W wodach śródlądowych stale ubywa tlenu. Powodem jest nie tylko intensyfikacja rolnictwa, antropopresja ale również zmiany klimatu – wynika z analiz międzynarodowego i interdyscyplinarnego zespołu naukowców. O swoich wynikach badacze, w których gronie znalazła się prof. dr hab. inż. Julita Dunalska, kierownik Stacji Limnologicznej UG - informują w najnowszym numerze „Nature”.
Prof. Julita Dunalska. Fot. Arek Smykowski / UG
Międzynarodowy zespół badaczy, który analizował dane z badań przeprowadzonych w okresie ponad 70 lat, stwierdził stały ubytek tlenu w wodach. – Artykuł w „Nature” dotyczy analizy profili termiczno-tlenowych jezior w umiarkowanej strefie klimatycznej na półkuli Pn. i Pd. – wyjaśnia prof. dr hab. inż. Julita Dunalska z Wydziału Oceanografii i Geografii UG. Przedmiotem badań były głównie jeziora amerykańskie i europejskie, prawie 400 zbiorników wodnych.
Dotychczas nie było jasnych dowodów, jak wygląda to zjawisko w jeziorach. – Artykuł w „Nature”, przedstawia wyniki badań długoterminowych. Szczegółowa analiza ponad 45000 profili termiczno-tlenowych wykazała, iż zjawisko spadku zawartości tlenu na przestrzeni kilku dekad sięga 5,5 proc. na powierzchni i aż 18,6 proc. przy dnie – wyjaśnia prof. Julita Dunalska. - W cieplejszych wodach powierzchniowych, spadek tlenu wiąże się głównie z mniejszą rozpuszczalnością tego gazu, a w wodach naddennych z silniejszą stratyfikacją termiczną wód i mniejszą przezroczystością. Zdaniem Pani Profesor, tak szybki spadek zawartości tlenu, szczególnie w warstwach przydennych może mieć istotny wpływ na aktywność metaboliczną ekosystemów wodnych. - Zagraża to jakości wód, a tym samym możliwości świadczenia usług ekosystemowych – dodaje. Jak podkreśla, artykuł i wnioski badawcze są pierwszym sygnałem, że należy zwrócić szczególną uwagę na problem wód śródlądowych. – Dotychczas nie przeanalizowano tak ogromnej bazy danych. Wyniki dowodzą jednak, że proces postępuje i jest sygnałem dla nas, że musimy się nauczyć na to reagować – podsumowuje prof. Julita Dunalska.
Podkreśla także, że tego typu badania może kontynuować Stacja Limnologiczna UG w Borucinie nad Jeziorem Raduńskim Górnym jako obiekt modelowy w analizach tempa procesów metabolicznych zbiorników wodnych.
Pani Profesor bada przyczyny i skutki eutrofizacji wód, a także jest ekspertem ochrony i rekultywacji wód. Jej zdaniem, lokalizacja Stacji, w centrum zróżnicowanych ekosystemów wodnych oraz dodatkowe obserwacje meteorologiczne wg standardu KLIMAT oraz pomiary ewaporometryczne daje ogromne możliwości badawcze i edukacyjne.
- Zdaję sobie sprawę, jak istotna jest edukacja. Stan jezior, jakość wody w dużym stopniu zależy od nas - podkreśla prof. Julita Dunalska. Planowane są szkolenia dla specjalistów oraz szeroka działalność naukowo-edukacyjna.
Artykuł w „Nature”: https://www.nature.com/articles/s41586-021-03550-y
