Historia powstania Uniwersytetu Gdańskiego
Gdańsk przez wieki był najczęściej postrzegany jako duży port i największe miasto Rzeczypospolitej. Jego bogactwo znalazło odzwierciedlenie w licznych zabytkach i dziełach sztuki, jednak władze miejskie nie zdecydowały się na utworzenie uniwersytetu. Wiązało się to z hanzeatyckim charakterem miasta i faktem, że patrycjuszom całkowicie wystarczało założone w 1558 roku i zreformowane w 1580 roku Gdańskie Gimnazjum Akademickie. Stało ono na wysokim poziomie, jego pedagodzy mieli znaczące dokonania naukowe, zaś jego struktury były upodobnione do uniwersytetów. Kilkakrotnie, m.in. w okresie panowania Zygmunta III, podejmowano próby przekształcenia Gdańskiego Gimnazjum Akademickiego w uniwersytet, ale brakowało sprzyjającej temu atmosfery. Niemniej gdańskie szkolnictwo było świadectwem wysokiej kultury umysłowej mieszczaństwa. Mimo kupiecko-rzemieślniczego charakteru miasta nie brakowało związanych z nim naukowych indywidualności. Jest więc Gdańsk rodzinnym miastem Jana Heweliusza, Arthura Schopenhauera i Daniela Fahrenheita, by wymienić tylko bardziej znanych w Europie ludzi nauki. Nieprzypadkowo też właśnie w nadmotławskim mieście zostało założone już w 1743 roku Towarzystwo Przyrodnicze, które cieszyło się przez lata dużym prestiżem w europejskich kręgach naukowych i było pierwszą tego typu instytucją naukową w Rzeczypospolitej.
Pod koniec XIX w. kwestia utworzenia w Gdańsku wyższej uczelni nabrała znaczenia. Jednak zwolennicy założenia uniwersytetu nie byli na tyle wpływowi, by przeforsować swoje zamierzenia. W tym stanie rzeczy w 1904 roku została otwarta Wyższa Szkoła Techniczna (Technische Hochschule), która w okresie międzywojennym cieszyła się w tej części Europy zasłużoną renomą. Miała ona, oprócz typowo politechnicznych kierunków, także odpowiednik wydziału humanistycznego, na którym powstawały prace z literatury, językoznawstwa i historii. Jednym z przejawów prestiżu gdańskiej uczelni był fakt, że podejmowała na niej studia polska młodzież. To dzięki niej można mówić tutaj o pewnej ciągłości, jak i o istnieniu, w przeciwieństwie do Wrocławia i Szczecina, „polskiego Gdańska”.
Po drugiej wojnie światowej nie było w Gdańsku sprzyjającego klimatu do założenia uniwersytetu. Ówczesne władze miejskie i wojewódzkie nie doceniały możliwości powstania w Gdańsku uniwersytetu, chociaż jego utworzenie stanowiłoby dla Trójmiasta i dla regionu gdańskiego szansę awansu naukowego, kulturalnego i cywilizacyjnego. Inne też były wówczas w Gdańsku priorytety. Także konieczność skoncentrowania wysiłków na odbudowie portów i ożywieniu gospodarki morskiej oddalały wizję utworzenia uniwersytetu.
Braku uniwersytetu nie była w stanie zrekompensować założona w 1946 roku Wyższa Szkoła Pedagogiczna (w 1952 roku zmieniono nazwę na Państwową Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Gdańsku). Nie mogła ona korzystać z dobrych tradycji innych uczelni i była w dużej mierze zdana na osoby związane wcześniej ze szkolnictwem średnim. Brak doświadczonej kadry musiał przez długi okres rzutować na wyniki w procesie dydaktycznym i małą aktywność badań naukowych. Powojenny niedobór kadr naukowych właśnie w przypadku gdańskiej WSP był widoczny wyraźnie jeszcze w połowie lat sześćdziesiątych. Początki uczelni były bardzo trudne. Nie tylko pozostawiający sporo do życzenia poziom naukowy kadry, ale i słabe zaplecze materialne, brak pomocy dydaktycznych oraz trudności lokalowe były przyczyną jej dość powolnego rozwoju, który dopiero po 1956 roku nabrał większej dynamiki.
