Narodowy Program Rozwoju Humanistyki

Tytuł projektu: "Kanon światowej literatury utopijnej w polskim przekładzie"                                                                                                              

Projekt zakłada tłumaczenie na język polski, naukowe opracowanie i opublikowanie w 19 tomach oraz na stronie internetowej wyboru najważniejszych literackich utopii (w sumie: 37, w tym nigdy dotąd nie tłumaczonych: 36) powstałych od XVII do początku XX w., pisanych w językach: angielskim, francuskim, łacińskim, niemieckim i rosyjskim. Realizacja projektu doprowadzi do powstania pierwszego tak obszernego, wielokulturowego kanonu literatury utopijnej dostępnego w jednym języku, co stanowiłoby ewenement na skalę światową. Dokonany przez nas wybór tekstów zakłada zapoznanie czytelników z całym spektrum gatunkowym, uwzględniającym warianty kanoniczne, alternacyjne i adaptacyjne. Opracowanie naukowe zawierające: ogólny wstęp, analizę genologiczną i semiotyczną tłumaczonej utopii oraz szczegółowe przypisy do tekstu będzie miało na celu m.in. (re)konstrukcję modelu utopijnego i porównanie go z modelem dominującym w dotychczasowych badaniach nad utopią. Idea projektu powstała w związku z faktem, że zarówno polskie jak i światowe badania nad literaturą utopijną w niewielkim stopniu uwzględniają teksty publikowane w dawnych wiekach i różnych obszarach językowych. Brak tłumaczeń wczesnych utopii z języków obcych wpłynął na radykalne zawężenie badań komparatystycznych nad historią oraz rozwojem idei utopijnych w literaturze oraz dynamizacją konwencji gatunkowych. Wychodzimy z założenia, iż zmiana zaistniałej sytuacji w kierunku korzystnym dla polskiej i światowej nauki, a także czytelnictwa w Polsce, wymaga skonsolidowanych działań neofilologów i filologów klasycznych.

Tytuł projektu: "Angielskie wydanie książki „Filozoficzne i translatoryczne wędrówki po Dolinie Muminków”                                                              

Projekt zakłada tłumaczenie monografii „Filozoficzne i translatoryczne wędrówki po Dolinie Muminków”. Monografia składa się z dwóch części. W pierwszej, zatytułowanej „Wędrówki filozoficzne”, wskazane są hipoteksty, eksplicytne i implicytne, których echa rozbrzmiewają w dziewięciu tomach tekstowych książek o Muminkach (1945-1970) fińsko-szwedzkiej pisarki Tove Jansson. Owe odniesienia do literatury, filozofii i psychologii sprawiają, że seria – choć tradycyjnie odczytywana jako literatura dziecięca – staje się wyraźnie dwuadresowa, kierując pewne treści do młodych, a pewne do starszych czytelników. W rozdziale pierwszym pt. „Katastrofizm” ukazany jest wpływ filozoficznego traktatu Zmierzch Zachodu (1918) Oswalda Spenglera oraz Apokalipsy św. Jana na kształtowanie fabuły w Komecie nad Doliną Muminków. Rozdział drugi, „Witalność i wolność”, wskazuje na hipotekst w postaci Ewolucji twórczej (1907), w której Henri Bergson poddaje krytyce omnipotencję ludzkiej inteligencji wykorzystywanej zarówno w życiu codziennym, jak i w dyskursach naukowych. Praca ta, podobnie jak Zmierzch Zachodu, była znana Jansson i wywarła na niej duże wrażenie, a analiza opiera się głównie na Bergsonowskiej doktrynie élan vital, której inkarnacją jest rodzina Muminków. Rozdział trzeci poddaje dyskusji koncepcję sztuki, piękna oraz rolę artysty. Pewne motywy z tomu W Dolinie Muminków skłaniają bowiem do ich konfrontacji z fundamentalnymi dylematami opisanymi w Głównych kontrowersjach estetyki współczesnej (2002) Bohdana Dziemidoka. Rozdział czwarty, „W poszukiwaniu sprawiedliwości” opiera się z kolei na odniesieniach do monografii Ethical Relativity (1932) Edvarda Westermarcka – fińskiego socjologa, antropologa i filozofa, którego prace Tove Jansson znała i ceniła. W dalszej części „Wędrówek filozoficznych” zawarte są analizy nawiązujące do koncepcji np. Parmenidesa, Michaiła Bachtina, Calderóna de la Barca, Carla Junga i Karen Horney. W części drugiej, w „Wędrówkach translatorycznych” przeprowadzone są analizy polskiego tłumaczenia wybranych zagadnień językowych, kluczowych dla poetyki serii: antroponimów, komizmu i kulinariów. Ich celem jest udzielnie odpowiedzi na pytanie, czy dwuadresowość oryginału została oddana w tekście docelowym. Pracę wieńczą pytania, na które będą musieli odpowiedzieć badacze traktujący teorię przekładu literatury dziecięcej  jako odrębną – na co wskazują tendencje ostatnich dwóch dekad – subdyscyplinę translatoryki, jeśli sygnalizowana dwuadresowość przybierze na sile. Zawarte w książce rozważania, choć reprezentują przede wszystkim dyskurs literaturoznawczy, to przeplatają się z refleksjami filozoficznymi, językoznawczymi, psychologicznymi i translatorycznymi, dowodząc, że żywej tkance literackiej obce są systematyzujące taksonomie. Ponadto, praca wydobywa walory silnie dwuadresowej serii książek o Muminkach, która w dużym stopniu uosabia słowa wypowiedziane przez Olgę Tokarczuk w przemowie noblowskiej: „Cieszę się, że literatura cudownie zachowała sobie prawo do wszelkich dziwactw, do fantasmagorii, prowokacji, do groteski i wariactwa.”

