Anglista, specjalista od utopii i dystopii w kulturze prof. dr hab. Artur Blaim oraz oceanografka i chemiczka prof. dr hab. Hanna Mazur-Marzec - to tegoroczni laureaci Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza.

- Prof. Artur Blaim zasłynął badaniami nad literacką utopią i dystopią w kulturze angielskiej. Spektakularnym przykładem nowatorskich badań prof. Hanny Mazur-Marzec jest wykrycie w wodach Odry obecności ichiotoksyn wytwarzanych przez tzw. złote algi - rozpoczęła wydarzenie Prezydent Miasta Gdańska Aleksandra Dulkiewicz. - Słowem jest nadzieja, że utopijna wiara w piękno ludzkiego umysłu i w siłę argumentów naukowych może ocalić nas przed dystopii, gdzie zaduszą nas wszystkich złote algi.  

Szczegółowo dorobek naukowy prof. Hanny Mazur-Marzec oraz prof. Artura Blaima omówili kolejno prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn oraz Przewodniczący Gdańskiego Towarzystwa Naukowego prof. dr hab. Jerzy Błażejowski. Obok wykrycia obecności „złotych alg” w Odrze prof. Grzegorz Węgrzyn wskazał na scharakteryzowanie przez laureatkę ponad 200 wcześniej nieznanych peptydów produkowanych przez morskie sinice. Niektóre z tych związków wykazują silne właściwości przeciwnowotworowe i przeciwwirusowe, w tym blokujące rozwój wirusa SARS-CoV-2.

- Prof. Hanna Mazur-Marzec zasługuje na ogromne wyróżnienie z jeszcze jednego powodu, a mianowicie cech osobowości - kontynuował laudację prof. Grzegorz Węgrzyn. - Chciałbym podkreślić, że cechują ją ogromny profesjonalizm oraz perfekcja w przeprowadzaniu analiz i badań, ale równocześnie niezwykła skromność, a przy tym życzliwość oraz skłonność do bezinteresownej pomocy. 

Laureatka Nagrody im. Jana Heweliusza w kategorii nauk ścisłych i przyrodniczych podziękowała wszystkim, którzy wspierali ją w karierze naukowej, w szczególności byłym wykładowcom oraz naukowcom z Wydziału Oceanografii i Geografii UG. Podkreśliła także wkład badaczy z innych wydziałów UG, bez którego niemożliwe byłoby osiągnięcie tak dobrych wyników naukowych.

Prof. Jerzy Błażejowski zwrócił uwagę na liczne dokonania naukowe laureata, w tym na pionierskie działania w zakresie badań utopii. Prof. Artur Blaim regularnie podejmuje się bardzo obszernych opracowań literatury. Jego książka pt. Gazing in Useless Wonder. English Utopian Fictions 1516-1800 jest pierwszą na świecie monografią omawiającą całościowo ewolucję dyskursu utopijnego w okresie wczesnonowożytnym. Obecnie anglista pracuje nad opracowaniem i przełożeniem na język polski 37 klasyków literatury utopijnej.

- Szczególne podziękowania jestem winien mojej żonie - pierwszej czytelniczce i nieubłaganej krytyczce większości moich tekstów, dzięki której ich sensowność i komunikatywność rośnie w postępie geometrycznym - powiedział tegoroczny laureat Nagrody im. Jana Heweliusza w kategorii nauk humanistycznych.

Prof. Artur Blaim wygłosił także krótki wykład nt. aktualnego stanu utopii w społeczeństwie. Zwrócił uwagę m.in. na zjawisko, które nazwał mgławicową utopią. To obietnica szczęśliwej przyszłości, bez dokładnego określenia, z czego ona się składa. Jako przykłady takich utopii prof. Artur Blaim podał hasła polityczne takie jak „Dobra zmiana”, „Węgierskie Węgry” czy „Uczyńmy Amerykę znowu wielką”.