W 1960 roku na WSP działały już 24 katedry. W roku akademickim 1967/68 studenci kształcili się na dziewięciu kierunkach: pedagogika, historia, filologia polska, filologia rosyjska, geografia, biologia, matematyka, fizyka i chemia. Poprawiła się atmosfera intelektualna i coraz większą wagę zaczęto przywiązywać do prowadzenia przez pracowników działalności naukowej. W 1959 roku Wydział Humanistyczny, jako pierwszy na WSP, uzyskał prawo nadawania stopnia naukowego doktora. Stopniowo też zaczęła wzrastać ranga uczelni w gdańskim środowisku akademickim. Pod koniec lat sześćdziesiątych WSP coraz wyraźniej zaczęła zaznaczać swoją obecność w gdańskim i ogólnopolskim życiu naukowym. W 1969 roku na uczelni było zatrudnionych 13 profesorów, 48 docentów i 79 adiunktów. WSP wspomagali kadrowo zwłaszcza dojeżdżający z Torunia nauczyciele akademiccy. Wzrost rangi WSP ilustruje także zwiększająca się systematycznie liczba studentów: w 1946/1947 - 187 studentów, w 1969 roku już 2444 studentów. Uczelnia była początkowo nastawiona tylko na kształcenie młodzieży, ale stopniowo jej obszar funkcjonowania powiększał się i umacniała swoją pozycję naukową oraz zyskiwała nową tożsamość.
Drugą uczelnią, która dała początek Uniwersytetowi Gdańskiemu, była Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Sopocie. Już we wrześniu 1945 roku utworzono w Gdyni niepaństwową Wyższą Szkołę Ekonomiczną, od 17 sierpnia 1946 roku przekształconą w Państwową Wyższą Szkołę Handlu Morskiego. Rok później przeniosła ona swoją siedzibę z Gdyni do Sopotu. Od 1952 roku uczelnia nosiła nazwę Wyższa Szkoła Ekonomiczna. Dwa lata później nadano jej uprawnienia akademickie i w następstwie tego studia przedłużono początkowo do ośmiu, a w latach sześćdziesiątych do dziewięciu semestrów.
W 1945 roku liczba studentów WSE wynosiła 300, by wzrosnąć w 1969 roku do 3679. W 1959 roku miały miejsce pierwsze promocje doktorskie. Trzy lata później uczelnia otrzymała prawo przeprowadzania przewodów habilitacyjnych. Łączna liczba wypromowanych doktorów wyniosła 111 (w tym 76 pracowników WSE) i 25 doktorów habilitowanych (18 pracowników WSE). W latach sześćdziesiątych wzrosła aktywność wydawnicza pracowników sopockiej uczelni. Czynnikiem zwiększającym jej pozycję w świecie naukowym było systematyczne podnoszenie poziomu kadry naukowej, o czym wymownie świadczy liczba samodzielnych pracowników naukowych w 1970 roku: 7 profesorów i 25 docentów.
Pod koniec lat sześćdziesiątych co dziesiąty student kierunków ekonomicznych w Polsce kształcił się na sopockiej uczelni. Jej atrakcyjność brała się i stąd, że WSE była w Polsce jedyną uczelnią ekonomiczną kształcącą specjalistów dla gospodarki morskiej. Na pewno miała ona duże zasługi w zacieśnianiu gospodarczych więzów Polski z morzem, tworzeniem podstaw gospodarki morskiej i jej szerszym otwarciem się na morze. Większość absolwentów znajdowała zatrudnienie w gospodarce morskiej i w dużej mierze z nich rekrutowała się kadra kierownicza.
Zmiany zachodzące w WSP i WSE, zwiększanie potencjału naukowego tych uczelni, stwarzały sprzyjające warunki do powstania w Gdańsku uniwersytetu. W drugiej połowie lat pięćdziesiątych wśród naukowców WSP zaczęła stopniowo zdobywać sobie zwolenników idea przekształcenia tej pedagogicznej uczelni w uniwersytet. Zyskujące na znaczeniu środowisko naukowe zwracało uwagę na pogłębiającą się dysproporcję pomiędzy wzrostem znaczenia gospodarczego Trójmiasta a powolnym rozwojem humanistyki i nauk przyrodniczych. Okres 1956-1970 to lata coraz głośniejszego artykułowania w Gdańsku myśli o celowości utworzenia uniwersytetu. Lokalne media zaczęły tej kwestii poświęcać coraz więcej miejsca. 24 stycznia 1957 roku na fali „polskiego Października” powstaje Komitet Organizacyjny Uniwersytetu Gdańskiego, którego głównym inicjatorem był ówczesny rektor WSP doc. Andrzej Bukowski. Plany komitetu zainaugurowania zajęć na nowej uczelni już w roku akademickim 1959/1960 okazały się zbyt optymistyczne i oparte, jak oceniono je w Warszawie, na dość kruchych podstawach.
