Medal Mariana Smoluchowskiego otrzymał prof. dr hab. Ryszard Horodecki z Centrum Teorii Technologii Kwantowych Uniwersytetu Gdańskiego. Jest to najwyższe odznaczenie, jakie przyznaje Polskie Towarzystwo Fizyczne. Naukowiec z UG został doceniony za swój wkład w tworzenie podstaw teorii informatyki kwantowej i rozwój fizyki w Polsce. Poza prof. Ryszardem Horodeckim PTF wyróżniło 11 naukowców, przyznając im inne nagrody.
Prof. Ryszard Horodecki należy do wąskiego grona światowych fizyków, którzy stworzyli i obecnie rozwijają podstawy nowej, interdyscyplinarnej dziedziny – kwantowej informacji, która wiąże się z takimi odkryciami, jak kwantowa kryptografia, kwantowa teleportacja czy gęste kodowanie. Jego dorobek obejmuje 100 publikacji, w tym większość pojawiła się w czasopismach z listy filadelfijskiej, cytowanych łącznie ponad 16 tys. razy (IH=42).
- Jestem samoukiem w mojej dziedzinie. Jako młody, świeżo upieczony absolwent Wydziału Elektroniki Politechniki Gdańskiej trafiłem do nowo powstałej Katedry Fizyki Teoretycznej w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. I to był mój Oksford - opowiadał o początkach swojej kariery badawczej tegoroczny laureat Medalu Mariana Smoluchowskiego w wywiadzie dla Gazety Uniwersytetu Gdańskiego. - Wykładów było multum, a robotników – mało; oprócz mnie w katedrze pracowali jeszcze tylko jej szef oraz jeden stażysta. Aby przekazać studentom rzetelną wiedzę, musiałem przede wszystkim samemu ją zdobyć, zakopać się w bibliotekach, książkach, artykułach, ponieważ smartfony pół wieku temu nie istniały.
Prof. Ryszard Horodecki wraz z synami Pawłem i Michałem (którzy zaczęli z nim współpracować już w okresie studiów), a później także z Karolem stworzył zespół, który osiągnął znaczące rezultaty w Gdańsku. Wprowadzone w nim pojęcia, takie jak bound entanglement (splątanie związane), entanglement activation (aktywacja splątania), quantum deficit (deficyt kwantowy), weszły na trwałe do literatury światowej. Seria przełomowych prac z informacji kwantowej, w tym odkrycie splątania związanego i efektywnej metody detekcji splątania (entanglement witnessess), znalazła szerokie uznanie za granicą, zapoczątkowując intensywną współpracę międzynarodową.
Polskie Towarzystwo Fizyczne wyróżniło także dr. hab. Michała Parniaka Nagrodą Naukową im. Wojciecha Rubinowicza. Fizyk z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego został doceniony za serię wybitnych prac naukowych, opublikowanych w okresie pięciu lat, stanowiących rozwinięcie technik kontroli światła oddziałującego z materią na poziomie kwantowym.
Tegorocznymi laureatami PTF za prace doktorskie i magisterskie zostali:
- dr. Krzysztof Giergiel z Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego za pracę pt. Time Crystal Phenomena - Nagroda im. Zygmunta Florentego Wróblewskiego
- dr Anna Dawid-Łękowska z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego za pracę pt. Quantum many-body physics with ultracold atoms and molecules: exact dynamics and machine learning - wyrożnienie
- mgr Radosław Szymon z Wydziału Podstawowych Problemów Techniki Politechniki Wrocławskiej za pracę pt. Charakteryzacja własności strukturalnych i elektrycznych struktur półprzewodnikowych na bazie Zn(Cd, Mg) o wzrastanych na podłożach Si oraz Al 2 O 3 - Nagroda im. Arkadiusza Piekary
- mgr Karol Łukanowski z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego za pracę pt. Upper bounds on key rates in device-independent quantum key distribution - wyróżnienie
Natomiast za popularyzację fizyki Medalem im. Krzysztofa Ernsta doceniono zespół w składzie: dr inż. Krzysztof Petelczyc (Politechnika Warszawska), dr Izabela Skwira-Chalot (Uniwersytet Warszawski), prof. dr hab. Jerzy Garbarczyk (Politechnika Warszawska), mgr inż. Ewelina Kędzierska (Niepubliczne Liceum Ogólnokształcące nr 40 w Warszawie), dr hab. Ewa Dębowska, prof. UWr (Uniwersytet Wrocławski), prof. dr hab. Andrzej Maziewski (Uniwersytet w Białymstoku), dr inż. Anna Kalbarczyk (Politechnika Warszawska).
Nagrody zostaną wręczone podczas 48. Zjazdu Fizyków Polskich, który odbędzie się na początku września w Gdańsku.