Tytuł projektu: "Tłumaczenie na język angielski i publikacja w wydawnictwie Brill monografii "Peter von Danzig" Dzieje wielkiej karaweli 1462-1475 wydanie polskie Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2011"

Charakterystyka zgłaszanej monografii Wydana w 2017 roku w serii Monografie FNP książka Karola Kłodzińskiego jest pierwszym w literaturze przedmiotu opracowaniem historii najważniejszego urzędu administracji finansowej okresu wczesnego Cesarstwa Rzymskiego – officium a rationibus (urzędu do spraw rachunków/ rachunkowości). Monografia pozwoliła na zweryfikowanie wielu, wciąż powtarzanych błędnych hipotez, których geneza często sięga jeszcze XIX–wiecznej historiografii. Na podstawie źródeł narracyjnych, numizmatycznych, jurydycznych, epigraficznych oraz obszernej, wielojęzycznej literatury przedmiotu autor zaprezentował w nowym świetle nie tylko kompetencje tego urzędu oraz kontrowersje historiograficzne związane z jego funkcjonowaniem, lecz także przeprowadził szczegółowe rozważania prozopograficzne nad urzędnikami (niewolnikami, wyzwoleńcami i ekwitami) działającymi w tym urzędzie. Studium to nie tylko prezentuje jeden z najważniejszych elementów administracji wczesnego Cesarstwa, lecz także daje cenny wgląd w funkcjonowanie tejże administracji jako całości. Uzasadnienie międzynarodowej rangi wydawnictwa Anonimowi recenzenci, opiniujący książkę "Officium a rationibus" w ramach konkursu Monografie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, oraz autorzy recenzji opublikowanych w czasopismach naukowych (Przegląd Historyczny 3/2018, Klio 1/2018), zgodnie zasugerowali wydanie jej w języku angielskim, tak by mogła trafić do międzynarodowego obiegu naukowego. Książka ma się ukazać nakładem holenderskiego wydawnictwa BRILL w prestiżowej, międzynarodowej serii "Impact of Empire (Roman Empire, c. 200 B.C. – A.D. 476)", w której opublikowano już ponad 30 tomów. Redaktorem tej serii jest wybitny badacz historii starożytnego Rzymu - Prof. Olivier Hekster. Założone w Lejdzie w 1683 r. wydawnictwo BRILL jest jednym z największych i najwyżej cenionych wydawców prac humanistycznych na świecie. Jego zagraniczne biura znajdują się w Bostonie, Paderborn i Singapurze. Każdego roku BRILL wydaje 275 tytułów czasopism oraz 1200 monografii, zapewniając dystrybucję swoich wydawnictw na całym świecie. W zakresie dystrybucji formatów elektronicznych prac naukowych partnerem strategicznym wydawnictwa BRILL jest baza danych SCOPUS. Autorzy publikujący swoje prace w wydawnictwie BRILL uzyskują jedną z najwyższych kwot cytowań, a ich studia są recenzowane w czasopismach naukowych z listy filadelfijskiej. Wydawnictwo wysyła także zaproszenia do recenzji oraz egzemplarze recenzyjne do renomowanych, wysoko punktowanych czasopism naukowych. Związek projektu z założeniami programu oraz celami i zakresem konkursu Projekt obejmuje przekład na język angielski oraz wydanie książki w wydawnictwie BRILL. Przetłumaczona monografia może zainteresować nie tylko badaczy antyku, lecz także przedstawicieli innych dyscyplin naukowych, takich jak ekonomia czy prawo. Planowane jest także wydanie książki w modelu Open Access. Monografia "Officium a rationibus" ukazała się w Polsce w 2017 roku i już doczekała się dwóch pozytywnych recenzji opublikowanych w polskich czasopismach naukowych.