Mimo niepowodzenia dyskusja nad utworzeniem w Gdańsku uniwersytetu w następnych latach nie uległa wyciszeniu. Wręcz odwrotnie: zaczęła nabierać coraz większej intensywności i grono osób zaangażowanych systematycznie się powiększało. Orędownicy zamysłu powstania uniwersytetu, naukowcy WSP, profesorowie: Andrzej Bukowski, Gotfryd Kupryszewski i Janusz Sokołowski oraz docent Roman Wapiński, musieli dla tej idei zyskać poparcie lokalnych decydentów i wpływowych polityków, m.in. Stanisława Kociołka. Trudna do przecenienia była tutaj rola rektora WSP Janusza Sokołowskiego, którego talent mediacyjny, zdolności do osiągania kompromisu niwelowały wpływy przeciwników powstania w Gdańsku uniwersytetu i pozwoliły przełamać trwający od lat impas.
Początkowo nie było zgodności co do tego, czy punktem wyjścia dla powstania nowego uniwersytetu ma być utworzenie w Gdańsku filii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i jej stopniowe przekształcanie się w odrębną uczelnię czy też należy się oprzeć na dwu istniejących już placówkach: Wyższej Szkole Pedagogicznej i Wyższej Szkole Ekonomicznej. Dnia 20 marca 1970 roku Sejm PRL podjął decyzję o utworzeniu Uniwersytetu Gdańskiego, ale już kilka miesięcy wcześniej, 3 października 1969 roku, Stanisław Kociołek poinformował trójmiejskie środowisko naukowe, że władze partyjne wyraziły zgodę na powstanie w Gdańsku uniwersytetu. Początkowo był projekt, by uczelni dać nazwę Uniwersytet Bałtycki, ale z uwagi na to, że skrót UB ma bardzo złe skojarzenia, zdecydowano się na nazwę Uniwersytet Gdański.
Powstanie w Gdańsku uniwersytetu stanowi jedną z ważniejszych cezur w kilkusetletniej tradycji naukowej miasta, gdyż uniwersytet - z racji swojej otwartości i charakteru - stał się miejscem twórczej debaty, centrum nauki i kultury, wpływającym na rozwój regionu. Uniwersytet Gdański rozpoczął działalność 1 lipca 1970 roku. Był fuzją dwóch, a właściwie trzech uczelni: oprócz Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Wyższej Szkoły Ekonomicznej w jego skład weszło także Wyższe Studium Nauczycielskie.
Pierwszym rektorem Uniwersytetu Gdańskiego został dotychczasowy rektor WSP prof. Janusz Sokołowski, a jego zastępcą były rektor WSE prof. Stanisław Ładyka. W skład nowej uczelni weszło pięć wydziałów odziedziczonych po WSP i WSE: Humanistyczny, Matematyki, Fizyki i Chemii, Biologii i Nauki o Ziemi, Ekonomiki Produkcji i Ekonomiki Transportu, które uzupełniono o szósty - Wydział Prawa i Administracji. Obecnie - po intensywnych przekształceniach w latach 90-tych, a później w roku 2008 - Uniwersytet Gdański liczy 11 wydziałów: Wydział Biologii, Wydział Chemii, Wydział Ekonomiczny, Wydział Filologiczny, Wydział Historyczny, Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki, Wydział Nauk Społecznych, Wydział Oceanografii i Geografii, Wydział Prawa i Administracji, Wydział Zarządzania, Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Nieco ponad dwa miesiące po zainaugurowaniu po raz pierwszy roku akademickiego w nowej uczelni Gdańsk i pobliska Gdynia stały się widownią demonstracji i zamieszek. Zarówno wypadki grudniowe, jak i w większym jeszcze stopniu dziesięć lat później „Gdański Sierpień”, miały wpływ na tworzenie się w kraju mitu Gdańska i pośrednio wzrostu znaczenia uniwersytetu. Absolwenci i pracownicy uczelni: Aleksander Hall, Lech Kaczyński, Maciej Płażyński, Donald Tusk, Wiesław Walendziak, by wspomnieć tylko o niektórych, odegrali dużą rolę w antykomunistycznej opozycji. To w niemałej mierze dzięki nim i rzeszy bezimiennych pracowników i studentów UG możliwy był „wiatr od morza” i późniejsze przemiany ustrojowe. Opozycyjna działalność pracowników i studentów uczelni to z całą pewnością jedna z najpiękniejszych kart w jej stosunkowo krótkiej historii.
