O pierwszych insygniach w Wyższej Szkole Ekonomicznej

Od lewej: Prorektor Zbigniew Jaśkiewicz, Rektor prof. dr Stanisław Matysik, Dziekan Wydziału Morskiego prof. Józef Kulikowski, 6 października 1960 r.

Od lewej: Prorektor Zbigniew Jaśkiewicz, Rektor prof. dr Stanisław Matysik, Dziekan Wydziału Morskiego prof. Józef Kulikowski, 6 października 1960 r.

Wyższa Szkoła Ekonomiczna była pierwszą trójmiejską uczelnią, która otrzymała insygnia władzy rektorskiej. Wyprzedziła pod tym względem (o kilka dni) Akademię Medyczną w Gdańsku.

Jedną z poprzedniczek Uniwersytetu Gdańskiego była Wyższa Szkoła Ekonomiczna (WSE) w Sopocie, która rozpoczęła działalność jeszcze w 1945 roku, pierwotnie jako Wyższa Szkoła Handlu Morskiego (WSHM) w Gdyni.

Była ona spadkobierczynią Instytutu Morskiego, powstałego w 1942 roku w ramach Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich, który działał pod okupacją niemiecką w Warszawie. Organizatorem WSHM był doc. dr Władysław Kowalenko.

Początki szkoły były niezwykle trudne - brakowało odpowiednich pomieszczeń, podręczników i pomocy naukowych, pieniędzy na wynagrodzenia. Dzięki autentycznemu zapałowi zarówno studentów, jak i pracowników, a także wydatnemu wsparciu finansowemu przekazanemu przez inż. Eugeniusza Kwiatkowskiego, pełniącego po wojnie funkcję Delegata Rządu dla spraw Wybrzeża (i jednocześnie wykładowcy WSHM), sytuacja zaczęła się powoli stabilizować.

W 1947 roku WSHM przeniesiono do Sopotu, do gmachu przy ówczesnej ul. Armii Czerwonej 101 (dziś ul. Armii Krajowej), a w 1951 roku przemianowano na WSE.

Od początku uczelnia kładła nacisk na kształcenie kadr dla szeroko pojętej gospodarki morskiej odrodzonej Polski. To właśnie w związku z rozwojem sopockiej uczelni w latach sześćdziesiątych całe Trójmiasto coraz częściej było określane mianem morskiej metropolii naukowej.

Pierwsze insygnia władzy

6 października 1960 roku podczas inauguracji roku akademickiego w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Sopocie, Leonard Lazarowicz, przewodniczący Społecznego Komitetu Fundacyjnego i zarazem wiceprzewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej wręczył trzem członkom Senatu WSE: rektorowi, prof. dr. Stanisławowi Matysikowi, prorektorowi prof. Zbigniewowi Jaśkiewiczowi oraz dziekanowi Wydziału Morskiego, prof. Józefowi Kulikowskiemu insygnia władzy rektorskiej i dziekańskiej wykonane w sopockiej pracowni metaloplastycznej Stanisława Nowakowskiego i Józefa Bieluka.

Była to niewątpliwie wyjątkowa chwila, ponieważ WSE jako pierwsza uczelnia na Wybrzeżu otrzymała tego typu insygnia. Dopiero kilka dni później, dokładnie 15 października 1960 roku, podczas obchodów 15-lecia Akademii Medycznej w Gdańsku (AMG, dziś: Gdański Uniwersytet Medyczny) w sali Teatru Wielkiego rektor AMG, prof. Stanisław Manczarski, otrzymał zdobiony bursztynem łańcuch z godłem państwowym, pierścień i berło przeznaczone dla Akademii. 

Przekazane WSE insygnia miały symboliczny charakter. Łańcuch rektorski zawierał znak graficzny Wyższej Szkoły Handlu Morskiego/Wyższej Szkoły Ekonomicznej oraz herby trzech miast: Gdańska, Sopotu i Gdyni i tym samym stał się bez wątpienia jednym z pierwszych „trójmiejskich symboli władzy”.

Łańcuchy Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie znajdujące się w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Gdańskiego. Fot. Arek Smykowski
Marta Szaszkiewicz/Muzeum Uniwersytetu Gdańskiego