Tytuł projektu: "Przekład na język angielski oraz wydanie książki "Kościoły chrześcijańskie w Królestwie Polskim wobec Żydów w latach 1855-1915""

Kościoły chrześcijańskie w Królestwie Polskim wobec Żydów w latach 1855-1915 to pierwsza w historiografii próba przedstawienia stosunku Kościołów chrześcijańskich - katolickiego, ewangelickiego i prawosławnego - w Królestwie Polskim wobec Żydów na przełomie XIX i XX wieku. Praca ukazała się 2002 r. w serii Monografii Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Drugie wydanie, z uwagi na wyczerpany nakład, ukazało się w 2013 r. Praca oparta została na bogatej i zróżnicowanej bazie źródłowej. Kwerendą archiwalną i biblioteczną objęto m.in. Rosyjskie Państwowe Archiwum Historyczne w Petersburgu, krajowe archiwa państwowe i kościelne oraz biblioteki gromadzące materiały dotyczące obszaru Królestwa Polskiego. Książka przedstawia wiele nowych faktów oraz wprowadza w obieg naukowy nieznane bądź niewykorzystywane dotąd źródła ilustrujące istotne zagadnienia dotyczące stosunku trzech Kościołów chrześcijańskich do Żydów. Dzięki temu istnieje tak cenny dla badań historycznych element porównawczy. Monografia Kościoły chrześcijańskie… podejmuje zagadnienia o niezwykle istotnym znaczeniu historycznym i to pozostające nierzadko w centrum aktualizowanych sporów historyczno-politycznych. Mimo tak trudnego i złożonego tematu zarówno analiza materiału źródłowego, narracja, jak i wnioski zawarte w monografii nie zostały uwikłane w owe spory. Praca stanowi ważny krok do zrozumienia relacji chrześcijańsko-żydowskich, jak również stosunków polsko-żydowskich. Jest wartościowym i trwałym wkładem do polskiej historiografii, wypełniając w niej istotną lukę.

Tytuł projektu: "Angielskie wydanie książki "W sercu Ultima Thule. Reprezentacja Grenlandii Północnej w relacjach z ekspedycji Knuda Rasmussena"

Książka „W sercu Ultima Thule. Reprezentacje Grenlandii Północnej w relacjach z ekspedycji Knuda Rasmussena” to literackie odczytanie mało znanych w Polsce relacji z ekspedycji na Grenlandię Północną najznamienitszego duńskiego polarnika. Głównym celem autorki jest zbadanie związków literackiej konstrukcji tych terenów z procesem kolonialnym, w wyniku którego cały region Thule został objęty zwierzchnością państwa duńskiego. Obierając za punkt wyjścia ambiwalencję zarówno postaci polarnika, jak i literackich przedstawień omawianego obszaru oraz jego rdzennych mieszkańców, autorka dowodzi niestabilności konstrukcji geografii i tożsamości mimo asymetrycznego układu sił między kolonizatorem a skolonizowanym.