W sierpniu 1980 roku, kiedy to rozwój sytuacji w Gdańsku z napięciem śledził bez mała cały świat, tutejszy uniwersytet musiał zdać trudny egzamin. Było to możliwe dzięki determinacji przede wszystkim takich osób jak prof. Robert Głębocki. Jego pojawienie się w strajkującej Stoczni Gdańskiej im. Lenina było wyrazem aktywnego poparcia świata nauki dla walki o wolną Polskę.
W pierwszych wolnych wyborach w maju 1981 roku prof. Robert Głębocki został wybrany na rektora uczelni. Już kilka miesięcy później, po ogłoszeniu stanu wojennego, dzięki jego pragmatyzmowi i dyplomatycznemu talentowi, a także wsparciu ówczesnego prorektora prof. Józefa Bachórza, udało się uniknąć zakrojonych na szerszą skalę represji, choć wśród internowanych i aresztowanych nie brak było pracowników i studentów Uniwersytetu Gdańskiego. Wkrótce jednak prof. Robert Głębocki został zmuszony do rezygnacji ze stanowiska rektora. Trzeba podkreślić, że piastujący po nim kolejno urząd rektora profesorowie Bronisław Rudowicz i Karol Taylor, kontynuowali jego politykę cichej acz skutecznej ochrony zwolenników „Solidarności”. Dzięki ich, a także rektora Czesława Jackowiaka postawie, nacechowanej mądrością połączoną z pragmatyzmem, uczelnia wyszła z okresu PRL-u stosunkowo obronną ręką.
Uniwersytet Gdański miał w okresie 50 lat swojego istnienia 11 rektorów. Uczelnią kierowali kolejno profesorowie: Janusz Sokołowski (1970-1981), Robert Głębocki (1981-1982), Bronisław Rudowicz (1982-1984), Karol Taylor (1984-1985), Mirosław Krzysztofiak (1985-1987), Czesław Jackowiak (1987-1990), Zbigniew Grzonka (1990-1996), Marcin Pliński (1996-2002), Andrzej Ceynowa (2002-2008), Bernard Lammek (2008-2016), Jerzy Gwizdała (2016-2020, IX 2020), Piotr Stepnowski (wybrany na kadencję od XI 2020 - 2024). Każdy z nich ma swój wkład w rozwój uczelni. Rektorem, który kierował uczelnią przez jedenaście lat i wywarł największy wpływ na jej profil, był prof. Janusz Sokołowski. Nadał uczelni w pierwszym okresie jej istnienia dużą dynamikę rozwoju i sprawił, że już pod koniec lat siedemdziesiątych stała się znaczącą szkołą wyższą w Polsce. Zachowując poprawne kontakty z przedstawicielami ówczesnej władzy, potrafił równocześnie utrzymać - na tyle, na ile było to możliwe - autonomię uczelni. Był nie tylko wyjątkowym człowiekiem o dużej charyzmie i wybitnym uczonym, ale i rektorem, który z dużym wyczuciem potrafił scalać uniwersytecką wspólnotę.
Prof. Sokołowski od początku duży nacisk położył na wzmocnienie potencjału naukowego młodej uczelni. Oprócz rozwoju naukowego byłych pracowników WSP i WSE ważną rolę, zwłaszcza na początku lat siedemdziesiątych, odgrywało tutaj wiązanie się z Uniwersytetem Gdańskim pracowników z innych ośrodków akademickich. Przykładowo zapleczem kadrowym dla otwartej w roku akademickim 1973 anglistyki był Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pozyskiwanie nowych naukowców ułatwiała rektorowi bez wątpienia atrakcyjność Trójmiasta i jego dynamika. W większości przypadków nowi pracownicy szybko integrowali się z nowym środowiskiem i wnosili duży wkład w rozwój uczelni. Wielką rolę odegrali twórcy gdańskiej pedagogiki - profesorowie Ludwik Bandura i Marian Grochociński. Nie sposób pominąć tutaj nazwisko Gotfryda Kupryszewskiego, twórcy szkoły peptydowej na UG. Wysoka pozycja językoznawstwa nie byłaby możliwa bez naukowo-dydaktycznych osiągnięć prof. Leszka Moszyńskiego. Posłużmy się jeszcze tylko dwoma przykładami: dzięki prof. Krystynie Wiktorowej udało się utworzyć nowy w Polsce kierunek uniwersytecki - oceanografię, a prof. Zenon Ciesielski na Uniwersytecie Gdańskim stworzył pierwszy w Polsce, i przez kilka lat jedyny, kierunek - skandynawistykę.
