Konferencja KBNM PAN, UG i Muzeum Emigracji – Pogranicze

Trzydniowa X Konferencja Komitetu Badań na Migracjami (KBnM) PAN - Pogranicze, – zmiana i kontynuacja w obliczu spotkania z odmiennością rozpoczyna się 16 września 2021 w Uniwersytecie Gdańskim oraz w Muzeum Emigracji w Gdyni. Tematem wiodącym będzie dyskusja nad szeroko rozumianym pograniczem.

Organizatorami konferencji są: KBnM PAN, Wydział Historyczny UG, Muzeum Emigracji w Gdyni oraz International Border Studies Center, UG. Patronat Honorowy nad konferencją objęli: prof. dr hab. Piotr Stepnowski, Rektor UG, Aleksandra Dulkiewicz, Prezydent Miasta Gdańska oraz Mieczysław Struk, Marszałek Województwa Pomorskiego.

Od kilku lat na UG prowadzone są badania, które znacznie poszerzają zakres interpretacji pogranicza, np. cyklicznie organizowane Border Seminar, czy  Pracownię Badań and Narracjami Pamięci Pogranicza UG. Wydział Historyczny UG od lat blisko współpracuje z Muzeum Emigracji, od 2012 roku niemal corocznie współorganizując międzynarodowe konferencje naukowe. W 2021 na UG powstało Międzynarodowe Centrum Studiów nad Granicami, International Border Studies Center, którego członkowie zainspirowali tematykę konferencji i nawiązali bliską współpracę z KBnM PAN.

- Cykliczna konferencja KBnM PAN jest największym wydarzeniem naukowym dotyczącym problematyki migracji, które integruje rozproszone środowisko polskich badaczy migracji reprezentujących różne dyscypliny nauki i jednocześnie przyczynia się do upowszechniania ich osiągnięć naukowych – podkreśla dr hab. Anna Mazurkiewicz, prof. UG z Wydziału Historycznego UG, Przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego Konferencji.

Każda z dotychczasowych konferencji KBnM PAN była organizowana w innym ośrodku akademickim w Polsce. Jak informują organizatorzy, na program konferencji składają się zarówno 43 interdyscyplinarne sesje naukowe (ponad 170 referentów), jak i warsztaty dedykowane doktorantom i studentom podejmującym w swoich pracach zagadnienia związane z migracjami. Konferencja będzie miała charakter hybrydowy.

Wśród wątków tematycznych, które zostaną poruszone na tegorocznej konferencji wymienić należy: gospodarcze, strukturalne, prawne i kulturowe aspekty zmian demograficznych wywołanych migracjami, stereotypy migracyjne na terenach pogranicza, wieloetniczność, pamięć, doświadczenie odmienności, zagadnienia obejmujące integrację cudzoziemców, migracje wewnętrzne, przedstawienie pogranicza, zmiany i migracji w literaturze, sztuce, teatrze.

Wśród aktualnych zagadnień znajdą się sesje dotyczące polityki imigracyjnej UE, migracji w czasie pandemii, sytuacji dzieci migrantów, ale także praktyk i zasobów językowych migrantów, przyrodniczych aspektów migracji, czy migrantów świecie instytucji, roli państwa w badaniach nad migracjami, czy dziejów miast w ujęciu pogranicza (ośrodki miejskie jako centra wielokulturowości).

16 września 2021 (czwartek) Muzeum Emigracji w Gdyni:

10.00-11.30

Migracja i życie w diasporze – nieoczywiste podejścia do źródeł - prof. UWr dr hab. Joanna Wojdon

Warsztaty na kilku przykładach pokażą, w jaki sposób badacze (historycy, socjolodzy, ew. antropolodzy, etnolodzy) odczytywali ze źródeł zastanych (urzędowych i autobiograficznych) informacje przekazane w sposób niezamierzony przez twórców, dostarczą materiałów do własnej aktywności/kreatywności uczestników oraz zachęcą do dyskusji na temat aspektów metodologicznych i etycznych w tego rodzaju badaniach.
Przykładowe case studies: badania Joanny Kulpińskiej nad manifestami pokładowymi jako danymi o migracjach łańcuchowych; życie diaspory polskiej w Chicago w świetle badań Janusza Wróbla nad źródłami proweniencji SB oraz danych kartograficznych w badaniach Dominica Pacygi.