Tytuł projektu: "Tłumaczenie na język angielski i publikacja w wydawnictwie Brill monografii "Peter von Danzig" Dzieje wielkiej karaweli 1462-1475 wydanie polskie Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2011"

Monografia autorstwa Beaty Możejko, „Peter von Danzig” Dzieje wielkiej karaweli 1462-1475”, opublikowana przez Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2011 (dodruk 2014), ss. 287 poświęcona jest dziejom jednego z najsłynniejszych średniowiecznych statków działających na Morzu Bałtyckim, Morzu Północnym i Atlantyku. Poświęceniu gdańszczan, poddanych króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka, brawurowej akcji królewskiego kapra Pawła Beneke, Polska zawdzięcza słynny i wysoko ceniony tryptyk Sąd Ostateczny , Hansa Memlinga, eksponowany najpierw w gdańskim kościele mariackim a następnie (po 1956 po rewindykacji ze Związku Sowieckiego) w Muzeum Narodowym w Gdańsku. Dzieje statku (a od 1472 r. okrętu wojennego) były burzliwe, najpierw pod francuską banderą uległ nieszczęśliwemu wypadkowi u wybrzeży Gdańska, z powodu wojny trzynastoletniej Polski (w tym Gdańska) z Zakonem długo czekał na remont. Ostatecznie przejęty przez Gdańsk, został za zgodą polskiego króla Kazimierza Jagiellończyka wysłany pod gdańska banderą na wojnę z konkurencyjną Anglią, najpierw służąc pod dowództwem rajcy Berndta Pawesta a potem wspomnianego Paula Beneke, dysponującego listem kaperskim, pozwalającym mu atakować wrogów Polski. W kwietniu 1473 r. Paul Beneke, działając na podstawie tych rozkazów, zaatakował burgundzką galerę, zdobywając bogate łupy, towary i kosztowności łącznej wartości 40 000 florenów, stanowiących własność włoskich Medyceuszy, papieża Sykstusa IV i księcia Burgundii Karola Śmiałego, a także florenckiej rodziny Tanich, na zamówienie której powstał Sąd Ostateczny. Sławna karawela zakończyła służbę w 1475 r. u wybrzeży Francji. Na wzór jej konstrukcji gdańska stocznia budowała w kolejnych dziesięcioleciach statki dla rodzimych i zagranicznych armatorów. Obok słynnej bitwy morskiej na Zalewie Wiślanym we wrześniu 1463 r. historia tego statku wpisuje się w temat obecności Polski nad Morzem Bałtyckim. Temat monografii jest zarówno związany z historią Polski jak i z historią europejską. Monografia powstała w oparciu o szeroką kwerendę źródłową w archiwach w Polsce i za granicą.

Tytuł projektu: "Publikacja przekładu pracy Agnieszki Friedrich "Bolesław Pus wobec kwestii żydowskiej' (Gdańsk 2008, s. 288) w serii Wyznania i Narody na Ziemiach Polskich w XIX i XX wieku wydanej przez Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego i Officina Ferberiana"

Tytuł projektu: "Autobiograficzny trójkąt: świadectwo, wyznanie i wyzwanie"