prof. dr hab. Marek Andrzejewski
Jak budował się Uniwersytet Gdański
Dynamiczny rozwój Uniwersytetu Gdańskiego obrazują liczby. Uczelnia rozpoczynała swoją działalność z 5 wydziałami – dziś jest ich na UG 11. Pod koniec 1970 roku na Uniwersytecie Gdańskim wykładało 23 profesorów i 49 doktorów habilitowanych. Dziś łącznie na uczelni zatrudnionych jest ponad 1810 pracowników naukowo-dydaktycznych; a pracuje tu około 3000 osób, co sprawia, że Uniwersytet Gdański jest jednym z największych pracodawców w województwie pomorskim. W grudniu 1970 roku liczba studentów Uniwersytetu Gdańskiego nie przekraczała 10 tysięcy (dokładnie 9382 studentów), a obecnie łącznie ze studentami studiów doktoranckich i szkół doktorskich oraz słuchaczami studiów podyplomowych jest ich niemal 22 tysiące. Tym samym Uniwersytet Gdański jest największą uczelnią w regionie pomorskim i jednym z największych uniwersytetów w Polsce. W 1970 roku na studenci UG kształcili się na kilkunastu kierunkach, dziś na UG reprezentowane są niemal wszystkie dziedziny akademickie, a studenci kształcą się na niemal 90 kierunkach studiów.
Przyjęta w 2010 roku przez Senat Uniwersytetu Gdańskiego strategia, przypomina tradycję uczelni, wskazuje na najważniejsze wartości i misję oraz porządkuje wizję rozwoju do 2020 roku: Naczelnymi wartościami Uniwersytetu są: racjonalne dążenie do prawdy poprzez innowacyjne badania naukowe, podążanie za najlepszymi wzorcami nauki światowej, nowoczesne kształcenie służące rozwojowi cywilizacyjnemu i społecznemu, wzajemny szacunek i zaufanie, tolerancja dla różnorodności poglądów oraz solidarność całej społeczności akademickiej. Posłannictwem Uniwersytetu jest kształcenie cenionych absolwentów wyposażonych we wszechstronną wiedzę, umiejętności i kompetencje niezbędne w życiu gospodarczo-społecznym opartym na wiedzy oraz wnoszenie trwałego wkładu w naukowe poznanie świata i rozwiązywanie jego istotnych współczesnych problemów. Kolejną dekadę rozwoju Uniwersytetu cechować będzie tworzenie nowej jakości w kształceniu, badaniach naukowych i współpracy z otoczeniem.
Od początku istnienia Uniwersytetu Gdańskiego jego główną bolączką były kłopoty lokalowe. Z powodu rozproszenia uniwersyteckich budynków na przestrzeni ponad 60 kilometrów – od Gdańska aż po Hel – uczelnia nazywana była najdłuższym uniwersytetem w Europie. Początkowo zajęcia odbywały się w Gdańsku Wrzeszczu w zabytkowym budynku Królewskiego Seminarium Nauczycielskiego z 1908 roku, (od 1945 roku mieściło się tu dwuletnie Pedagogium, przekształcone w 1946 roku w trzyletnią Państwową Wyższą Szkołę Pedagogiczną, a 1952 w Wyższą Szkołę Pedagogiczną), nazywanym „kolebką” uczelni. W budynku panowało niezwykłe zagęszczenie, a cześć zajęć odbywała się po drugiej stronie ulicy w iście spartańskich warunkach. W Sopocie w budynkach dawnej Wyższej Szkoły Ekonomicznej, swoje miejsce znalazły nauki ekonomiczne (dziś znajdują się tam wydziały Ekonomiczny oraz Zarządzania).
Na początku lat siedemdziesiątych w kampusie uniwersyteckim w Gdańsku Oliwie zostały oddane dwa nowe budynki: w październiku 1972 roku ówczesnego Wydziału Humanistycznego, nazywanego „Humanką” (dziś mieści się tam Wydział Filologiczny oraz Historyczny), a trzy lata później nową siedzibę zyskał Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii (dziś to miejsce Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki). W zmodernizowanym budynku IX Liceum Ogólnokształcącego powstał rektorat. W oliwskim kampusie wybudowano jeszcze domy studenckie, hotel asystencki i stołówkę (w 2007 roku została wyremontowana i zamieniona w siedzibę dla uniwersyteckich organizacji studenckich, Zakładu Logopedii UG, Gdańskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz kilku działów administracji).