Nagroda Naukowa Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza to najważniejsza nagroda naukowa na Pomorzu, nazywana także Pomorskim Noblem. Przyznaje się ją od 1987 r. reprezentantom gdańskiego środowiska naukowego. Od 2001 r. statuetki przyznaje się w dwóch kategoriach: nauki humanistyczne oraz nauki ścisłe i przyrodnicze. 

Warto dodać, że to nie pierwszy raz, gdy „Heweliusze” w obu kategoriach trafiły do naukowców z Uniwersytetu Gdańskiego. Dwa lata temu statuetki odebrały prof. dr hab. Ewa Łojkowska i prof. dr hab. Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk. Podobna sytuacja miała miejsce w 2007 r., kiedy nagrodzeni zostali prof. dr hab. Marcin Pliński i prof. dr hab. Małgorzata Książek-Czermińska.

Prof. Artur Blaim

Jego zainteresowanie badawcze zjawiskiem utopii uwidoczniło się już za czasów studenckich. W roku 1974 na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej obronił pracę magisterską pt.The Radicalism of Utopia przygotowaną pod opieką prof. Henryka Zinsa. Cztery lata później uzyskał stopień naukowy doktora na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej po obronie rozprawy The Poetics of English Literary Utopia 1516-1700 napisanej pod kierunkiem prof. Róży Jabłkowskiej z Uniwersytetu Warszawskiego i prof. Andrzeja Zgorzelskiego z Uniwersytetu Gdańskiego (UG). W latach 1983-1984 odbył studia postdoktoranckie w Goldsmiths College, University of London w Wielkiej Brytanii. Na podstawie opublikowanej w 1987 roku książki zatytułowanej Failed Dynamics. The English Robinsonade of the 18th Century otrzymał - w 1988 roku - stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Wydana w 1997 roku książka zatytułowana Aesthetic Objects and Blueprints: English Utopias of the Enlightenment była podstawą nadania w tym samym roku tytułu naukowego profesora nauk humanistycznych. Od 2008 roku  zaangażowany jest jako profesor zwyczajny/profesor w Zakładzie Translatoryki Anglistycznej, wchodzącym w skład Instytutu Anglistyki i Amerykanistyki na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego. Od 2013 roku kieruje Zespołem Badań nad Przekładem Literatury Dawnej na Wydziale Filologicznym UG.

Prof. Hanna Mazur-Marzec 

W 1983 roku ukończyła studia magisterskie na kierunku Chemia w Uniwersytecie Gdańskim. Tutaj też uzyskała stopnie doktora i doktora habilitowanego nauk o Ziemi, odpowiednio w latach 1995 i 2007. W roku 2013 Prezydent RP nadał jej tytuł profesora nauk o Ziemi. Obecnie kieruje Katedrą Biologii Morza i Biotechnologii Wydziału Oceanografii i Geografii Uniwersytetu Gdańskiego. Prof. Hanna Mazur-Marzec napisała ponad 120 artykułów naukowych, które ukazały się w renomowanych międzynarodowych czasopismach naukowych, m.in. Chemosphere, Marine Drugs, Archives of Biochemistry and Biophysics, Antiviral Research, Applied and Environmental Microbiology, Water Research, Algal Research, Frontiers in Marine Science, Archives in Microbiology  i wielu innych. W ciągu ostatnich 5 lat realizowała pięć grantów krajowych, w tym trzy granty NCN jako kierownik, jeden grant w konsorcjum z Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim oraz jeden grant w ramach Inkubatora Innowacyjności 2.0. W tym czasie była również członkiem Komitetu Zarządzającego 4 akcji COST, była zaangażowana w realizację jednego grantu norweskiego CLISED oraz jednego grantu FOCUS w ramach programu Interreg South Baltic. Jest też głównym wykonawcą w projekcie litewskim CESBA realizowanym przez Uniwersytet w Kłajpedzie. Jest członkiem Komitetu Redakcyjnego czasopism „Marine Drugs” oraz „Oceanologia”.