Monografia ma charakter teoretyczny i historycznoliteracki, przedstawia oryginalną, autorską teorię trzech postaw autobiograficznych: świadectwa, wyznania i wyzwania. Nie są one ograniczone do autobiografii jako gatunku, pojawiają się we wszystkich formach literatury dokumentu osobistego. Nie wiążą się z żadną określoną literaturą narodową, funkcjonują w tradycji kultury europejskiej jako całości, dlatego monografia odwołuje się do wybranych przykładów z literatur obcych, od pamiętników Cezara z wojny galijskiej po dzienniki A. Gide'a, aczkolwiek w porządku historycznoliterackim dotyczy przede wszystkim nowoczesnej literatury polskiej. Wyróżnienie trzech postaw odwołuje się nie tylko do dokumentu osobistego, a więc literackiej empirii, choć teoria "trójkąta" jest w niej głęboko osadzona i impulsem do jej sformułowania było badanie konkretnych dzieł. Teoretycznym fundamentem są odwołania do lingwistycznej teorii funkcji językowych: przedstawianie rzeczywistości (kluczowe dla świadectwa) wyrażanie nadawcy (istotne dla wyznania) i apelowania do odbiorcy (czyli wyzwania). Zasadność teorii trójkąta autobiograficznego wspierają też kategorie retoryki klasycznej, odpowiednio: logos, ethos i pathos. W strukturze dzieł autobiograficznych obecne są wszystkie trzy bieguny, ale ich hierarchia kształtuje się na różne sposoby. W minionych epokach dominowała zwykle jedna z dwu postaw: świadectwa lub wyznania. Narastająca w literaturze nowoczesnej świadomość, że dokumentarny charakter form autobiograficznych jest iluzją, doprowadziła do ujawnienia w nich pierwiastka fikcyjności i przekształcenia w formę literacką, grę autora z czytelnikiem. Doprowadziło to do wysunięcia na plan pierwszy odniesienia do odbiorcy, któremu autor rzuca wyzwanie, publikując rzekomo intymne dzieło. Monografia ukazuje funkcjonowanie wyróżnionych postaw autobiograficznych w obszernym i zróżnicowanym materiale literatury dokumentu osobistego.

Tytuł projektu: "Ponowoczesna dydaktyka polonistyczna. Teoria i praktyka"

Nadrzędnym celem projektu jest próba stworzenia propozycji dydaktyki literatury z uwzględnieniem ponowoczesnych teorii w zetknięciu z doświadczeniem lekturowym w szkole, która wiąże się z:

1. namysłem nad językami dydaktyki polonistycznej, próbą dookreślenia jej statusu,nakreślenia jej pozycji w przestrzeni polonistyki, ponowoczesnej humanistyki;

2. opracowaniem koncepcji wykorzystywania w szkolnej rzeczywistości współczesnej wiedzy literaturoznawczej w zakresie interpretacji tekstów literackich oraz innych tekstu kultury;

3. wypracowaniem narzędzi badawczych sprawdzających efekty tej koncepcji w rzeczywistości szkolnej (doświadczenie nauczycielskie — doświadczenie uczniowskie);

4. stworzeniem propozycji narzędzi interpretacyjnych, umożliwiających poszerzenie przestrzeni uczniowskiej wrażliwości i wielości dyskursu; (z uwzględnieniem nowych form edukacyjnych m.in. e-learningu);

5. sprawdzeniem, na ile wykorzystanie specyfiki połączenia wiedzy literaturoznawczej z praktykę szkolną aktywizuje uczniowską wyobraźnię, emocje oraz intelekt i w jakim stopniu rzeczywiście pogłębia uczniowskie doświadczenie lektury.

Tytuł projektu: "Ekopoetyki historycznych katastrof i konfliktów w literaturze polskiej XX i XXI wieku. Perspektywa porównawcza"