Kryzys gospodarczy kraju lat 70. i 80. zahamował na dwadzieścia lat inwestycje budowlane. Władzom uczelni udawało się pozyskiwać budynki na funkcjonowanie uczelni, ale wszystkie wymagały remontu i przystosowania do procesu dydaktycznego oraz badań. Przełom nastąpił w latach 90. Dynamiczne zmiany po latach zastoju w kampusie oliwskim zapoczątkowała budowa Wydziału Prawa i Administracji. Kamień węgielny pod nowy budynek wmurowano 14 października 1996 roku. Zajęcia w nowym gmachu rozpoczęły się jesienią 2000 roku, a w całości oddano go do użytku w 2002 roku. W 1998 roku ukończono w Gdańsku budowę siedziby dla utworzonego na UG Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Akademii Medycznej w Gdańsku (obecnie Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego).
Obecnie rozwój inwestycyjny Uniwersytetu Gdańskiego koncentruje się na rozbudowie uczelni w ramach trzech kampusów: oliwskiego, sopockiego oraz gdyńskiego. Uczelniana infrastruktura powstaje w znacznej części w ramach środków finansowych pozyskiwanych z programów Unii Europejskiej. Nowoczesne gmachy wydziałów, pracownie i laboratoria, wyposażone w najnowszą aparaturę, otwierają nowe możliwości prowadzenia badań naukowych, współpracy z gospodarką i biznesem, zapewniają warunki studiowania na miarę XXI wieku. Mają znaczący wpływ na rozwój kadr dla administracji i gospodarki Pomorza oraz całego Regionu Morza Bałtyckiego.
Największa liczba studentów, pracowników i budynków Uniwersytetu Gdańskiego jest skoncentrowana w Kampusie w Gdańsku Oliwie. Mieszczą się tam wydziały Biologii, Chemii, Filologiczny, Historyczny, Matematyki, Fizyki i Informatyki, Nauk Społecznych, Prawa i Administracji, Biblioteka Główna UG, domy studenckie i rektorat. Początek budowy Kampusu w Gdańsku Oliwie to lata siedemdziesiąte ubiegłego wieku, ale intensywny rozwój, który doprowadził do współczesnego obrazu największego i najnowocześniejszego centrum akademickiego, został zapoczątkowany przez budowę nowego gmachu Wydziału Prawa i Administracji (2002 rok). Rozbudowa Kampusu Uniwersytetu Gdańskiego w Gdańsku Oliwie, wpisując się w nowoczesny, dynamiczny rozwój Trójmiasta, zmieniła całkowicie wizerunek tej części Gdańska.
W 2006 roku została wybudowana najnowocześniejsza w regionie pomorskim Biblioteka Główna Uniwersytetu Gdańskiego, która stanowi środowiskowe centrum informacji naukowej. W pełni skomputeryzowana oferuje wolny dostęp do ponad pięciuset tysięcy woluminów. Odpowiadające wymaganiom dwudziestego pierwszego wieku czytelnie oraz specjalne sale do indywidualnej pracy służą studentom i społeczności akademickiej całego regionu.
Wśród nowszych inwestycji można wskazać gmach Wydziału Nauk Społecznych oraz Instytutu Geografii, który został oddany do użytku w 2008 roku. Mieszczą się w nim nowoczesne, wyposażone w multimedia aule, specjalistyczne pracownie socjologiczne, obserwacyjne, terapeutyczne, plastyczne, muzyczne, studio fotograficzne, radiowe, a także przestronny hall umożliwiający organizowanie wystaw i koncertów. Od 2019 roku na wydziale funkcjonuje Laboratorium symulacji nagrań telewizyjnych i dokumentacji filmowej Uniwersytetu Gdańskiego. Jest wyposażone w najnowocześniejszy sprzęt studio telewizyjne z wirtualną scenografią, nowoczesną reżyserką, stanowiskami do montażu materiałów filmowych, newsroomami, posiada profesjonalne komputery i specjalistyczne oprogramowanie. Koszt inwestycji to blisko 5,5 miliona złotych. Uniwersytet otrzymał dofinansowanie projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 w wysokości ponad 4 milionów złotych, a ponad milion złotych stanowi wkład własny. Partnerem projektu jest 2Pi Group sp. z o.o.
Największa inwestycja w Polsce, współfinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, to budowa wydziałów Chemii i Biologii. Koszt projektu, o nazwie „Budowa Budynków Wydziałów Chemii i Biologii Uniwersytetu Gdańskiego” to prawie 240 milionów zł, z czego dofinansowanie ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko wynosi ponad 231 milionów zł. Całkowity koszt budowy Wydziału Biologii wraz z wyposażeniem to prawie 105 milionów zł, a Wydziału Chemii – pond 133 miliony zł.
