Fot. Alan Stocki
Zjawisko migracji zostało uznane za jeden z kluczowych czynników kształtujących współczesny świat. Wywiera ono istotny wpływ na sferę polityczną, gospodarczą i kulturową. W odpowiedzi na rosnące znaczenie tego zjawiska, zwłaszcza w kontekście polskich realiów, Centrum Zrównoważonego Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego zainicjowało Obserwatorium Migracji - program poświęcony kompleksowej analizie procesów migracyjnych.
- Obserwatorium ma inicjować interdyscyplinarne badania w zakresie migracji - mówił dr Rafał Raczyński, koordynator zespołu, podczas uroczystej inauguracji programu 25 października 2024 r. w Bibliotece UG. Natomiast dr hab. Sylwia Mrozowska, prof. UG, Dyrektor Centrum Zrównoważonego Rozwoju, zapowiedziała: - Do współpracy chcemy włączyć ekspertów z naszej uczelni reprezentujących różne dyscypliny naukowe i od lat prowadzących badania nad różnymi aspektami migracji.
W wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele instytucji otoczenia społeczno-gospodarczego oraz badacze migracji. Głównym punktem uroczystości w Bibliotece UG było podpisanie listu intencyjnego pomiędzy Uniwersytetem Gdańskim a Województwem Pomorskim o współpracy na rzecz regionalnego systemu międzykulturowej integracji osób z doświadczeniem migracji. Dokument został podpisany przez Rektora Uniwersytetu Gdańskiego prof. dr. hab. Piotra Stepnowskiego oraz Marszałka Województwa Pomorskiego Mieczysława Struka.
- List intencyjny jasno określa zasady naszej współpracy, dotyczące tego, jak wykorzystać potencjał Obserwatorium, zarówno analityczny, doradczy, w zakresie polityk prognostycznych, ale również bieżącego rozwiązania problemów, które wiążą się ze wspomnianą migracją w naszym regionie - powiedział Rektor.
Jak podkreślił, Obserwatorium Migracji jest kolejnym dowodem na to, że Uniwersytet Gdański wychodzi poza ramy swojego klasycznego działania w zakresie kształcenia czy prowadzenia badań naukowych, ponieważ chce być instytucją regionotwórczą i odpowiedzialną społecznie.
- 126 tysięcy osób w województwie pomorskim otrzymało status UKR (urzędowe poświadczenie uprawnienia do pobytu na terytorium RP oraz uprawnień towarzyszących - red.) - zwrócił uwagę Marszałek Mieczysław Struk. - Szacujemy, że w województwie pomorskim w szkołach podstawowych i średnich uczy się około 30 tysięcy uczniów z Ukrainy. Potrzebujemy polityki migracyjnej oraz jednoznacznych stwierdzeń, do czego dążymy i w jaki sposób możemy integrować nie tylko Ukraińców, ale także inne mniejszości narodowe.
Zakres działań Obserwatorium Migracji obejmie między innymi monitoring i analizę danych migracyjnych, prowadzenie badań naukowych, a także doradztwo i konsultacje, w tym wsparcie dla instytucji publicznych, NGO oraz firm w zakresie tworzenia i wdrażania polityk dotyczących migracji. Ponadto w jego ramach organizowane będą szkolenia i seminaria dla studentów, urzędników i pracowników organizacji pozarządowych.
- To instytucja, której bardzo brakowało na mapie naszego województwa, która (mam nadzieję) pomoże nam tworzyć polityki publiczne i lokalne przy wykorzystaniu rzetelnie opracowanych danych lokalnych - mówiła Zastępczyni Prezydenta Miasta Gdańska Monika Chabior. -Takie skoncentrowanie energii naukowczyń i naukowców - a mam nadzieję, że także studentek i studentów - pozwoli zgłębić zagadnienia migracji, którymi zajmujemy się na co dzień, ale także włączyć nowych interesariuszy.
Jak podkreśliła dr hab. Sylwia Mrozowska, prof. UG, siłę Obserwatorium Migracji stanowi przede wszystkim jego zespół:
- Pytania dotyczące stworzenia tego typu jednostki były kierowane do Centrum z różnych stron. Dla wielu instytucji nasz zespół już jest naturalnym adresatem, do którego można się zwrócić właśnie między innymi w kwestiach migracyjnych. Bardzo się cieszę, że dr Rafał Raczyński zgodził się koordynować działania Obserwatorium Migracji, za co serdecznie mu dziękuję. W zespole znalazły się również dr Elżbieta Czapka oraz dr Kamila Kowalska. Chcemy też szeroko współpracować ze wszystkimi naszymi ekspertami i naukowcami. Wierzymy, że włączą się oni w opracowywanie ekspertyz i analiz oraz w realizację usług badawczych w zakresie migracji na zlecenie instytucji zewnętrznych.
O genezie oraz planach na najbliższe miesiące opowiedział koordynator Obserwatorium Migracji dr Rafał Raczyński, politolog, adiunkt w Zakładzie Stosunków Międzynarodowych Instytutu Politologii UG, główny specjalista ds. badawczych w Muzeum Emigracji w Gdyni, członek Komitetu Badań nad Migracjami Polskiej Akademii Nauk: - Mamy na Uniwersytecie znamienite grono badaczek i badaczy, którzy zajmują się tematem migracji od lat. Chcemy stworzyć dla nich platformę współpracy, powołać interdyscyplinarną bazę ekspertów i ekspertek, którzy badają migracje.
Zwrócił też uwagę na skalę i natężenie zjawiska. Jak mówił, Polska jest na progu gruntownej przebudowy polityki migracyjnej. Potrzebne jest wielopoziomowe zarządzanie migracjami: - Żyjemy w epoce migracji. Dzisiaj mobilność ludzi jest dużo większa niż kiedykolwiek w historii. Procesy migracyjne są ważnym zjawiskiem społecznym, gospodarczym i politycznym. Polska jest krajem, który przeszedł w ekspresowym tempie transformację z kraju emigracyjnego w emigracyjno-imigracyjny. Dzisiaj szacuje się, że na terenie Polski przebywa około 2,5 miliona cudzoziemców. Powinniśmy zerwać z paradygmatem postrzegania naszego społeczeństwa jako homogeniczne. Można powiedzieć, że wracamy do naszych podstaw. Patrząc na Polskę w ujęciu historycznym, niemal zawsze byliśmy krajem wielokulturowym.