12.00-13.30

Warsztaty genealogiczne - Łukasz Podlaszewski, dr Rafał Raczyński

Celem warsztatów będzie przekazanie uczestnikom praktycznej wiedzy na temat poszukiwania w źródłach internetowych informacji i materiałów genealogicznych związanych z migracjami przodków.  Zaprezentowane zostaną sposoby korzystania oraz metody wyszukiwania zasobów w darmowych bazach genealogicznych oraz w portalu Ancestry.com (stanowiącym największą tego typu bazę na świecie). Uczestnicy poznają rodzaje oraz charakterystykę dokumentów źródłowych związanych z migracjami,  jakie można odnaleźć we wspomnianych bazach. Zdobyta wiedza zostanie na koniec sprawdzona w ramach praktycznych zadań skupionych wokół wykorzystania baz do odkrycia historii kilku wybranych przez prowadzących rodzin.

13:30-14:30

Zwiedzanie wystawy czasowej Klimaks

Wystawa opowiada o relacji łączącej człowieka i jego środowisko naturalne z perspektywy wyjazdów Polaków do Ameryki Południowej na przełomie XIX i XX wieku. Na ekspozycję składają się m.in.: cykl fotograficzny Marianny i Katarzyny Wąsowskich “Czekając na śnieg”  – historia polskich osadników przybyłych do Ameryki Południowej. Ekspozycja składa się z wykonanych przez autorki zdjęć, archiwalnych dokumentów i rodzinnych albumów pochodzących z Argentyny i Brazylii. W dialog z obrazami wchodzi dziewięć krótkich form literackich napisanych przez Urszulę Zajączkowską, poetkę, botaniczkę i artystkę. Na wystawę składają się ponadto: prezentacja skrzynki Warda i działalności Fundacji Biodiversitatis, zajmującej się ochroną i badaniem gatunków roślin i zwierząt, występujących na zagrożonych zniszczeniem terenach leśnych w Kolumbii. Tej części towarzyszy również film w reżyserii Macieja Dydyńskiego „Stanhopea Tigrina” z poetycką narracją Julii Fiedorczuk.

14.30-16.00

Jak i dlaczego warto badać migracje z okresu PRL? - prof. dr hab. Dariusz Stola, ISP PAN

Celem warsztatu jest zachęcenie do badania różnych form i strumieni migracji zagranicznych w okresie rządów komunistycznych, oraz wskazanie przydatnych do tego zespołów źródeł historycznych, strategii badawczych i teorii społecznych. Ponad czterdziestoletni okres rządów komunistycznych obejmuje zarówno lata bezprecedensowych ograniczeń mobilności zagranicznej, skutkujących spadkiem liczby migracji do bodaj najniższego poziomu w dziejach Polski, jak i okresy liberalizacji odnośnej polityki i dynamicznego wzrostu skali mobilności zagranicznej, do poziomu nigdy wcześniej nie notowanego, w tym rozwoju różnych form migracji. Znaczna część polskich migracji współczesnych ma swe korzenie w migracjach z PRL, ale warto je badać nie tylko ze względu na ich znaczenie historyczne. Połączenie radykalnych zmian w polityce migracyjnej i dynamicznej ewolucji zjawisk migracyjnych daje okazję do testowania różnorakich hipotez dotyczących różnych aspektów migracji i odnośnej polityki. Ponadto, państwa komunistyczne były wysoce scentralizowane i zbiurokratyzowane, co ma pewien przydatny skutek dla badań: produkowały wielki ilości dokumentów, w tym zawierających różnorakie dane o migrantach i migracjach. Wiele z nich się zachowało i są dziś dostępne, m.in. w archiwach IPN oraz archiwalnych kolekcjach PZPR i administracji państwowej. Warsztat będzie okazją do zapoznania się z niektórymi typami takich źródeł.

17 września 2021 (piątek) Wydział Historyczny UG  

od godz. 10.00 w auli 1.43:

otwarte posiedzenie plenarne KBnM PAN oraz wykład dr hab. Miłosławy Borzyszkowskiej-Szewczyk, prof. UG pt. Gdańsk jako pogranicze: Przestrzeń kulturowego kontaktu – cel migracji – stacja tranzytowa. Godz.  13.00 - wykład gościa specjalnego prof. Carlosa Mortona (UC Santa Barbara) pt. The Tao of Mestizaje: Multiple Borders, Multiple Bridges ( w j. angielskim z tłumaczeniem na j. polski).

W ramach współpracy z International Border Studies Center, UG, prof. Morton oraz prof. Santiago Vaquera-Vasquez (University of New Mexico, Albuquerque) poprowadzą także warsztaty (w j. angielskim) dla osób zainteresowanych twórczością inspirowaną doświadczeniami  życia na pograniczu (Border Storytelling Workshop), które zaplanowano na piątkowe i sobotnie popołudnia (16.00-17.30).

Program konferencji: https://kbnmgdansk2021.ug.edu.pl/program-konferencji/piatek-17-ix-2021/ (piątek)

https://kbnmgdansk2021.ug.edu.pl/program-konferencji/piatek-17-ix-2021/ (sobota)