Nowy gmach Wydziału Biologii, o powierzchni całkowitej ponad 23.000 m², został otwarty 1 października 2012 roku. Obiekt składa się z trzech części: dwóch czterokondygnacyjnych oraz jednej pięciokondygnacyjnej, połączonych przestronnym i imponująco zagospodarowanym zielenią holem. Każde skrzydło budynku przeznaczone jest dla innej specjalności: biologii molekularnej, środowiskowej oraz eksperymentalnej. Znajdują się tam nowoczesne aule, sale wykładowe, sale do ćwiczeń oraz laboratoria i pracownie specjalistyczne wyposażone w nowoczesną aparaturę badawczą. W budynku można także oglądać czasowe i stałe wystawy, mieści się tam m.in. Muzeum Inkluzji w Bursztynie, Akwarium Malawi, eksponaty ptaków, gadów i ssaków, wielkoformatowe modele drapieżnych stawonogów, kolekcja roślin mięsożernych, formikarium z mrówkami farmerkami, ekspozycja szkieletów ssaków, ze szkieletem drugiego co do wielkości zwierzęcia na Ziemi – płetwala zwyczajnego (finwala) a także wielkoformatowe murale przedstawiające drzewo życia w ujęciu historycznym oraz molekularnym. Wszystko to sprawia, że jest to jedno z najchętniej odwiedzanych miejsc przez uczniów i mieszkańców Trójmiasta.
Uroczyste otwarcie Wydziału Chemii odbyło się 27 maja 2013 roku. Kompleks obiektów wchodzących w skład nowej siedziby to zintegrowany zespół budynków o przeznaczeniu dydaktycznym, naukowo-badawczym oraz warsztatowo-magazynowym. Całkowita powierzchnia wynosi 28 572 m². Składają się na nią nowoczesne laboratoria naukowo-badawcze i dydaktyczne, sale seminaryjno-wykładowe oraz zespoły audytoriów. Nowoczesna infrastruktura zespołu audytoryjnego pozwala na organizację wielosesyjnych konferencji. Uruchomiona została hala technologiczna, w której można prowadzić badania naukowe oraz zajęcia dydaktyczne z zakresu inżynierii chemicznej i środowiskowej. Istotnym elementem inwestycji jest przestrzeń dla ogólnouczelnianych pracowni pomiarów fizykochemicznych, możliwych dzięki zgromadzeniu nowoczesnej aparatury badawczej.
W 2015 roku oddane zostały do użytku kolejne trzy inwestycje: budynek Neofilologii, administracji centralnej oraz Instytut Biotechnologii.
W nowym budynku Neofilologii Wydziału Filologicznego mieszczą się instytuty, które prowadzą studia z języków obcych, zajmują się badaniami i kształceniem w zakresie języka, literatury i kultury innych krajów. Infrastruktura nowego budynku to nowoczesne sale wykładowe, laboratoria do nauki tłumaczeń i fonetyki, sale komputerowe, profesjonalna sala teatralna, centrum e-learningowe oraz pomieszczenia administracyjne. Budynek wyposażony jest w nowoczesne technologie i urządzenia, m.in. w systemy do tłumaczeń symultanicznych. Powstał w ramach projektu o nazwie „Budowa budynku Neofilologii Wydziału Filologicznego w ramach Kampusu Bałtyckiego Uniwersytetu Gdańskiego w Gdańsku”, współfinansowanego ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013. Kwota dofinansowania wyniosła ponad 37 milionów złotych.
Budynek administracji centralnej stanowi odrębne zadanie inwestycyjne. Znajdują się w nim nowoczesne ogólnouczelniane archiwum, Centrum Informatyczne, kwestura, pomieszczenia dla zespołu rektorskiego oraz innych działów merytorycznych administracji centralnej, sale szkoleniowe i konferencyjne.
Budowa nowego gmachu Instytutu Biotechnologii zakończyła się w grudniu 2015 roku. Projekt został zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Całkowita wartość inwestycji wynosi ponad 60,5 miliona zł, a dofinansowanie ze środków Programu – ponad 60,4 miliona. Jest to jeden z najnowocześniejszych gmachów naukowo-dydaktycznych w Polsce. Budynek o powierzchni użytkowej 7868,18 m² obejmuje łącznie 4 kondygnacje naziemne i 1 podziemną. Znajdują się w nim specjalistyczne laboratoria – m.in.: bioinformatyczne, analiz biomolekularnych, zespół fitotronów, laboratorium o podwyższonych wymaganiach czystości i szczelności, laboratorium izotopowe i pracownie do badań rozwojowych oraz nowoczesne pomieszczenia dydaktyczne dla studentów i doktorantów – są to m.in.: laboratoria dydaktyczne, naukowo-dydaktyczne, sale seminaryjne, sale komputerowe, audytorium, pomieszczenie dla kół studenckich, czytelnia i sala Rady Wydziału.