Celem projektu jest stworzenie teoretycznych i pragmatycznych podstaw dla ekopoetyki, subdyscypliny badawczej z zakresu literaturoznawstwa, która przejmowałaby i adaptowała rozpoznania, wypracowane w ramach humanistyki nieantropocentrycznej (zwłaszcza studiów środowiskowych/environmentalism, ekokrytyki, w mniejszym stopniu 'animal studies'). Drugim wektorem, bardziej precyzyjnie określającym pole problemowe jest pojęcie "historycznych katastrof i konfliktów", których 'ekologiczne' formy reprezentacji będą bezpośrednim przedmiotem badań w ramach projektu. Punktem odniesienia będą tu ujęcia, reprezentowane przez Timothy Snydera w "Skrwawionych ziemiach" i Enzo Traverso w książce "Historia jako pole bitwy", gdzie historia określana jest jako obszar zerwań, gwałtownych zwrotów, upadłych utopii, kataklizmów, które symbolizują Auschwitz i Gułag.Trzeba tu zarazem zaznaczyć, że niektórzy przedstawiciele czy komentatorzy posthumanizmu postrzegają to zagadnienie w odmienny sposób; np. Ewa Domańska w swojej koncepcji 'historii ratowniczej' akcentuje koncyliacyjne, afirmatywne walory humanistyki nieantropocentrycznej, która prowadzić powinna do pojednania zwaśnionych wspólnot i ekosystemów. W proponowanym tutaj ujęciu temat ten będzie obejmował określony zakres lokalnych konfliktów i historycznych wydarzeń granicznych - zagładę Żydów, totalitarne instytucje obozu koncentracyjnego i łagru, zniszczenie miast, procesy kolonizowania terytoriów, połączone z zagładą ekosystemów - i ich artystyczne reprezentacje. Celem projektu będzie zbadanie, jak kategorie i pojęcia wywiedzione ze studiów środowiskowych i filozofii Bruno Latoura - m.in. organiczność, pluriwersum, ponadgatunkowa sprawczość, bio- geomorfizm, krajobraz i jego reżimy widzialności, bioróżnorodność, naturokultura, natura jako samoorganizująca się materia - formuja struktury znaczące tekstu literackiego (i, szerzej, dzieła sztuki). Przedmiotem analiz będą m.in dzieła Piotra Rawicza, Czesława Miłosza, Witolda Gombrowicza, Henryka Grynberga, Stanisława Vincenza, Ewy Kuryluk, W. Odojewskiego, Olgi Tokarczuk, Seweryny Szmaglewskiej, Barbary Skargi, obrazy i projekty architektoniczne Jonasza Sterna, Franciszka Duszeńki i - w perspektywie porównawczej - W.G. Sebalda, A. Ghosha, J. Nouvela. Celem końcowym powinno stać się stworzenie ekopoetyki jako zintegrowanej metody interpretacji dzieła literackiego (dzieła sztuki).

Tytuł projektu: "Sny więźniów obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu"

Celem projektu jest wszechstronna analiza relacji byłych więźniów obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu na temat marzeń sennych. Relacje te pochodzą z ankiet, które do więźniów rozesłali psychiatrzy z krakowskiej Akademii Medycznej w 1973 roku. Respondenci (Polacy i polscy Żydzi) opisują własne sny w czasie okupacji, w więzieniu, w obozie, po wyzwoleniu i w całym swoim późniejszym życiu. Piszą o swoich poglądach na temat snów i o tym jak je rozumieli. Dysponujemy całością tego materiału. Wymaga on wieloaspektowego przebadania, uwzględniającego najnowsze osiągnięcia różnych dyscyplin naukowych, przede wszystkim antropologii kulturowej, lingwistyki i psychologii. Do pełnego odczytania sensu tych relacji potrzebne jest opracowanie interdyscyplinarnej metody badawczej. Stworzenie takiej metody jest jednym z celów naszego projektu. W naszych analizach będziemy szukać odpowiedzi na następujące pytania:

1. Jaką treść miały sny więźniów Oświęcimia w różnych etapach ich życia? Jak wypada porównanie treści tych snów z treścią snów innych grup społecznych?

2. Jaką funkcję pełniły sny więźniów w warunkach obozowych? Czy miały działanie przystosowawcze, czy pozwalały oswoić się śniącemu z codziennym życiem w obozie?

3. Jaką rolę odgrywały sny w życiu więźniów po wyzwoleniu? Czy ich koszmary senne miały skutek wyłącznie destrukcyjny, czy też przyczyniały się czasem do złagodzenia objawów stresu post-traumatycznego (jak można by zakładać na podstawie literatury przedmiotu poświęconej snom post-traumatycznym)?

4. Jaki stosunek mieli więźniowie do własnych snów? W jaki sposób je rozumieli, czy (i jak) starali się je interpretować?

5. Na czym polegał społeczny wymiar snów w obozie? W jaki sposób opowiadanie i wspólne wyjaśnianie snów wpływało na więzi społeczne w Oświęcimiu?

6. Jak określić wpływ ram kulturowych na sposób doświadczania snów przez więźniów?

7. W jaki sposób respondenci opisują swoje sny? Jakim językiem się posługują? Jak język i styl relacji decydują o sposobie doświadczania snów, a w jakim stopniu są tego sposobu rezultatem? Czy respondenci szukają własnego, szczególnego języka, by wyrazić niewyrażalne, czy raczej posługują się kalkami językowymi i odwołują się do dobrze znanych, oswojonych rodzajów narracji?

