O polityce migracyjnej w opinii aktorów instytucjonalnych - udział badaczek i badaczy z UG w raporcie Komitetu Badań nad Migracjami PAN

Okładka raportu Komitetu Badań nad Migracjami PAN

Okładka raportu Komitetu Badań nad Migracjami PAN

Na stronach Komitetu Badań nad Migracjami PAN ukazał się raport podsumowujący projekt pt. „Polityka migracyjna w opiniach aktorów instytucjonalnych”, zrealizowany na zlecenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. W ponad trzydziestoosobowym zespole, który realizował projekt, znalazło się troje ekspertów z UG: dr Rafał Raczyński i dr Kamila Kowalska Instytutu Politologii oraz dr hab. Anna Mazurkiewicz, prof. UG z Wydziału Historycznego.

Celem projektu miało być dostarczenie wiedzy niezbędnej do opracowania polskiej strategii migracyjnej. Zespołowi pod kierownictwem dr. Rafała Raczyńskiego z Instytutu Politologii UG przypadło zadanie zebrania i opracowania danych dotyczących diaspory polskiej.

- Największe wyzwania wiązały się ze skalą projektu oraz tempem pracy - mówi dr Rafał Raczyński. - Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji na przygotowanie i realizację projektu, a także opracowanie raportu, wyznaczyło tylko pół roku. Jednocześnie projekt, realizowany w formie badań ilościowych i jakościowych, miał prezentować opinię bardzo zróżnicowanej grupy interesariuszy (administracja centralna, administracja samorządowa oraz powiązane z nią jednostki, organizacje międzynarodowe, organizacje pozarządowe, organizacje polonijne, przedsiębiorcy, związki zawodowe itp.) w obszarach dotyczących polityki migracyjnej, w tym integracyjnej oraz diasporycznej.

Dr hab. Anna Mazurkiewicz, prof. UG, zwraca uwagę na szczególny rodzaj trudności, ściśle związany z oczekiwaniami Polonii dotyczącymi odpolitycznienia kontaktów, zachowania ciągłości programów i uproszczenia zasad współpracy. Trudno było przekonać polonijnych liderów, że tym razem w pracach nad polityką migracyjną państwa ich głos będzie wzięty pod uwagę. - Moim zdaniem Polonia powinna być podmiotem w działaniach państwa na arenie międzynarodowej - podkreśla prof. Mazurkiewicz. - Do niej kierować należy działania dyplomacji publicznej, a nie uznawać polską diasporę za jej narzędzie.

Mimo wyzwań związanych z jego przygotowaniem, raport ma - w ocenie dr. Raczyńskiego - bardzo istotne walory praktyczne: daje podstawy do opracowania kompleksowej i optymalnej dla Polski strategii migracyjnej. - Pozostaje mieć nadzieję, że wprowadzone nowe systemowe rozwiązania będą realną i adekwatną odpowiedzią na potrzeby Polonii i zostaną wdrożone w jak najszybszym czasie - komentuje współtwórczyni raportu dotyczącego diaspory polskiej, dr Kamila Kowalska. Badaczka zwraca też uwagę, że bariery, trudności i wyzwania, znane jej z rzeczywistości włoskiej, są powszechne i dotyczą Polaków na całym świecie. Respondentki i respondenci wskazywali na przykład na słabości systemu finansowania działalności polonijnej, potrzebę systemowego wspierania edukacji polonijnej czy powiązanie polityki państwa wobec diaspory ze światem akademickim (np. poprzez zachęty do studiowania w Polsce i dedykowane programy studiów).

Według dr. Rafała Raczyńskiego wyniki badania nie były szczególnie zaskakujące, choć jeden aspekt nabiera szczególnego znaczenia w kontekście toczącej się obecnie dyskusji na temat polityki migracyjnej: wartości. Wśród wiodących wartości, jakie powinny przyświecać tworzeniu polityki migracyjnej, najczęściej wskazywano bezpieczeństwo. Kolejnymi wartościami były prawa człowieka i humanitaryzm, dobrobyt i rozwój gospodarczy oraz spójność społeczna. - Wynik ten wskazuje na współistnienie nie wykluczających się wzajemnie wartości, które powinny być uwzględnione przez twórców polityki migracyjnej - zauważa dr Raczyński.

W raporcie uwzględnione zostały takie aspekty, jak: misja, cele i funkcje polityki migracyjnej, dostęp do terytorium, dostęp do ochrony krajowej i międzynarodowej, dostęp do rynku pracy, dostęp do edukacji i migracje edukacyjne, integracja, obywatelstwo i repatriacja oraz diaspora polska. Wśród wniosków pojawiło się wiele uwag i rekomendacji dotyczących usprawnienia polityki migracyjnej.

 

Pełna treść raportu jest dostępna na stronie Komitetu Badań nad Migracjami PAN.

Karolina Żuk-Wieczorkiewicz/CKiP