Ze wstępnych wyników badań przeprowadzonych przez Akademickie Centrum Wsparcia Psychologicznego UG wśród uczniów gdańskich szkół, nauczycieli i rodziców wynika, że brak wsparcia ze strony najbliższego otoczenia, przemoc, brak zrozumienia, wyśmiewanie się, narkotyki, długi, powierzchowność relacji, niska odporność psychiczna, zaburzenia i choroby psychiczne – to najczęstsze przyczyny podejmowania prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży.

Cztery gdańskie placówki oświatowe, w których doszło do tzw. zdarzeń suicydalnych w 2021 r. zostały objęte badaniem Akademickiego Centrum Wsparcia Psychologicznego UG.

- Wśród społeczności gdańskich placówek oświatowych prowadziliśmy zarówno badania ilościowe jak i jakościowe. Przeprowadziliśmy dotychczas 26 wywiadów i na tej podstawie udało się opracować wstępne wyniki badań, które zaprezentowaliśmy podczas konferencji w ECS pt. „Prewencja zdarzeń suicydalnych w środowisku szkolnym" – mówi dr Agata Rudnik, Dyrektor Akademickiego Centrum Wsparcia Psychologicznego UG. – Choć problem jest, warto podkreślić, że zarówno wśród uczniów, rodziców jak i kadry wzrosła świadomość możliwych form pomocy. A to jest już wielki sukces.

Pośród 17 badanych obszarów są m.in.: ocena stanu psychicznego młodzieży w danej szkole, zakres problemów z jakimi się mierzy, sposoby radzenie sobie z problemami, poszukiwanie pomocy, czy wyzwania w zakresie zdrowia psychicznego. Zbadano też, jak szkoła dba o zdrowie psychiczne uczniów, co jest najczęstszą przyczyną podejmowania prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży czy jakie zachowania uczniów i uczennic mogą wskazywać, że znajdują się w kryzysie.

- Z oceny stanu psychicznego w szkołach wynika, że jest gorzej niż jeszcze kilka lat temu. Nasze badania wykazały, że problemy uczniów ujawniały się jeszcze przed pandemią, choć ta dodatkowo postrzegana jest jako wydarzenie traumatyczne – mówi dr Agata Rudnik. - Wiele osób boryka się z problemami od wielu lat, część ma diagnozy zaburzeń psychicznych, wśród których najczęściej pojawiają się zaburzenia lękowe, depresyjne, ale także nieprawidłowo rozwijająca się osobowość – dodaje.

Ze wstępnych wyników badań wynika też, że dziewczyny wykazują się gorszym stanem psychicznym niż chłopcy. Młodzież ma duże problemy z komunikacją, adaptacją i akceptacją. Niestety wciąż widoczny jest opór ze strony rodziców, którzy nie zawsze chcą współpracować z kadrą szkolną, a nawet ze swoim dzieckiem. Łatwiej im wyprzeć problem lub stwierdzić, że kłopoty psychiczne ich dzieci to rozdmuchiwanie sztucznych problemów.

Psychologowie z UG wykazali również, z jakimi obszarami problemów mierzą się placówki oświatowe. Są wśród nich: problemy w komunikacji – umiejętności społeczne, spłycone relacje międzyludzkie, brak poczucia zrozumienia, stres w szkole, wygórowane oczekiwania, problemy w domu, brak relacji z rodzicami, niespełniona miłość, używki, wyżywanie się na słabszych, problemy z organizacją życia, kumulacja problemów, obawa przed oceną, odrzuceniem, brak akceptacji samego/samej siebie, brak wytrwałości i odporności psychicznej, przebodźcowanie.

Wśród najczęstszych przyczyn podejmowania prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży znalazły się:

• Brak wsparcia ze strony rodziców, przemoc w domu
• Brak zrozumienia – wy nie wiecie, co ja czuję!
• Wyśmiewanie się
• Przemoc w ogóle
• Narkotyki
• Długi
• Wiele osób ma wsparcie, ale świadomie z niego rezygnuje
• Zaburzenia i choroby psychiczne
• Brak możliwości podzielenia się swoim problemem
• Duszenie emocji, brak możliwości wyrażenia siebie,
• Powierzchowność relacji
• Niska odporność psychiczna
• Utrata nadziei, że może być lepiej, że coś się może zmienić (na dłużej), brak perspektyw, beznadziejność
• Brak umiejętności rozwiązywania problemów
• Brak poszukiwania wsparcia – zamykanie się w sobie
• Kompensowanie dzieciom np. braku naszej obecności - wyręczanie ich, małe problemy staja się tymi nie do rozwiązania
• Impulsywność (dorastanie, brak wsparcia społ.)
• Problemy z orientacją seksualną
• Utrata dystansu do świata
• Zamknięcie w 4 ścianach
• Nieradzenie sobie z wrażliwością, poczucie piętnowania (czasem drobna uwaga odbierana jest jako atak)
• Problemy z samooceną
• Krzyk rozpaczy

Badanie prowadzone jest przez Akademickie Centrum Wsparcia Psychologicznego na zlecenie Urzędu Miasta w Gdańsku. W pracę zaangażowanych jest czterech pracowników Instytutu Psychologii WNS UG:  prof. dr hab. Mariola Bidzan, dr Aleksandra Szulman-Wardal, dr Agata Rudnik i dr Marcin Szulc, prof. UG.