8. Czy treść, funkcje i sposób opisu marzeń sennych byłych więźniów Oświęcimia są wyjątkowe na tle innych, niezwiązanych z Zagładą relacji snów, czy też mają charakter bardziej uniwersalny i wykazują cechy wspólne ze snami innych populacji, zwłaszcza w środkowoeuropejskim kręgu kulturowym?

9. Co sny byłych więźniów wnoszą do rozwoju wiedzy o Holocauście?

10. Co sny byłych więźniów wnoszą do rozwoju ogólnej wiedzy o naturze, funkcjach i znaczeniu snów?

Tytuł projektu: "Kultura polska wobec zachodniej filozofii ezoterycznej w latach 1890-1939"

Celem projektu jest rozwój badań akademickich nad zachodnią tradycją ezoteryczną i jej wpływem na kulturę polską. W ramach realizacji projektu przewidziano międzynarodowe interdyscyplinarne badania kompleksu zjawisk związanych z działalnością formacji inicjacyjnych (teozoficznych, antropozoficznych, masońskich i paramasońskich oraz innych stowarzyszeń ezoterycznych) na ziemiach polskich w latach 1890-1939. Jest to fenomen kulturowy zbadany dotychczas w niewielkim stopniu. Nieliczni polscy uczeni reprezentujący różne dyscypliny humanistyczne (m. in. historię, historię sztuki, antropologię kulturową, religioznawstwo, literaturoznawstwo, filozofię, nauki o polityce) do niedawna działali w rozproszeniu, a ich badania były uwarunkowane metodologiami poszczególnych specjalności. Warto podkreślić, że na Zachodzie sytuacja wygląda inaczej. Badania nad europejską tradycją ezoteryczną stanowią tam wyodrębniony i od dawna uznany nurt humanistyki akademickiej. Aktywnie działają uniwersyteckie centra badawcze takie jak Instytut Warburga w Londynie, Center for History of Hermetic Philosophy and Related Currents na Uniwersytecie w Amsterdamie, katedra Histoire de l'Ésotérisme Occidental na Sorbonie czy brytyjski Exeter Centre for the Study of Esotericism (EXESESO). Stąd celem projektu jest również integracja środowiska uczonych podejmujących podobne badania w Polsce oraz włączenie tych badań w nurt międzynarodowych studiów nad ezoteryzmem zachodnim.

Tytuł projektu: "Kalendarz życia, twórczości i recepcji Brunona Schulza"

Przedmiotem badań planowanych w ramach przedstawianego projektu jest życie i twórczość Brunona Schulza, a także ich późniejsza recepcja. Zagadnienia te zostaną ujęte na szerokim tle literatury i kultury polskiej XX wieku w ten sposób, by dzieje jednego pisarza i jego dzieła stać się mogły kluczem do zrozumienia epoki, w której żył i tworzył. Schulz, mimo iż należy do najwybitniejszych twórców polskiej literatury o coraz większej światowej sławie, jeszcze do niedawna nie miał krytycznego opracowania swoich dzieł. Podobnie jest z opracowaniem jego życia, dziejów jego twórczości i jej recepcji. Celem projektowanych badań jest zatem systematyczne i kompleksowe uporządkowanie i weryfikacja znanych oraz poszukiwanie nowych dokumentów i śladów, dzięki którym można by zrekonstruować utraconą biografię Schulza i umieścić ją na tle epoki, ująć w dialogu z czytelnikami i krytykami, a także uporządkować późniejszą recepcję jego dzieła. Kalendarz życia i twórczości (a także dzieje recepcji) powinny stać się z jednej strony podstawą do tworzenia w przyszłości konstrukcji biograficznych i historycznych syntez, z drugiej — sposobem uporządkowania zespołu świadectw i dokumentów składających się na archiwum pisarza i jego epoki.

Tytuł projektu: "Katalog i monografia niematerialnego dziedzictwa kulturalnego Pomorza Wschodniego"

Projekt dotyczy udokumentowania stanu niematerialnego dziedzictwa kulturowego grup etnicznych i regionalnych Pomorza w celu jego ratowania i ochrony.