcjonowanie małżonków, które wymaga od nich zaadaptowania się do nowo zaistniałej sytuacji życiowej, jest długotrwała choroba jednego z nich, a wystąpienie afazji poudarowej stanowi tego dobry przykład. Rolę opiekuna chorego najczęściej przyjmuje na siebie małżonek, który jednocześnie jest także głównym źródłem wsparcia dla osoby z afazją. Z tym zobowiązaniem wiążą się jednak liczne konsekwencje natury ekonomicznej, społecznej i emocjonalnej - czytamy we wstępie do monografii dr Edyty Orłowskiej z Instytutu Psychologii WNS Uniwersytetu Gdańskiego.
Autorka podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie o obszary relacji małżeńskich, które ulegają największym zmianom pod wpływem doświadczanego kryzysu oraz o czynniki modyfikujące dynamikę związku. Porusza także trudny temat komunikacji w związkach małżeńskich osób z afazją.
- Jest to temat nieczęsto podejmowany w literaturze - zarówno Polskiej, jak i zagranicznej. Z drugiej strony praktyka kliniczna wskazuje na silną potrzebę wsparcia zarówno samych osób z afazją, jak i ich najbliższych w szeroko rozumianej sferze społecznej. O ile często podejmuje się tematykę negatywnych skutków afazji dla funkcjonowania społecznego tych osób, to nie obejmuje to niestety węższego lecz bardzo istotnego aspektu relacji rodzinnych, małżeńskich – mówi dr Edyta Orłowska z WNS UG, autorka monografii.
Jak podkreśla autorka, badania własne wykazały, że w związkach małżeńskich osób z afazją zachodzą negatywne zmiany na poziomie relacji. Jakość związku małżeńskiego po upływie 6 miesięcy od zdiagnozowania afazji poudarowej u jednego z partnerów pozostaje pod wpływem rodzaju afazji. Istotne różnice wykazano także pomiędzy ocenami związku w perspektywie osób chorych i ich zdrowych partnerów podejmujących rolę opiekuna. Znaczący okazał się także wpływ poziomu wypracowanej do momentu zachorowania więzi w postaci początkowego poziomu przystosowania do małżeństwa. Czynniki te oddziałują na jakość związku małżeńskiego w interakcji ze sobą.
- Większość pracy grupowej, nastawionej na wsparcie i uwzględniającej relacje społecznej i rodzinne osób z afazją ma charakter lokalny i w dużej mierze jest realizowana w sektorze organizacji i stowarzyszeń spoza systemu opieki zdrowotnej. W związku z tym ich dostępność jest zależna od miejsca zamieszkania ich potencjalnego odbiorcy. Jest to niepokojące zważywszy na fakt, że dalsze i bliższe relacje osób z afazją i ich partnerów w małżeństwie cierpią na skutek choroby i licznych ograniczeń w ich funkcjonowaniu – tłumaczy dr Edyta Orłowska. - Ważne jest, aby zarówno osoba z afazją, jak i zdrowy małżonek mogli skorzystać z pomocy psychologicznej, która jednak nie musi koncentrować się jedynie na usprawnianiu komunikacji językowej.
Zdaniem autorki ta pozycja w literaturze może okazać się ciekawa nie tylko dla osób naukowo zajmujących się tematyką rodziny czy kryzysu małżeńskiego ale także pracujących z osobami z afazją bądź członkami ich rodzin.
- W świetle zmian w formułowaniu diagnozy promowanych i propagowanych przez Ministerstwo Zdrowia i Ministerstwo Edukacji i Szkolnictwa ważne wydaje się też ukazanie funkcjonowania osób badanych w odniesieniu do klasyfikacji ICF – dodaje dr Edyta Orłowska.