Najnowsza inwestycja to budynek Instytutu Informatyki, który powstał w ramach projektu „Rozbudowa budynku Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki Uniwersytetu Gdańskiego w Gdańsku na potrzeby kształcenia na kierunku o profilu praktycznym” (uroczyste otwarcie odbyło się 25 listopada 2019 roku). Budynek składa się z pięciu kondygnacji (jedna kondygnacja podziemna i cztery naziemne) o powierzchni użytkowej ok. 3912 m2 i kubaturze 22 678 m3. Obiekt jest skomunikowany z istniejącym budynkiem Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki łącznikiem. Znajdują się w nim sale seminaryjne, komputerowe, audytoria, gabinety dydaktyczno-naukowe oraz pomieszczenia biurowe. Sale dydaktyczne zostały wyposażone w nowoczesny sprzęt, umożliwiający kształcenie nowej kadry informatycznej. Inwestycja stanowi odpowiedź na potrzeby rynku pracy w zakresie zatrudnienia specjalistów z branży IT i służy przede wszystkim studentom informatyki o profilu praktycznym. Wartość inwestycji to ponad 39 milionów złotych. Uniwersytet Gdański otrzymał dofinansowanie projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 w wysokości ponad 21 milionów złotych, pozostała część – 18 mln złotych, stanowi wkład własny uczelni. Partnerem projektu jest Kainos Software Poland Sp. z o.o.
Unikatowym miejscem w Kampusie UG w Gdańsku Oliwie jest EkoPark Uniwersytetu Gdańskiego im. Macieja Płażyńskiego (uroczyste otwarcie odbyło się 7 czerwca 2018 roku). Zajmuje obszar pomiędzy wydziałami: Biologii, Chemii oraz Matematyki, Fizyki i Informatyki. Jest to teren zachowania i promocji bioróżnorodności, pełniący funkcje edukacyjne, naukowe i rekreacyjne. Znajduje się tam unikatowa ekspozycja kolekcji roślin rzadkich i zagrożonych gatunków rodzimych z terenu województwa pomorskiego i prowadzone są badania naukowe nad gatunkami wymagającymi szczególnej troski. Całkowity koszt realizacji projektu wyniósł prawie 3 miliony złotych. Uczelnia uzyskała dofinansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 w wysokości ponad 2 mln zł oraz 650 tys. zł z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Na terenie Kampusu Uniwersytetu Gdańskiego w Gdańsku Oliwie w planach jest jeszcze między innymi budowa Uniwersyteckiego Centrum Sportu i Rekreacji.
Budowa Kampusu Uniwersytetu Gdańskiego to szansa stworzenia na Pomorzu jednego z najsilniejszych ośrodków akademickich i naukowych w regionie Morza Bałtyckiego, który będzie pełnił rolę centrum naukowo-dydaktycznego i studenckiego regionu pomorskiego.
W Sopocie, zgodnie z wieloletnią tradycją, swoje miejsce mają nauki ekonomiczne. Mieszczą się tam wydziały Ekonomiczny i Zarządzania. W 2006 roku powstał tam nowoczesny Ośrodek Dydaktyczno-Konferencyjny Wydziału Zarządzania, a w październiku 2010 roku – Centrum Komputerowe, dzięki któremu została połączona dawna i nowa część Wydziału. Projekt otrzymał dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013. Rozbudowany został także Wydział Ekonomiczny – powstał nowoczesny pięciokondygnacyjny gmach, o powierzchni 5550 m², który w funkcjonalny sposób wykorzystuje przestrzeń pomiędzy skrzydłami dotychczasowej siedziby Wydziału i tworzy z nim integralną całość.
W kampusie gdyńskim, gdzie mieści się Wydział Oceanografii i Geografii, w 2005 roku powstał reprezentacyjny budynek Instytutu Oceanografii z nowoczesnymi laboratoriami i pracowniami, audytorium i salą ekspozycyjną.
Budowa Kampusu Uniwersytetu Gdańskiego stała się szansą stworzenia na Pomorzu jednego z najsilniejszych ośrodków akademickich i naukowych w regionie Morza Bałtyckiego, który obecnie pełni rolę centrum naukowo-dydaktycznego i studenckiego regionu pomorskiego.
dr Beata Czechowska-Derkacz
aktualizacja Zespół Prasowy UG
